Tüp Bebek

Tüp bebek, dünya genelinde yaklaşık 40 yıldır uygulanan yardımcı üreme tedavisidir. Düzenli olarak 1 yıl boyunca korunmasız cinsel birlikteliğe rağmen doğal yollarla gebelik sağlanamayan çiftlerde adeta umut ışığı olarak değerlendirilen bir tedavi şeklidir. 

Üreme çağına ulaşmış üreme hücresine sahip olan çiftlerin doğal yollarla sağlayamadığı gebelik labaratuar ortamında döllenme sağlanarak anne adayına transfer edilir. Bu transfer işlemi tüp bebek tedavisi olarak adlandırılır.

Tüp bebek tedavisinde anne ve babadan alınan üreme hücresi kullanılır. Anne ve babadan alınan üreme hücresi labaratuar ortamında birleştirilerek döllenme sağlanır. Döllenen yumurtadan meydana gelen embriyo uzman hekim tarafından anne rahmine transfer edilir ve bu sayede gebelik kontrollü şekilde sağlanır. 

Tüp bebek tedavisinin gerçekleştirilebilmesi için bebek sahibi olmak isteyen çiftlerin yaş aralığına göre belli bir süre doğal yolla gebelik denemiş olması gerekir. 35 yaş altı kadınların en az 1 yıl, 35 yaş üzeri kadınların ise en az 6 ay boyunca düzenli korunmasız cinsel birliktelik yaşaması ve buna rağmen gebeliğin sağlanamaması tüp bebek tedavisinde aranan şartlardandır. Tüp bebek tedavisi için gerekli şartlar oluştuktan sonra tedaviye başlanır. 

Tüp bebek tedavisi bazı aşamalardan oluşur. Bu aşamalar;

1. Muayene ve çift değerlendirilmesi
2. Yumurtalıkları uyarma ve yumurta geliştirme
3. Yumurta toplama (OPU)
4. Döllenme (IVF yada ICSI yöntemi)
5. Embriyo transferi
6. Gebelik testi

Tüp bebek tedavisi için başvuran çiftlerde öncelikle hekim daha önce uygulanan tedaviler, geçirilmiş hamilelik, erken gebelik kaybı, doğum gibi öyküleri alır. Eğer bir tarama mevcutsa taramaya ait tahliller gözden geçirilir. Ardından diğer aşamalara geçilir.

Tüp bebek tedavisinde başarıyı etkileyen en önemli nokta embriyodur. Başarılı bir tedavi için embriyonun kaliteli olması gerekir. Bunun içinde en kaliteli yumurta ve sperm seçilir. Kaliteli yumurta seçebilmek için yumurta sayısının fazla olması gerekir. Yumurtalıklarda yumurta sayısını arttırmak için yumurta geliştirici ilaçlar ve iğnelerden yardım alınır.

Kullanılan ilaç ve iğnelerin yardımıyla gelişimi sağlanan yumurtalar toplanarak uygun şartlarda bekletilir. Bu aşamada erkek mastürbasyon yöntemiyle sperm verir. Eğer erkek sperm veremiyorsa TESE yöntemi kullanılarak cerrahi operasyonla sperm alınır. TESE yaklaşık olarak 30 dakika süren bir işlemdir. İşlemin başarılı olması için işlem gününden 2-7 gün öncesi cinsel birlikteliğe ara verilmelidir. Bu ara kaliteli sperm elde etmek için önemlidir.

Bu aşamada yumurta ve spermler labaratuar ortamında döllenir. Döllenme sağlanan yumurtalar uygun sıcaklık ve ortamda inkübatör denilen cihazlarda transfere kadar muhafaza edilir.

Uygun koşullarda döllenme sağlanan yumurtalar 2-3 sonra anne rahmine en fazla 10 dakikalık bir işlemle transfer edilir. Transfer işlemi kolay ve anne adayı için ağrısız bir işlemdir. Transferden sonra gebelik testi yapılana kadar çiftlerin cinsel birliktelikten kaçınması istenir. Anne adayında ara ara yaşanabilecek olası ağrı için ağrı kesici ilaçlar reçete dilebilir. 

Transfer gerçekleştirildikten 12 gün sonra kanda gebelik testi ile gebelik kontrolü yapılır.

• Kısırlık teşhisi konulan kadın ve erkeklerde
• 35 yaş üzeri kadınlarda
• Hormon bozukluğu olan kişilerde
• Cinsel birliktelikte problem yaşayan çiftlerde
• Yumurtalıklarda fonksiyon bozukluklarında
• Her iki tüpte tıkanıklık olduğunda
• Yumurtalıklarda gebeliğin oluşmasına engel olan kist varlığında
• Sperm ve yumurta sayısı yetersiz olanlarda
• Sperm hareketliliğinde ve kalitesinde problemi olanlarda
• Ameliyatla tüpleri alınan kadınlarda
• Tekrarlayan gebelik kayıplarında
• İmmunolojik problemi olan çiftlerde
• Servikal faktörlerin varlığında
• Menide sperm bulunmayanlarda tüp bebek tedavisi ile gebelik şansı arttırılmaya çalışılabilir.

• Hiç sperm üretimi olmayanlar
• Yumurtlama işlevini tamamen kaybedenler
• Hormon seviyesinde düzelmeyen bozukluk olanlar
• Menopoz dönemine giren kadınlar
• Rahmi ameliyatla alınmış kadınlar için tüp bebek tedavisi uygulanmaz.

Tüp bebek tedavisinde başarıyı etkileyen birçok faktör vardır. Başarı için en önemli faktörlerden biri anne adayının yaşıdır. 30 yaş altı kadınlarda başarı oranı %60'ken 35 yaş üzeri kadınlarda bu oran %40 kadardır. Bu oranlar ilk denemeler içindir. 3-4 denemeden sonra başarı şansı daha da artabilir. 

Tüp bebek tedavisi üreme tedavileri arasında en başarılı yöntemlerden biridir. Fakat tedavide her zaman başarı sağlanamayabilir. Tedavide başarıyı etkileyen bazı faktörler bulunmaktadır. En önemli faktör anne yaşıdır. Anne yaşı haricinde;

• Sigara kullanımı
• Stres
• Aşırı kilo
• Sperm kalitesinin yetersizliği
• Tüplerde sıvı birikimi
• Yumurtalık rezervinde düşüklük
• Yumurta gelişimi için kullanılacak ilaçların düzensiz kullanılması
• Gebelik için kullanılacak embriyoda genetik bozukluk
• Embriyoyu saran zarın normalden kalın olması
• Embriyonun rahme tutunmasını engelleyen miyom
• Rahme tutunan embriyonun gelişimine engel olan pıhtılaşma
• Önceden geçirilmiş enfeksiyonlara bağlı yapışıklık olması
• Çikolata kisti
• Tüplerde enfeksiyon olması tüp bebek tedavisinde başarıyı etkileyen faktörlerdir.