Yılan
Yılanlar (Latince: Serpentes), uzun vücutlu, ayaksız etçil sürüngenlerdir. Hayvanlar aleminde Pullular (Squamata) takımına aittirler. Yeraltında bulunan yılanlar, okyanusta veya tatlı suda yüzebilir, ağaçlara tırmanabilir veya türe bağlı olarak havada süzülebilirler. Tüm yılanlar aynı temel vücut yapısına ve işlevlerine sahiptir, ancak bazıları genellikle garip veya şaşırtıcı olan özel özelliklere sahiptir. Yılanlar etobur ve avcıdırlar. Bazıları zehirlidir ve avlarını ısırırken zehirlerini enjekte ederler. Zehir dişlerdeki bir kanaldan veya dişlerin dış tarafındaki bir oyuktan geçer. Maalesef, zehirli yılanlar kendilerini tehdit altında hissettiğinde ısırırlar. Bazı yılanların zehri ölümcüldür.
BÖLÜM 1Duyu Organları
Yılanların görme yeteneği çok kötüdür. Sözde kör yılanlar zamanlarının çoğunu yeraltında geçirirler. Gözleri opak pullarla kaplıdır. Kör yılanlar ışığı karanlıktan ayırabilir ancak net bir görüntü oluşturamazlar. Ayrıca yılanlarda göz kapakları yoktur.
Tüm yılanlar, çevrelerini keşfederken çatal dillerini tekrar tekrar ağızlarından içeri ve dışarı fırlatırlar. Dil havadan molekülleri toplar ve onları ağzının çatısında Jacobson'un organı denilen bir yapıya sokar. Bu, yılanın kendi ortamındaki kimyasalları tespit etmesini sağlar.
Yılanlar, akciğere ve koku organına hava gönderen burun deliklerine sahiptir. Gözle görülür bir dış kulak kanadı yoktur, ancak vücuttan iletilen titreşimleri algılayan iç kulağı vardır.
Çukur engerek grubuna ait yılanlar ek bir duyu organına sahiptir. Başlarının her iki tarafında göz ve burun deliği arasında bir çukur bulunmaktadır. Çukurlar kızılötesi radyasyonu veya ısıyı algılayabilir. Bu, yılanın yakındaki sıcak kanlı avın varlığını tespit etmesine yardımcı olur.
BÖLÜM 2Yılanların Büyüklük Sınıflandırılması
En Küçük Yılan
Dünyadaki en küçük yılan Barbados iplik yılanı veya Leptotyphlops carlae'dır. Ortalama uzunluğu dört santimdir. Yılan parlak bir yüzeye sahiptir ve kör yılanlardan biridir.
Barbados iplik yılanı, 2008 yılında Pennsylvania Eyalet Üniversitesi'nden Dr. Blair Hedges tarafından keşfedildi. O ve karısı bir ormanda kayaların altında yaşayan örnekler buldu. Yılanın termitler ve yumurtalarıyla beslendiği düşünülmektedir.
En Uzun Yılan
Dünyadaki en uzun yılan, retiküle edilmiş python veya Python reticulatus'tur. Bu yılan, otuz fit veya daha fazla uzunluğa ulaşabilir. Yılan zehirli değildir. Avının etrafında dolanır, avın nefes almamasını sağlar. Adının "ağrılı" kısmı, derisindeki güzel ağa benzeyen desenden gelir.
En Ağır ve En Kalın Yılan
Dünyanın en ağır ve en kalın yılanı yeşil anakonda veya Eunectes murinus'tur, 550 kilograma, 12 inç çapa ve 29 fit uzunluğa ulaşabilir. Dişiler erkeklerden daha büyüktür. Yeşil anakonda Güney Amerika'da yaşar ve zamanının çoğunu bataklıklar ve durgun buharlar gibi tropik yağmur ormanlarının yavaş hareket eden su kütlelerinde geçirir. Yılan zehirli değildir ve avını (memeliler, kuşlar ve caimanlar dahil diğer sürüngenler) daraltmak suretiyle öldürür.
BÖLÜM 3Zehirli Yılanlar
Yılan zehirindeki toksinler, farklı organizasyonlar tarafından farklı şekillerde sınıflandırılır. Bazı yılanların zehiri, av hayvanlarının (veya insanların) dokusuna birden fazla şekilde zarar verir. Bazı genel zehir toksin kategorileri aşağıda listelenmiştir.
- Nörotoksinler, sinir uyarılarının iletimini engeller.
- Hemotoksinler kırmızı kan hücrelerini tahrip eder, kanın pıhtılaşmasını önler ve kanamayı arttırır.
- Miyotoksinler, iskelet kaslarının düzgün çalışmasını önler.
- Kardiyotoksinler kalp atışını engeller.
- Nefrotoksinler böbreklere zarar verir.
- Sitotoksinler (veya nekrotoksinler) vücuttaki hücreleri ve dokuları tahrip eder.
Üç Tehlikeli Sürüngenler
Üç tehlikeli yılan kara mamba, Mısır kobrası ve boomslang olarak tanımlanmış ve dünyadaki en tehlikeli yılanların listesine dahil edilmiştir. Korkutucu hayvanlardır, ancak yalnızca kendilerini korumak istediklerinde insanlara saldırırlar. Ne yazık ki, bazen yılanlar bir insan yaklaştığında saklanır, bu yüzden kişi tehlikeyi fark etmeyebilir. Yılan daha sonra tehdit altında hissettiği için saldırabilir.
