Zerdeçal

Zerdeçal, zencefilgiller familyasına ait bitkilerden biridir. İri ve sivri yaprakları olan, sarı çiçekli çok yıllık bitkilerdendir. Güney Asya bitkinin anavatanı olarak bilinir. Türkiye de yetiştiriciliği yapılmamaktadır. Safran kökü, Hint safranı gibi isimlerle de bilinir. Mutfaklarda baharat olarak kullanılan bitki kumaşlara renk vermek içinde kullanılmaktadır. Manganez, demir, potasyum, B6 ve C vitaminleri bakımından zengin içeriğe sahiptir.

• Zerdeçal mutfaklarda baharat olarak kullanılabilir. Bunun için tek başına kullanılabileceği gibi farklı baharatlarla karıştırılarak da kullanılabilir.
• Çay şeklinde hazırlanıp birçok sağlık problemine karşı faydalarından yararlanılabilir. Özellikle soğuk algınlığına karşı ve bağışıklık sistemini kuvvetlendirmek için bal ile karıştırılarak içilebilir.
• Hazırlanan soslar ve ekmek üzerine sürülen ezmelerin içine ilave edilebilir. 
• Hamur işlerine ekstra bir lezzet ve renk katmak için kullanılabilir.
• Çocuklar için hazırlanan çorbalara az miktarda eklenebilir.
• Günlük tüketim miktarı 300-400 mg'dır. Günde üç defa bir fincan olacak şekilde çayı tüketilebilir. Yine aynı ölçüler yemeklere, salatalara, çorbalara, soslara ve hazırlanan içeceklere eklenerek tüketilebilir.

Toz zerdeçal buzdolabında ağzı kapalı şekilde cam bir kavanoz içinde muhafaza edilebilir. Kök zerdeçal 1 ay kadar serin ve kuru bir yerde saklanabilir. Taze zerdeçal buzlukta 1 yıla kadar muhafaza edilebilir.

Kanser tedavisi: Çağın yaygın hastalığı olan kanser tedavisinde alternatif olarak zerdeçalden yararlanılabilir. Kolon kanseri, göğüs kanseri, prostat kanseri ve cilt kanseri üzerinde oldukça faydalıdır. İçinde bulunan kurkumin adlı madde kanser hücrelerinin yayılmasını engelleyen etkiye sahiptir.

Romatizma ağrıları: Antienflamatuar etkisi romatizmaya bağlı gelişen ağrıların azalmasını sağlar. Antioksidan etkisi ise hücrelerin hasarlanmasını sağlayan serbest radikallerle mücadele etmeyi kolaylaştırır. 

Diyabet: Orta düzeyde gelişen diyabet hastalığının tedavisinde alternatif olarak zerdeçalden yararlanılabilir. Tip2 diyabetin başlangıç aşamasını engelleyici etkiye sahiptir.

Kolesterol: Kötü kolesterol seviyesinin düşmesini iyi kolesterolün ise artmasını sağlar.

Bağışıklık sistemi: Bağışıklık sistemini kuvvetlendirerek farklı hastalıkların gelişimini önler. Soğuk algınlığı, öksürük, grip, nezle gibi durumlarda çay şeklinde balla karıştırılarak içilebilir.

Zayıflamaya yardımcı olur: Vücut ağırlığının korunması ya da fazla kiloların atılmasında etkili bir bitkidir. Yemeklere eklenerek bu etkisinden yararlanılabilir.

Karaciğer sağlığı: Karaciğer sağlığı üzerinde oldukça etkili olan zerdeçal kan dolaşımını hızlandırıcı ve vücut ısısını dengeleyici etkiye sahiptir. Bu etkisi karaciğerin toksinlerden arınmasını sağlar.

Sindirim sistemi: Gaz, hazımsızlık, şişkinlik gibi durumlarda zerdeçal kullanılabilir. Bu tür şikayetlerin kısa sürede giderilmesini sağlar. Sindirim sistemiyle ilgili gelişen diğer problemlere karşıda iyi gelir.

Alzheimer: Ciddi bir beyin hastalığı olan Alzheimer hastalığını önleyici etkisi vardır. Oluşan hastalığın ilerlemesini ağırlaştırır.

Zerdeçal suyu içinde yaklaşık olarak 300'e yakın antioksidan madde bulunmaktadır. Bu özelliği sayesinde sağlığa ciddi anlamda katkıda bulunur.

