İnsan Dişi

Yetişkin insanlarda çene kemiklerinin içerisinde sürdükten sonra düşen süt dişleri hariç toplam 32 tane süt dişi bulunur. Süt dişlerinin toplam sayısı ise 20 tanedir ve bu dişler sürdükten sonra bir süre ağız içerisinde kalarak kök erimesiyle birlikte ağız ortamını terkederler. Süt dişlerinin görevi estetik, çiğneme fonksiyonu ve konuşma fonksiyonunu yerine getirmekle beraber kendinden sonra gelecek olan daimi dişlere rehberlik etmektir.

İnsan dişleri halk arasında bilinenin aksine içerdiği minerallerden dolayı kemiğe benzerlik gösterse de yapısı kemiklerden farklıdır. İnsanda dişlenme dönemi ortalama olarak 6 aylıkken başlar. Buna süt dişlenme dönemi başlangıcı denilir. Yaklaşık olarak 6-7 yaş civarında da insan ağzında ilk daimi dişler sürer ve böylece karışık dişlenme dönemi oluşmaya başlar. Ortalama olarak 10-12 yaş civarında tüm süt dişleri ağız ortamını terk etmiş olur ve böylece karışık dişlenme dönemi son bulur. Bu yaşlarda ağız içerisinde yalnızca daimi dişler kalmıştır. Daimi dişler arasında da en son çıkacak olan dişler yirmi yaş dişleridir ve yaklaşık olarak 19-21 yaşları arasında sürerler. Ancak çoğu zaman hiç sürmeyerek çeneler içerisinde gömülü kalabilmektedirler.

BÖLÜM 1
İnsan Dişinin Yapısı

Mine Tabakası: Bu tabaka dişin en dış yüzeyinde bulunan tabakadır. İnsan vücudunda bulunan en sert yapı diş minesidir. Mineral içeriği oldukça fazla olduğu için hem sert hem de kırılgandır. Minenin yaklaşık olarak %97 si kalsiyum tuzlarından oluşur. Mine içerisinde sinir veya damar bulunmaz. Bundan dolayı ağrı kaynağı oluşturamaz.

Dentin Tabakası: Mine tabakasının hemen alt kısmında yer alır. Mineye göre daha yumuşaktır ve kemiğin içeriğine benzer özellikler gösterir. Dentin yapısı yaklaşık olarak %70 inorganik maddelerden, %20 organik maddelerden, %10 sudan oluşmaktadır.

Dentinin kendi içeriğinde damar veya sinir bulunmaz. Ancak içerisinde barındırdığı kanalların içerisinden damar ve sinirler geçtiğinden dolayı bazı durumlarda ağrı kaynağı oluşturabilmektedir.( Çürük temizleme esnasında, derin çürüklerde vs.)

Pulpa: Dişin en iç kısmıdır. İçerisinde damar ve sinir paketleri bulundurduğu için dişe canlılığını veren kısımdır. Pulpa içerisindeki damarlar sayesinde dişin beslenmesi sağlanırken sinirler sayesinde uyaranlara karşı cevap oluşturulur. Enfeksiyon durumunda pulpa kendini yenileyemeyeceği için kanal tedavisi yoluyla tamamen dişin içerisinden çıkartılır veya diş çekilir.

Sement: Dişlerin ağız içerisinde görülen kısmına kuron ismi verilirken kemikler içerisinde yer alan kısmına kök ismi verilir. Mine kuronun en dış katmanını oluştururken sement ise kökün en dış katmanını oluşturur ve kemik ile bağlantı halindedir. Sementin yaklaşık olarak %65 i inorganik içeriktedir. Yani mine ve dentine göre daha yumuşak yapıdadır.

BÖLÜM 2
İnsan Dişlerinin Çeşitleri

1.Kesici Dişler: İnsan ağzında normal şartlar altında alt çenede 4 adet ve üst çenede 4 adet ön bölgede olmak üzere toplamda 8 adet kesici diş bulunur. Bu dişler genellikle tek köklüdür. Alt kesici dişler boyut olarak hemen hemen birbiriyle aynı boyuttayken üst kesici dişlerde orta kesici dişler yan kesici dişlere göre daha büyük boyutlardadır.

2.Köpek Dişleri: İnsan ağzında alt çenede 2 adet ve üst çenede 2 adet olmak üzere toplamda 4 adet köpek dişi bulunmaktadır.Bu dişler genellikle tek köklüdür. Üst köpek dişleri alt köpek dişlerine göre ortalama olarak daha büyük boyutlardadır. Kök uzunluğu açısından ağız içerisinde en uzun köklere sahip dişler köpek dişleridir. Bundan dolayı genellikle ağzı en son terkeden dişler de yine köpek dişleridir.

3.Küçük Azı Dişleri: İnsan ağzında alt çenede 4 adet ve üst çenede 4 adet olmak üzere toplam 8 tane küçük azı dişi bulunur. Üst küçük azı dişleri genellikle 2 köklü iken alt küçük azı dişeri tek köklüdür.

4.Büyük Azı Dişleri: İnsan ağzında alt çenede 4 ve üst çenede 4 tane olmak üzere toplamda 8 adet büyük azı dişi bulunur. Alt büyük azı dişleri genellikle 2 köklü iken üst büyük azı dişleri ise 3 köklüdür.

5.Yirmi Yaş Dişleri: Yirmi yaş dişleri üst çenenin en sonunda 2 adet ve alt çenenin en sonunda 2 adet olmak üzere toplamda 4 tanedir. Yirmi yaş dişleri çok değişik kök varyasyonları gösterebilmekte ve çoğu zaman çenelerde gömülü kalarak sürememektedir.