Hapşırmak

Genellikle hapşırma, tahriş edici maddeler burun kılları tarafından yakalanmayıp burun mukozasına temas ettiğinde meydana gelir. Tahriş, bir enfeksiyon veya alerjik reaksiyondan da oluşabilir. Nazal pasajdaki motor nöronlar trigeminal sinir yoluyla bir uyarı iletir. Beyin; diyafram, farenks, gırtlak, ağız ve yüz kaslarındaki bir refleks uyarıcı sayesinde yanıt verir. Ağızda, dilin arkası yükselirken yumuşak damak ve uvula baskı yapar. Hava sarsıntılı olarak akciğerlerden dışarı atılır, ancak ağız yoluna geçiş kısmen kapalı olduğundan, burun ve ağızdan hapşırma yoluyla çıkar.

Motor nörolarının beyine refleks sinyalleri iletmeyi bıraktığı REM dönemindenki kas atonisi yüzünden uyurken hapşırmazsınız. Ancak tahriş edici durum uykudan uyandırıp hapşırmanızı sağlayabilir. Bir hapşırma, kalbinizi geçici olarak durdurmaz veya bir atışı atlamasına neden olmaz. Kalp ritmini yavaşlatabilir ama etkisi çok azdır.

Tahriş edici maddelere veya parlak ışığa verilen reaksiyon hapşırmanın genel nedenlerindendir, ancak başka nedenler de vardır. Bazı insanlar soğuk havalarda hapşırır, bazıları ise kaşlarını aldırırken. Büyük bir yemekten sonra hapşırma eylemine ise snatiation denir. Snhotation, photic hapşırma (parlak ışıkta hapşırma) gibi, kalıtsal bir özelliktir. Hapşırma, cinsel uyarılmanın başlangıcında veya doruk noktasında da olabilir. Bilim insanları, cinsel hapşırmada; burundaki erektil dokuların stimülasyona tepki gösterdiğini, muhtemelen feromon alımını arttırdığını belirtir.

Genellikle hapşırdığınızda gözlerinizi açık tutamazsınız. Kranial sinirler hem gözleri hem de burnu beyne bağlar, bu nedenle hapşırmak için etki eden uyarıcı da göz kapaklarının kapanmasını tetikler. "Gözleriniz açık bir şekilde hapşırırsanız, yuvalarından fırlayabilirler" şeklindeki görüşler gerçeği yansıtmamakla birlikte hapşırma eyleminin şiddetli olması göz kaslarının açık tutulmasını oldukça zorlaştırır. 

Üst üste iki kez veya daha fazla hapşırmak tamamen normaldir. Bunun nedeni, tahriş edici parçacıkları yerinden çıkarmaya çalışmaktır. Arka arkaya kaç kez hapşırdığı kişiden kişiye değişir, aynı zamanda hapşırma nedenine bağlıdır.

Hapşıran tek yaratıklar insanlar değildir. Kediler ve köpekler gibi diğer memeli canlılar da hapşırmaktadır. Bazı memeli olmayan omurgalılar, iguanalar ve tavuklar da hapşırır. Hapşırma insanlarda olduğu gibi hayvanlarda da aynı amaca hizmet ederken ayrıca iletişim için kullanılabilir. Örneğin, Afrika yaban köpekleri, sürüsüne, avlanacağı hedefe dair bilgi vermek için hapşırma eylemini kullanır.