Sezaryen Doğum

Sezaryen doğum, anne karnındaki bebeğin karın bölgesine kesi açılarak alınması olarak tanımlanan doğum çeşididir. Sezaryen doğum annenin ve bebeğin hayati risk taşıdığı durumlarda ya da normal doğumu engelleyecek bir risk faktörü varlığında tercih edilen bir yöntemdir. Bilindik en eski doğum ameliyatıdır. Sezaryen doğum teknikleri her geçen gün gelişmektedir. Gelişen teknolojik imkanlar sayesinde ameliyat neredeyse normal doğum kadar risksiz bir şekilde gerçekleştirilebilmektedir. 

Sezaryen doğum ameliyathane ortamında gerçekleştirilen bir operasyondur. Cerrahi gerçekleştirilmeden anne adayına damar yolu açılır. Kalp atışlarını izlemek için göğüse bir alet yerleştirilir. Genel anestezi, spinal ya da epidural anestezi uygulanabilir. Ameliyat spinal ya da epidural anesteziyle gerçekleştirilirse hastanın yalnızca bel altı uyuşur ve anne adayı doğumun her anını takip edebilir. Sezaryen eğer epidural anestezi ile gerçekleştirilecekse hastaya katater yerleştirilir. Karın kısmı solüsyonla temizlenir. Anestezi uzmanı tarafından anneye anestezi verilir ve ameliyata başlanır. Önce hastanın karın bölgesinde 7 kat kesi açılır. Katlar kesilerek rahim içine ulaşılarak bebek alınır. Açılan kesi kendiliğinden eriyen dikişlerle dikilir. Ameliyat yaklaşık 40-60 dakika içinde tamamlanır.

• Sezaryen doğum doğum kanalı normalden darsa ve normal doğum mümkün değilse tercih edilir. 
• Anne adayı daha önce sezeryan doğum yapmış ya da bölgede herhangi bir cerrahi gerçekleşmişse sezaryen doğum kararı verilir. Bu gibi durumlarda eski ameliyat yerinde yırtılma gelişebilir.
• Baş ile gelmesi gereken bebek herhangi bir nedenle kol, omuz ya da yüz bölgesiyle doğum kanalında ilerliyorsa yine sezaryen doğuma geçilir.
• Bebeğin makat kısmı önde olacak şekilde doğum kanalında ilerliyorsa sezaryen tek seçenektir.
• Plasenta doğum kanalını kapatmışsa yine sezaryen doğum gerekir. Plasenta ultrason ile incelendikten sonra doğuma geçilir.
• Plesanta doğumdan önce yerinden ayrılmışsa bu durum karşısında ciddi akanama gelişebilir. Bu nedenle acil sezaryen gerekir.
• Bebek doğum sancıları sebebiyle riske girmişse, kalp atışları düzensizse yine sezaryen uygulanır. Bu tür gelişimler NTS ile belirlenir.
• Çoğul gebeliklerin normal yolla gerçekleştirilmesi pek mümkün değildir. Bu gibi durumlarda anne ve bebekleri riske atmamak için sezaryen doğum yapılır.
• Doğum süresi aşırı uzamışsa ya da doğum eylemi çok yavaş gerçekleşiyorsa sezaryene geçiş yapılabilir.
• Annede siğil, HPV gibi enfeksiyon varlığı saptanmışsa doğum sezaryen ile gerçekleştirilir.

Sezaryen doğum anestezi kullanılarak yapılan bir ameliyat çeşidi olduğundan diğer ameliyatlarda olduğu gibi bazı riskler taşır. Bu normal doğuma engel olacak durumların varlığında tercih edilmelidir.

• Sezaryen doğumda nadir de olsa enfeksiyon, kanama, bölgede yaralanma gibi riskler gelişebilir. Gerçekleştirilen sezaryen doğumların %2'lik kısmında aşırı kanama sebebiyle kan transfüzyonuna ihtiyaç duyulabilir. Nadir durumlarda kanama sebebiyle rahmin alınması gerekebilir.
• Doğum sonrasında bacak damarlarında pıhtı gelişebilir. Ayrıca normal doğuma göre akciğere pıhtı atma riski daha yüksektir.
• Sezaryen doğum yapan kadınların normal doğum yapanlara göre iyileşme süreci çok daha uzundur. Anne ve bebek hastanede daha fazla kalabilir ve günlük yaşantısına daha geç döner.
• Sezaryen doğum sonrası yaşanan ağrı normal doğuma göre çok daha fazladır. 
• Sezaryen doğum yapan anne adaylarının sonraki doğumlarında komplikasyonlar gelişebilir.
• İlk sezaryenden sonra ikinci doğumlarda normal doğum yapma şansı çok azdır.
• Sezaryen yöntemiyle doğan bebeklerde solunum sıkıntısı gelişebilir. 
• Çok sık olmasa da uygulanan anesteziye bağlı bazı komplikayonlar gelişebilir. 
• Doğumdan sonra taburcu olan annelerin herhangi bir sorundan dolayı tekrar hastaneye yatma riski normal doğuma göre çok daha yüksektir. 
• Sezaryen doğum ile dünyaya gelen bebeklerde anne sütüyle buluşma kabiliyeti normal doğan bebeklere göre daha başarısızdır.
• Sezaryen ile doğan bebeklerde astım gibi hastalıkların gelişme riski daha fazladır.
• Sezaryen doğum yapan annelerde ameliyata bağlı yapışıklıklar oluşabilir ve bu durum ileride kısırlık problemine yol açabilir.

Sezaryen doğum, normal doğumun mümkün olmadığı durumlarda anne ve bebeğin hayatını koruma altına almak, anne ve bebeği gelişebilecek komplikasyonlardan korumak açısından avantajlı bir yöntemdir. Normal doğumu engelleyecek bir durum yoksa sezeryan doğumdan kaçınılması gerekir. Aksi halde sezaryen doğum hem anneyi hem de bebeği normal doğumun faydalarından mahrum eder. 

Sezaryen doğumdan sonra anne odaya alınır. Bakımı hemşireler tarafından dikkatli bir şekilde yapılır. Damar yolu açılarak serum ve antibiyotik verilir. Doğumdan yaklaşık 8 saat sonra anne ayağa kaldırılarak yürütülür. Doğumdan sonraki gün ağrıları geçirmek için ağız yoluyla ağrı kesici verilir. Dikişlere pansuman yapılır. Doğumdan sonraki 2 ya da 3. gün taburcu edilir. Taburcu edilen anneye reçete edilen ilaçların düzenli kullanılması gerekir. Ayaktan ılık suyla duş alması, gaza neden olacak yiyeceklerden uzak durması önerilir. Cinsel birliktelik için doktor aksini söylemediği sürece en az 40 gün kaçınılmalıdır. Dikiş yerinde kanama, şişlik, kızarıklık ya da akıntı fark edilirse vakit kaybedilmeden doktora danışılmalıdır. Annenin taburcu olduktan sonra birkaç gün kendine dikkat etmesi gerekir. Ağır kaldırma, egzersiz gibi aktivitelerden kaçınılmalıdır. Taburcudan sonraki hafta genel durumun kontrolü için hastaneye başvurulması gerekir.