Nörolinguistik Programlama

Neuro Linguistic Programming ifadesinin kısaltılmış biçimi olan NLP, insan zihninde otomatik olarak oluşan algı ve durumların bilinçli olarak kontrol edilebilir hale getirilmesini amaçlayan kişisel gelişim teknikleri bütünüdür. NLP tekniklerinin, bir terapi yöntemi olarak kabul edilebilirliği tartışmalıdır. 

NLP, bünyesindeki teknikler sayesinde, insan beyninin nasıl çalıştığının, dış dünyanın beyin tarafından ne şekilde algılandığının ve bilinçdışı davranışların dış dünyada nasıl meydana geldiğinin farkına varılabileceğini öngörür. Amaçlanan farkındalık sağlandıktan sonra ise, insanlara istenmeyen düşünce ve davranışları yok etme becerisi kazandırmak hedeflenir. Uygulanan NLP tekniklerinin amacı, kişilerin olay, durum ve alışkanlıklara karşı algı yapılarını değiştirerek, farklı bir bakış açısı geliştirmelerini sağlamaktır. 

Neuro kelimesi, temelde insan zihnini ifade eder. Neuro kelimesi ile duyma, görme, hissetme, tatma gibi duyuların yönetildiği beyin sistemi anlaşılır. 

Linguistic ise, yaşam boyunca dış dünyada gerçekleşen tüm olay ve olguları dil yolu ile algılayan insan zihninin bu yönünü ifade eder. Linguistic kelimesi ile dilin insan bilinci üzerindeki etkisinden bahsedilir. 

Programming, insan beyninin istenilen algı ve bakış açısı düzeyinde yeniden programlanması anlamına gelir. Bu nedenle NLP ifadesinde yer alan programming kelimesi, NLP’nin duygu, düşünce ve davranış biçimlerinde değiştirilmesi ya da yok edilmesi istenilen olguları bilinç ve bilinçdışı teknikler kullanarak düzenleme etkisinden söz eder. 

NLP, kişisel gelişimin beyin, bilinçaltı, düşünce, istek, inanç, hayal gücü, davranış, motivasyon, alışkanlık gibi esasları etrafında şekillenmiş bir sistemdir.

NLP teknikleri, 1970’li yıllarda Santa Cruz Üniversitesi Profesörü John Grinder ile terapist Dr. Richard Bandler tarafından yürütülen terapi teknikleri araştırmaları esnasında ortaya çıkmıştır. John Grinder ve Richard Bandler, bu araştırmalar sırasında dünya üzerinde oldukça başarılı sonuçlar elde etmiş terapistlerin kullandıkları teknik ve yöntemleri incelemişlerdir. Gestalt terapisi, aile terapisi, hipnoterapi gibi çeşitli terapi alanlarında önemli sonuçlar almış uzmanların tekniklerini detaylı olarak araştırmaları üzerine, yeni bir sistem ortaya çıkarmışlardır. Bandler, ünlü terapist Virginia Satir’in söyleşilerinde belirli kalıpları kullandığını fark etmiş ve bunları detaylı olarak inceleyip kullanarak NLP’de modelleme yönteminin temellerini atmıştır. Terapist Milton Ericson’ın post hipnotik dil kalıplarını inceleyen Grinder ve Bandler, Ericson’ın çalışmalarını da NLP’nin ortaya çıkmasında etkin olarak kullanmışlardır. 

NLP, John Grinder ve Richard Bandler’in başlattığı ve Virginia Satir, Milton Ericson gibi dönemin çok önemli terapistlerinin ortak çalışmalarının birleşmesi ile ortaya çıkmış bir teknik kavramdır. İnsan zihni üzerinde yaratılacak olan içsel değişim düşüncesi ile başlayan NLP sistemi, ortaya çıkışından bugüne kadar terapi yöntemi olarak kullanılmıştır. Terapi yöntemi olmasının yanında birçok alanda kişisel gelişim tekniği olarak benimsenip uygulanmaktadır. 