Bazı yılan zehirleri için panzehirler mevcuttur. Ancak bazı zehirler o kadar hızlı hareket eder ki, panzehir almak için zaman olmayabilir. Bu, özellikle bir yılan ısırığı yaşayan biri uzak bir bölgedeyken geçerlidir.
Kara Mamba
Kara mamba (Dendroaspis polylepis), Afrika'daki en zehirli yılandır ve aynı zamanda dünyanın en hızlı yılanıdır. Siyah mambalar genellikle yeşil, gri veya kahverengi renktedir. Ağızlarının içi mavi-siyahtır. Yılanlar tehdit edildiğinde rengini göstermek için ağzını açarlar. Kara mambalar genellikle yaklaşık 8 metre uzunluğundadır, ancak 14 metre kadar uzun olabilir. Saatte 12,5 mil kadar hızlı hareket edebilirler.
Kara mambalar genellikle utangaçtır ancak tehdit altında olduklarında çok agresif davranırlar. Tehditleri sırasında başlarını kaldırıyorlar ve vücutlarının üçte birine kadar yerden kalkıyorlar. Ayrıca boyun fleplerini genişleterek daha büyük görünmelerini ve hissetmelerini sağlar. Kara mambalar, tehdit duruşları işe yaramazsa birçok yönden ısırır ve kurbanlarına büyük miktarda güçlü zehir enjekte eder. Zehir, sinir iletimini engelleyen bir nörotoksin yanı sıra kalp atışını engelleyen bir kardiyo toksini içerir. Panzehir olmadan ölüm yaklaşık yirmi dakika içinde gerçekleşir.
Mısır Kobrası
Diğer kobralar gibi Mısır kobrası (Naja haje) ise boynunda uzun kaburgalara sahiptir. Kaburgalar, yılanın alarm verildiğinde boynunun kenarlarını genişleterek bir "başlık" oluşturmasını sağlar. Örtü, yılanın daha büyük ve daha korkutucu görünmesini sağlar.
Yılanın zehri bir kişiyi on dakika kadar kısa bir sürede öldürebilir. Bu on dakika çok acı vericidir, çünkü zehir, sinirleri etkileyen nörotoksinler ve dokuyu yok eden sitotoksinler içerir. Nörotoksinler, kalp ve solunum sistemi de dahil olmak üzere sinir uyarılarının kaslara gitmesini önler. Ölüm, solunum yetmezliğinden kaynaklanmaktadır. Zehir saldırısının belirtileri ağrı ve şiddetli doku şişliğidir. Etkilenen kişi ayrıca bir baş ağrısı, bulantı, kusma, karın ağrısı, ishal ve kasılmalar yaşayabilir.
Boomslang
Boomslang (Dispholidus typus) zehiri çok toksiktir. Hemotoksindir ve insan vücudunun açıklıklarında iç kanamaya ve kan kaybına neden olur. Kişi tükürük, idrar ve dışkı ile burnunda kanama görülebilir. Hasar ilerledikçe, iç kanamadaki kan birikmesi nedeniyle cilt morluk ve mavimsi bir görünüm alabilir.
Boomslang, Sahra'nın güneyinde Afrika'da yaşıyor ve değişken bir görünüme sahip. Erkekler genellikle açık yeşil renktedir ve siyah işaretler de içerebilir. Dişiler genellikle kahverengidir.
BÖLÜM 4Özelliklerine Göre Yılanlar
Deniz Yılanları
Deniz yılanları deniz hayvanları olup iyi yüzücülerdir. Vücudunun kenarları genellikle bir balık gövdesine benzer şekilde düzleşir ve kürek şeklinde bir kuyrukları vardır. Bu özellikler yılanların suda hareket etmelerine ve yılan balıkları gibi görünmelerine yardımcı olur. Ancak balık değildirler ve nefes almak için yüzeye çıkmaları gerekmektedir. Birçok deniz yılanı çok güçlü zehirlere sahiptir. Deniz yılanları genellikle Asya ve Avustralya'da yaşıyor. DNA testleri, iki farklı gagadan deniz yılanı türü olduğunu göstermektedir.
Uçan Yılanlar
Uçan yılanlar Güneydoğu Asya'da yaşarlar. Gerçekte uçmak yerine havada süzülme hareketi yaparlar. Havadayken bile yön değiştirebilirler.
Bir yılan, "uçmak" için aşağıdaki olay sırasını gerçekleştirir.
- Birincisi, bir ağaca tırmanır ve dalın sonuna doğru kayar.
- Daha sonra, dalını vücudunun arka kısmıyla kavrarken daldan bir J şeklinde sarkar.
- Yılan vücudun alt kısmını kullanarak kendini havaya fırlatır.
- Havadan çıkar çıkmaz hayvan vücudu ile bir S şekli oluşturur.
- Yılan, vücudunun üst kısmını yassılaştırmak ve alt yüzeyine içbükey bir şekil vermek için kaburgalarını ileri doğru döndürür. Bu şekilde tüm vücudunu bir kanat haline getirir.
- Yılan vücudu havada yönlendirmesini sağlar.
Avcılardan kaçmak istediğinde ağaçtan ağaca kayabilmek uçan yılanın iyi bir savunma mekanizmasıdır.