Candaroğulları

Candaroğulları; Kastamonu ve Sinop civarında kurulan bir Türkmen Beyliğidir. Beyliğe adını veren kişi, Şemseddin Yaman Candar'dır. İlhanlı hükümdarı Geyhatu, 13. yüzyıl sonlarında, Eflani ve civarını Candaroğullarına vermiştir. Bilgi eksikliğinden dolayı, beyliğin ortaya çıkışı aydınlatılamamaktadır. 

Şemseddin Yaman Candar, İlhanlı egemenliğini tanımış ve 1308 yılında ölmüştür. Candar'ın hangi Oğuz boyuna bağlı olduğu bilinmemektedir. Babasının ismi, bazı belgelerde Alpaslan olarak yazılır. Candar'ın ölümünden sonra yerine oğlu 1. Süleyman Paşa geçmiştir. Süleyman Paşa, Kastamonu ve Safranbolu'yu ele geçirmiş ve beyliğin merkezini Kastamonu'ya taşımıştır. Babası gibi Süleyman Paşa da İlhanlı egemenliğini tanımıştır. Süleyman Paşa, Sinop'u Pervaneoğlu Gazi Çelebi'den almıştır. Türk devlet geleneğine göre Sinop ve Safranbolu'ya oğullarını bey olarak atamıştır. Safranbolu'yu oğlu Ali Bey'e; Sinop'u da diğer oğlu İbrahim Bey'e vermiştir. Süleyman Paşa'nın, Çoban isminde bir oğlu olduğu da düşünülmektedir ancak bu kişi hakkında kaynaklarda bir bilgi mevcut değildir.
1335'te İlhanlı Hükümdarı Ebu Said Bahadır Han'ın ölümüyle, Anadolu'daki diğer Türkmen beyleri gibi , Süleyman Paşa da bağımsızlığını ilan etmiştir. Adına sikke kestirmiş ve bu sikkelerde 'Büyük Sultan (Sultanü'l- azam)' ibaresini kullanmıştır. Mevlana Celaleddin'in torunu Arif Çelebi, Süleyman Paşa'yı, Rafızî şeyhlerin etkisinden kurtarmak için, birkaç kez ziyaret etmiştir. Süleyman Paşa, Bizans, Osmanoğulları ve Taceddinoğulları ile dostane ilişkiler kurdu. Osmanoğlu Orhan Gazi ile münasebeti oldu. Süleyman Paşa'nın askerleri, Bizans'a yönelik hücumlarda bulundu. Bizans İmparatoru, bir elçisini, Süleyman Paşa'ya gönderdi ve dostluk kurmak istediğini beyan etti. İmparatorun amacı, artan Osmanlı akınlarını , Süleyman Paşa'nın desteğini kazanarak durdurmaktı. Süleyman Paşa Sinop'u ele geçirince, buradaki Cenevizliler ile irtibata geçti. On kadar Ceneviz gemisini ele geçirdi. Bizans'a yaptığı akınları Bizans diplomasisine rağmen kesmedi.
Candaroğullarının Kastamonu kolu, 1.Murad'ın himayesinde devam etti. Süleyman Paşa, 1. Murad'ın yaptığı hem Karaman hem de Kosova Savaşı'nda asker gönderdi. Süleyman Paşa, Yıldırım Bayezid ile de iyi dostluk kurdu. Bayezid'in Anadolu'daki genişlemesini görünce, Kadı Burhaneddin ile ittifaka girmek zorunda kaldı. 1392'de Karamanoğlu Alâeddin Bey'e yardımda bulundu. Yıldırım Bayezid, Süleyman Bey'e karşı tavrını değiştirdi. 1392 yılında Kastamonu üzerine yürüyerek, Süleyman Paşa'yı yendi ve onu öldürdü. Böylelikle Kastamonu kolu tarihe karıştı.

Candaroğulları, Anadolu'da Karamanoğullarından sonra en nüfuzlu beylik olmuştur. Coğrafyası dağlıktır (Batı Karadeniz Dağları) ve nüfusun hemen hemen hepsi Türkmenlerden oluşmuştur. Candaoğulları beyleri, Müslüman alimleri himaye etmişler, çeşitli eserler meydana getirmişlerdir.