Kalibrasyon

İnsanlar, birbiri ile iletişim kurdukları esnada ilk olarak sözsüz olguları algılarlar. NLP’de kalibrasyon, beden dili öğretisine dayanır. Beden dili ve göz hareketleri, iletişim sırasında insanların birbiri hakkında genel bir bilgi edinmesini sağlayabilir. NLP’de kalibrasyon tekniği, beden dilinin ötesinde bir etki yaratmayı amaçlar. İletişimin karşısındaki kişinin, bilinçaltından gelen kontrolsüz yansımaların dahi anlaşılabilir hale gelmesini sağlar. Bunun için önerilen bazı uygulamalar vardır. Örneğin, bir video filmi, sesini tamamen kapatarak izlemek, izlerken görüntüdeki olay ve durumlar hakkında yorum yaparak daha sonra sesli olarak izlendiğinde yapılan hataların neler olduğunu tespit etmek iyi bir kalibrasyon tekniğidir. 

Modelleme

NLP’nin ortaya çıkışında, bazı mükemmel sonuçların nasıl bazı insanlar tarafından yaratılıp, bazıları tarafından ortaya konulamaması düşüncesi etkin olmuştur. Bu nedenle, NLP bir şeyi birileri başarıyla yaptıysa, başkalarının da yapabilmesi için hiçbir engelin olmadığı düşüncesi ile hareket eder. Bu düşünce ile modelleme tekniği ortaya çıkmıştır. Modelleme, insanın bebeklik döneminden itibaren en işlevli öğrenme tarzıdır. 

NLP’de modelleme tekniğinde öncelikle model alınan kişinin hal ve hareketlerini incelemek, neyi nasıl yaptığını anlamak gerekir. Bu aşamada modelin hareketlerini özümseyebilmek adına model aynen taklit edilebilir. Daha sonra modelin nasıl düşündüğünü anlamak gerekir. Bunun için modele sorular sorulabilir. Aynı zamanda modelin beden dili ve gözlerine odaklanmak önemlidir. Son adım, modelin o işi yapmaktaki inanç sisteminin bulunmasıdır. Modele yöneltilen sorularla inanç temeli bulunarak davranış, düşünme biçimi ve inanç sistemi konusunda modeli örnek alarak o iş yapılabilecek ve modelleme tekniği başarı ile uygulanmış olacaktır. 

Çapalama

Çapalama tekniği, görme, tatma, hissetme, koklama, duyma gibi beş duyu aracılığı ile algılanıp zihinde belirli bir kalıp ile ilişkilendirilmiş olay ve anıların, başka bir duyu ile ilişkilendirilmesidir. Çapalama tekniğinde kullanılan çapa, bir duyuyu harekete geçiren bir sembol olarak tanımlanabilir. Özellikle çocukluk döneminde bilinçaltına olumsuz bir duygu ile bütünleşmiş olan olayları, çapalama tekniği ile olumluya çevirmek mümkündür. 

Örneğin küçük yaşta köpek tarafından ısırıldığı için köpeklerden korkan bir insan, köpeği korku ve acı duygusuyla bütünleştirmiş, negatif çapa yaratmıştır. Bu negatif çapayı pozitife çevirmek için NLP çapalama yöntemini kullanarak yoğun bir odaklanma ile zihninde köpeği, sevdiği bir anı ile birleştirebilir.  Bu birleştirme çalışması sonrasında kişinin zihnindeki köpek algısı değiştirilmiş ve bundan sonra köpek kelimesi, kişiye geçmişteki kazayı değil, mutlu anıyı canlandıracaktır. O mutlu anı, kişinin köpek korkusu konusundaki olumlu çapasıdır. 

Temelde bu üç teknik ile uygulanan NLP yöntemi, iş hayatı ve kişisel gelişim başta olmak üzere, insan ilişkileri, öğrenme becerisi, çocuk gelişimi, fobilerin tedavisi, cinsel sorunlar gibi pek çok alanda kullanılan ve fayda gösteren bir sistemdir. NLP tekniklerini uygulamak için öğrenmek gerekir. NLP üzerine yazılmış eğitici kaynaklardan yararlanmanın yanında NLP uygulamasını da içeren seminer ve etkinliklere katılmak kişilerin kendi kendilerine NLP metodu uygulayabilmelerine yardımcı olmaktadır.