Surtr

İskandinav mitolojisinde yer alan ateşten bir devdir. Ragnarok ile ilişkilidir. İsmi siyah kelimesinden gelir. Ki bu isim muhtemelen kömürleşmiş olan derisinden gelmektedir. Bazı hikayelerde Loki’nin manevi babası olarak geçer. Aslında Loki’nin büyük büyük babası olduğu söylenebilir. Çünkü Surtr’un çocukları dev Ymir’in çocuklarıyla evlenmişlerdir. Böylece Surtr’un kanı Farbauti’ye ve onun oğlu Loki’ye kadar uzanmış olur. Hikayelere annesi Laufey Loki’yi doğurmak için Muspell’e gelmiştir. Surtr Loki’yi manevi babası olarak yetiştirmekte rol oynamıştır. Ayrıca Loki’nin kızı Hel ile de yakın bir ilişki içerisindedir. Hel’e ait olan dev gemi Naglfari’yi Surtr’un yaptığı söylenir.

Daha tanrılar, bildiğimiz dünyalar dahi yokken iki ülke vardır. Niflheim ile Muspell (ya da Muspellheim) yani ateşler diyarı. Muspell’de her şey ateştendir. Her şey ya yanmaktadır ya da çoktan kor halini almıştır. Hiçbir şey katı değildir. Her yeri lavlar sarmıştır. İşte burada Muspell’in kıyısında Surtr oturur. Surtr her şeyin başlangıcından beri oradadır. Elinde alevden kılıcı ile oturur. Hikayelere göre Surtr sadece Ragnarok geldiği zaman yerinden kalkacak ve ateşten kılıcı ile dünyaları yakacaktır.

Surtr ateşin her türü hakkında oldukça bilgilidir. Ama özellikle de ilk ateş olan yıldızların yapıldığı ateş hakkında. Ancak bununla ilgili çok konuşmadığı anlatılır. Ateşler diyarının lideri olduğu ve henüz hiçbir şey yokken ateş ve buzla birlikte kendisi de olduğundan bu mantıklı bir düşüncedir.

İskandinav mitolojisi ile ilgilenenler onun yer altındaki volkanik ateşlerin İskandinav mitolojisindeki sembolü olduğunu düşünmüşlerdir. Buna göre Surtr aslında çok yıkıcı olan doğanın bir gücüdür. Antik İzlanda’daki volkanik faaliyetleri açıklama çabası göz önüne alındığında bu oldukça mantıklı bir yaklaşımdır.

Ragnarok’ta ateşten kılıcı ile yeryüzüne inecektir. Büyük savaşta Muspell’in çocuklarına liderlik edecek ve tanrıların karşısında yer alacaktır. Ateşten kılıcı ile her şeyi yakıp kül edecektir. Hatta onun kılıcı ile gökyüzü bile yanacaktır. Ragnarok’ta tanrı Freyr ile dövüşecektir. İkisi birbirini öldürecektir.

Tanrı Freyr Ragnarok’tan çok önceleri hayatındaki bir şeyin eksikliği yüzünden huzursuzluk duyduğunda gizlice Odin’in tahtından dokuz diyara bakmış ve bir dişi deve aşık olmuştur. Hizmetçisi Skirnir’i dişi dev Gerd ile konuşması için göndermiştir. Bunun karşılığında ise Skirnir’e kılıcını vermiştir. Bu kılıç çok kudretli ve güçlü bir kılıçtır. Kendi başına dahi dövüşerek sahibini koruyabilir. Hatta bu kılıcın Surtr’un ateşten kılıcının karşısında dahi durabileceği söylenir. Freyr bu dönemde hiç düşünmeden kılıcını hizmetçisine vermiş, yaşamı boyunca da yokluğunu hiç hissetmemiştir. Ama Ragnarok’ta kılıcı hiç vermemiş olmayı dileyeceği söylenir.

Bir diğer anlatışa göre ise her şeyi yakarken kendi ateşleri sebebiyle ölecektir.

1963’te  İzlanda’da volkanik hareketler sonucu oluşan adaya “Surtsey” ismi verilmiştir. Bu isim Surtr’un Adası anlamına gelir.

Satürn’ün  “Saturn XLVIII” adlı uydusuna da Surtr denmektedir.

Yine Jüpiter’in uydusu IO’nun üzerindeki bir volkana Surt adı verilmiştir.