Fil
Fil, hortumlular takımının filgiller (Elephantidae) familyasını oluşturan, dev bir cüsse ile muazzam bir görüntüye sahip bir memeli türüdür. Günümüzün Asya türü ile iki Afrika türünün uzun yıllar önce kuzey yarımkürenin en büyük kısmında yaşayan kalabalık fil nüfusundan artakalan canlılar olduğu düşünülmektedir. Fillerin yaşam alanı günümüzde Asya ve Afrika'dır. Afrika filleri; Çalı Fili (Loxodonta Africana) ve Orman Fili (Loxodonta Cyclotis) olmak üzere 2 tür olarak ele alınmaktadır. Asya Fili (Elephas Maximus) diğer adıyla Hindistan Fili olarak da bilinmektedir. Tamamen otçul olan fillerin günlük ihtiyacı 250 kg yeşil yem veya 75 kg saman ile 200 litre sudur. Yaprak, ot kamışı, meyve, bitki yumruları ve ağaç kabukları fillerin yemek listesinde yer almaktadır. Fillerin en sevdiği yiyecekler genellikle ağaçların tepelerine yakın körpe dallardır. Fil bir sürü hayvanıdır. Lider, görünüşte iri bir erkektir, fakat sürü hareket halindeyken ihtiyar ve tecrübeli bir dişinin başa geçtiği bilinmektedir.
BÖLÜM 1Fillerin Fiziksel Özellikleri
Filler bugün dünyadaki kara hayvanlarının en irisi ve en güçlüsüdürler. Memeli hayvanlar sınıfına dahil olan bu hayvanların fiziksel özellikleri şu şekildedir;
- Filin vücudu gri renkli kalın ve sert bir deriyle kapılıdır.
- Bütün memeliler gibi fillerin de kılları vardır, ancak bu kısa, sert ve seyrek tüyler gözle görülmekten çok, dokunma yoluyla hissedilebilir.
- Fillerin kalın ve gür kirpikleri ise yaklaşık 12-13 santimetre uzunluğa ulaşabilirler.
- Uzun ve ipe benzer kuyruklarının ucunda tel gibi tüylerden bir küme bulunmaktadır.
- Fillerin başı çok iri, gözleri ufak, kulakları da büyük ve yelpaze biçimindedir.
- Beyinleri vücutlarının iriliğine kıyasla oldukça küçük olup ortalama 4-6 kg ağırlığındadır.
- Fillerin ağızlarının kenarlarında yer alan ve fildişi olarak adlandırılan 2 adet boynuzu gelişerek ağzın dışına uzanmış vaziyette olup, bu boynuzlar filin yaşamı boyunca büyümeye devam eder.
- Fillerin hortumları üst dudakları ve burunlarının birleşip uzamış halidir. Filler hortumlarını, yemekleri kavrayıp ağzına yerleştirmek, suyu emdikten sonra ağzına püskürtmek, şüpheli cisimleri ve tehlikeli araziyi yoklamak için ve sevgi göstermek gibi amaçlarla kullanmaktadırlar.
BÖLÜM 2Fillerde Üreme, Gelişme ve Yaşam
Fillerin arasında belirli bir çifleşme mevsimi yoktur. Erkek fillerde zaman zaman cinsel isteğin artışına bağlı olarak çiftleşme gerçekleşir. Dişi fil çiftleştikten yirmi bir ay kadar sonra yavrusunu dünyaya getirir. Genellikle tek olarak dünyaya gelen yavru kaba ve koyu renk tüylerle kaplıdır, yaklaşık 90 cm boyunda ve ortalama 100 kg ağırlığındadır. Yavru filin kesici süt dişleri doğumdan 5-6 sonra düşer, yavru 2,5 yaşına gelene dek anne sütü emmeye devam eder ve 12 yaşına kadar annesinin yanından ayrılmaz. Filler 12 yaşında erginleşir ve çiftleşmeye hazır hale gelirler. 14 yaşında tam manasıyla yetişkin sayılsalar da bir süre daha irileşmekte ve kilo almaktadırlar. Fillerin ortalama yaşam süresi 50-60 yıl civarındadır.
Bir sürü hayvanı olan filler yaklaşık 30 fil kadar bir topluluk olarak yaşamlarını sürdürürler. Bütün sürü hayvanlarında olduğu gibi, fillerde de olgun erkekler üstünlük konusunda birbirlerine rakip olurlar. Dövüşte yenilgiye uğrayan yaşlı bir lider rakibi tarafından sürüden uzaklaştırılır. Duygusal hayvanlar oldukları bilinen filler sürüden uzaklaştırıldıklarında tehlikeli ve agresif davranışlar sergileyebilmektedir.
Filler genel olarak saatte 10 kilometrelik bir hızla, ayaklarını yerde sürüyerek hareket ederler. Hızları zaman zaman saatte 40 kilometreye kadar çıkabilir. Yürüyüş halindeki filler birbirleri arkasında ilerlerler. Önlerine çıkan en küçük hendekleri bile ağırlığından ötürü atlayamayan filler, yokuş aşağı inerlerken de ön ayaklarını öne, arka ayaklarını da arkaya uzatır ve karınları üzerinde kayarlar.
BÖLÜM 3Filler Hakkında İlginç Bilgiler
- Filler zeki ve uysal oldukları için kolaylıkla terbiye edilirler.
- Filler sanıldığı gibi hortumuyla su içmezler. Hortumuna çektiği suyu, ağzının içine püskürtür.
- Suyu ve yıkanmayı çok severler. Bir tabiat bilgini Kenya'da bazı fillerin uzak yollardan gelerek kuru bir akarsu yatağının kumunda delikler açıp çıkan suyu içtiklerini ve vücutlarına fışkırtarak temizlendiklerini rapor etmiştir.
- Fillerin insana çok yakın bir tarafa vardır. Çoğu uysal ve sokuldan tabiatlı yaratıklar olan filler birçok insana yardımcı olurlar.
- Yargı kuvvetleri güçlü olup, köpek, at ve bazı büyük maymun cinsleri ile bir tutulmaktadır.
- Filler sahiplerini tanırlar ve istekleri yerine getirirler.
- Görme ve işitme duyuları pek keskin olmamakla birlikte koku alma duyuları oldukça gelişmiştir.