Tiyatro

Tiyatro, yaşanmış ya da yaşanabilecek olayların yazıldığı metinlerin seyirci önünde sahnelenmesi ile gerçekleşen bir sanattır. Tiyatro Roma döneminde Yunanlılardan İtalya’ya geçmiştir. Eski Yunan'da seyir yeri, seyircilerin oturduğu yer anlamına gelir. MÖ 6. yy. Eski Yunan toplumunda temeli atılmıştır. Tiyatronun kökeninde drama sanatı ve oyun vardır. Drama; Yunancada bir şey yapmak ya da yapılan bir şey anlamına gelir. Edebiyat tarihçilerine göre lirik ve epik yanında üçüncü yazın alanıdır. Drama sanatı genel olarak büyüden, simgesel sözler anlamına gelen mitoslardan ve ritüellerden ortaya çıkmıştır. Tiyatro drama sanatının en temel ve en eski alanıdır. Oyunun sanatlaşmış halidir. Tiyatro unsurları; anlatı, kişi, uzam (mekân), zaman, eylemden (çatışma) oluşur. Bu öğelerin etrafında farklı tiyatro türleri meydana gelmiştir. Tiyatroda asıl gelişme 16. yy. sonrasında görülmüştür.

Tiyatro güzel sanatlar içinde yer alır. Yazılan metin edebi metin olarak kabul edilir. Anlatının sahne veya sahne yerine geçen bir mekânda oyuncu kukla gölge veya çeşitli nesneler kullanarak seyircisiyle buluştuğunda oluşan ve her seferinde yeniden var olan sanata tiyatro denir. Tiyatro ve seyirci birbirinden ayrı düşünülemez, bu sanat sahnelenirken gerçekleşir ve oluşur. Tiyatronun temel türleri trajedi, komedi ve dramdır.

Trajedi (Tragedya)

Seyircide korku, heyecan, acıma gibi hisler uyandırarak ders vermek amacıyla yazılmış tiyatrodur. Trajedide kişiler ve konular tarihten, soylu sınıfından ya da mitolojiden seçilir. Manzum olarak yazılır. Edebi bir dil kullanılırken kaba sözlere yer verilmez, yüksek bir üslupla kaleme alınır. Öldürme, yaralama gibi çirkin ve acı sahneler gösterilmez.

Komedi (Komedya)

Eski Yunan'da doğmuştur. İnsanların ve toplumun gülünç yönlerini ele alan tiyatro türüdür. Seyirciyi eğlendirirken aynı zamanda düşündürmektedir. Günlük olayları konu alır. Anlatımda sade bir dil kullanılır. Trajedinin aksine kaba, bayağı sözlere yer verilir. Halktan kişilere yer verilir ve sıradan olaylar çevresinde oluşur. Trajediye tepki olarak ortaya çıkmış bir türdür. Vurma yaralama gibi rahatsız edici olaylar ve durumlar sahnelenir.

Dram

Hayatın acı ve tatlı yönlerini işleyen tiyatro türüdür. Aynı zamanda modern tiyatronun da başlangıcı olarak kabul edilir. Dramda kişi toplumun her kesiminden seçilebilir. Sıradan günlük olaylar ya da tarihten bir konuyu sahneler. Üslup ve dil kişinin toplumsal sınıfına göre belirlenir. Nazım ve nesir ile yazılabilir.