Epilepsi

Epilepsi, halk arasında sara hastalığı olarak bilinen beynin kısa süreli fonksiyon kayıpları ile elektriksel boşaltmaların olduğu ve buna bağlı olarak kişide epileptik nöbetlere yol açan hastalıktır. Epilepsi nöbetinin bir kere gerçekleşmesi kişinin epilepsi hastası olduğu anlamına gelmez. Her yaşta görülebilen bu hastalık en gençler ile en yaşlılarda daha sık görülür. Bu hastalığın tedavisi uzun sürelidir ve iyi bir takip gerektirir. Erken tanı bu hastalık içinde çok önemlidir. Epilepsi ilaçlar ile kontrol altına alınabilir ve yaşam kalitesi artırılabilir.

Epilepsi nöbetlerle ile belirti gösterir. Bu nöbetler korku hissi, boşluğa dalma, ani kasılma şeklinde olabileceği gibi yere düşme, titreme, kasılma, bilinç bozukluğu, ağızdan köpükler saçma, kusma şeklinde de olabilir. Halk arasında sara krizi olarak bilinen ağır nöbetler şeklinde kendini gösteren epilepsi kolay farkedilirken hafif olan ve nöbet olduğunu bile kişinin ve çevresinin algılayamadığı nöbetler olabilir. Ani dalmalar, ağız şapırdatması, konuşmada anlam bütünlüğünün olmaması ve bunların sık gerçekleşmesi de epilepsiyi akla getirmelidir. 

Tek bir nöbetin olması epilepsi olduğu anlamına gelmez. Vücuttaki başka bir rahatsızlıktan ya da metabolizmadan kaynaklı faktörlere bağlı olarak benzer bir belirti ortaya çıkabilir. Epilepsi tanısında  pozitif bulgular elde edilince ve 24 saat içinde 2. bir nöbet ortaya çıkarsa artık epilepsi var denir ve tedaviye başlanır.

Epilepsi nedeni merkezi sinir sisteminde bir hasar meydana gelmesidir. Bu hasarlar doğum esnasında travmalarla, bebeklikte geçirilen hastalıklarla, ergenlikte hormonal değişikliklerle, yaşlılıkta diğer hastalıklara bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. 

Genel olarak epilepsinin nedenleri;

• Doğum sırasında beynin oksijensiz kalması ya da bir travma 
• Genetik olarak bir mutasyon 
• Menenjit
• Trafik kazasi, travma, sigara, alkol, uzun süreli ateş, 
• Uykusuzluk, stres, uzun süre aç kalmak epileptik nöbetleri kolaylaştırır. 

Epilepsi tedavisinde hastaya yaklaşımda amaç nöbetleri ortadan kaldırmak, ilaç yan etkilerini en aza indirmek ve yaşam kalitesini artırmaktır.

Tedavide öncelik ilaç kullanımıdır. Eğer ilaç tedavisi ile başarı sağlanmıyorsa cerrahi müdahaleler araştırılır. Epilepsi tedavisi uzun sürelidir ve gözlem altında yapılır. İlaçlar düzenli olarak kullanilmalidir, hasta nöbetlerinin kesilmesiyle ve kendini iyi hissetmesi ile kendi kendine ilacı birakmamalıdır. 

Tedavi de ikinci seçenek ise cerrahi işlemlere başvurmaktır. Cerrahi tedavilerin başarı oranı yüksektir. Ancak bu tedavi her zaman uygulanamaz çünkü epilepsinin odağının önemli bir konumda olması cerrahi işlem sonrası beyinde kalıcı hasar kalmasına neden olabilir. Bu tedavi odağın beyne zarar vermeyecek bir konumda olduğunda uygulanabilir. Cerrahi olarak yapılabilecek 3 çeşit işlem vardır bunlar;

• Odağın yayılmasının engellenmesi 
• Epilepsi odağının çıkarılması 
• Epilepsi pili yerlestirilmesi

Pil uygulamasında hastanın sol köprücük kemiğin altına bir pil takılır ve hastanın elinde de sistemi çalıştıracak bir mıknatıs bulunur. Hasta nöbetin geleceğini hissettiğinde elindeki mıknatıs ile sistemi çalıştırarak beyne uyarı gönderir ve nöbet engellenir.

• Hasta uyku düzenine dikkat etmelidir. Uykusuzluk nöbetleri tetikler 
• Hasta aç kalmamalıdır. Şekerin düşmesi nöbeti tetikler.
• Hasta kendi çok yoracak ağır sporlar yapmamalı bunun dışında hasta spor yapabilir.
• İlaçlar düzenli olarak kullanilmalı, doktor kontrolleri ihmal edilmemeli
• Alkol ve uyuşturucu maddelerden uzak durulmalıdır.

Öncelikle panik yapılmamalı, nöbetin kendiliğinden geçmesi beklenmeli bu süreçte hastanın kendine zarar vermesi engellenmeli, kafasını veya bir uzvunu sert, sivri bir yere çarpması engellenmeli, solunum yolu açık tutulmalıdır. Ağızdaki köpük ve kusmuk temizlenmeli hastaya koma pozisyonu verilmelidir. Kesinlikle bir şeyler yedirilmeye içirilmeye çalışılmaz çünkü hastanın solunum yolu kapanabilir ve akciğerlerine madde kaçabilir. Kolonya, soğan koklatmanın ise hiçbir yararı yoktur. Eğer nöbet birkaç dakikada geçmiyor ise 112 aranmalı, hasta en yakın sağlık kuruluşuna ulaştırılmalıdır.