• Artrit tarzı hastalıklar sebebiyle yaşanan eklem ve kemik ağrılarında hafifletici etkisi vardır. Ayrıca bu tür rahatsızlıkların oluşumunu önleyebilir.
• İleri yaşlara bağlı olarak gelişen beyin hastalıkları üzerinde faydalıdır. 
• Kanser hastalığını yavaşlatıcı ve önleyici özelliği bulunmaktadır.
• Sindirim sistemi sağlığını korur. Mide asidi oranını dengeler.
• Kolesterolü düşürür.
• Kan şekerini dengeleyici etkiye sahiptir.
• Karaciğer sağlığını korur.

Zerdeçal, bitkisi ve suyu kadar sağlık için faydalı bir içecektir. Zerdeçal çayı birçok şekilde ve malzeme ile hazırlanabilir. 

Zerdeçal çayı

• 2 tatlı kaşığı rendelenmiş zerdeçal
• 3 su bardağı su
• 1 tatlı kaşığı zencefil rendesi

Hazırlanışı: Su porselen bir demliğe alınıp üzerine zencefil ve zerdeçal eklenip kaynamaya bırakılır. Kaynamaya başladıktan sonra altı kısılıp 10 dakika daha ocakta tutulup ocaktan alınır. Hazırlanan çay süzgeçten geçirilip birkaç dakika dinlendikten sonra içilebilir. Tercihen içine bal ve limon eklenerek tatlandırılabilir.

Sakinleştirici zerdeçal çayı

• Yarım çay kaşığı toz zerdeçal
• Yarım çay kaşığı toz zencefil
• 4 tane kakule bakla
• 1 çay bardağı süt
• 1 su bardağı su
• 1 tatlı kaşığı bal

Hazırlanışı: Bal haricinde diğer malzemeler uygun bir tencere içinde buluşturularak kaynatılır. Birkaç dakika kaynadıktan sonra süzülerek fincana alınır ve bal eklenip karıştırıldıktan sonra içilebilir.

Zerdeçal çayının faydaları

• Güçlü bir antioksidandır.
• Anti-inflamatuar etkiye sahiptir.
• Kan dolaşımını arttırır.
• İltihap tedavisine karşı iyi gelir.
• Detoksifikasyon özelliği vardır.
• Zihin sağlığını korur.
• Kalp hastalıklarına karşı iyi gelir.
• Soğuk algınlığına bağlı gelişen hastalıklarda alternatif olarak kullanılabilir.
• Kas ağrılarına karşı iyi gelir.
• Karaciğeri toksinlerden arındırır.
• Şeker hastalığına karşı iyi gelir.
• Sindirim sistemini destekler.
• Kolesterolü düşürücü etkiye sahiptir.
• Sinir sistemini kuvvetlendirir.
• Cilt sağlığına karşı iyi gelir.

Zerdeçal diğer faydalı bitkilerde olduğu gibi aşırıya kaçılmadan tüketildiğinde herhangi bir zarara yol açmaz. Ancak kişiden kişiye, bünyeden bünyeye bazı yan etkilere yol açabilir. 

• Baharat tüketimine karşı hassasiyeti olan kişilerin dikkatli tüketmesi gerekir.
• Aşırı kullanım kalp ritim bozukluğuna yol açabilir.
• Aşırı tüketimi mide bulantısı ve kusmaya yol açabilir.
• Kanamayla ilgili sorun yaşayan kişiler zerdeçal tüketiminden kaçınmalıdır. Kanı seyreltici etkiye sahip olduğu için planlanmış bir ameliyattan en az iki hafta önce tüketimi bırakılmalıdır.
• Karaciğer için faydalı olsa da karaciğer hastaları özellikle devamlı kullanılan ilaçlar varsa doktora danışarak kullanmalıdır.
• Diyabet hastaları için faydalı olsa da dikkatli kullanılmalıdır.
• Çok fazla tüketildiğinde kan hücrelerine hasar verebilir.
• Gebelik döneminde kanama riskini arttırabileceğinden tüketiminden kaçınılmalıdır. Ayrıca rahim kasılmasına yol açabilir. 
• Emzirme dönemi için güvenilirliği hakkında kesin bir bilgi bulunmadığı için doktora danışılarak kullanılması gerekir.