Mustafa Kemal Atatürk

1881-1938 yılları arasında yaşamış Türk devlet adamıdır. Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu ve ilk cumhurbaşkanıdır. Osmanlı Devletinin savaşta aldığı mağlubiyetten itibaren Kurtuluş Savaşına önderlik etmiş, Türkiye Cumhuriyeti topraklarının düşmanlar arasında paylaşılmasını engellemiştir. Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk cumhurbaşkanlığını tüm milletvekillerinin oybirliğiyle kazanmıştır. 1927, 1931, 1935 yıllarında yapılan seçimlerde de görevini sürdürmüştür. Cumhuriyetin ilanı ve Türk Büyük Millet Meclisinin kurulmasının yanında Türkiye'yi muasır devletler düzeyine getirmek için bir çok devrime öncülük de etmiştir. 10 Kasım 1938'de Dolma Bahçe Sarayında vefat etmiştir. 

1881 yılında Selanik’te Kocakasım mahallesinde dünyaya gelmiştir.

Annesi Zübeyde Hanımdır. Eski bir Türk ailesine mensuptur. Sarıgöllü Sofuzade Sadullah Ağa ile Ayşe Hanım’ın kızıdır. Ailesi Karaman’dan İzmir’e göç etmiş, buradan da Fatih Sultan Mehmet döneminde Arnavutluk sınırına yerleştirilmişlerdir. Ali Rıza Efendiyle evlendiğinde 14 yaşındadır. Kocasını kaybettikten sonra bir süre çocuklarını da alarak ağabeyinin yanına yerleşmiştir. Ardından ağabeyine yük olmamak için ikinci bir evlilik yapmıştır. Selanik Gümrükler Başmüdürü Evranoszade Ragıp Bey’le  yaptığı bu ikinci evlilik kısa sürmüştür.  Ardından bir süre kızıyla birlikte İstanbul’da yaşamıştır. Hastalığı nüksedince doktorlar yaşaması için İzmir’i önermişlerdir. Kendisi de İzmir’de yaşarken vefat etmiştir.

Babası Ali Rıza Efendidir. Ali Rıza Efendiyi çocuk yaşlarındayken kaybetmiştir. Ali Rıza Efendi Kocacık Yörüklerindendir. 1839 yılında Kocacık Köyünde doğmuştur. Ailesi Söke’den Selanik’e yerleşmişlerdir. Milis subaylığı, kereste ticareti, tuz ticareti, gümrük memurluğu ve evkaf katipliği gibi işler yapmıştır. Selanik’e göç edip 1871 yılında Zübeyde Hanımla evlenmiştir. Asakir-i Milliye Taburunda subay olarak görev almıştır. İki yıl bu görevine devam ettikten sonra askerlikten ayrılmıştır. Tuz ve kereste ticareti işleri bir süre iyi gidince Mustafa Kemal’in de doğduğu eve yerleşmişlerdir. Ardından işleri bozulmuş denemesine rağmen yeniden memurluğa da girememiştir. Moral bozukluğu ve yakalandığı ağır hastalık sonucu Mustafa Kemal küçük yaştayken vefat etmiştir.

Dedesi Hafız Ahmet Efendidir.  Hafız Ahmet Efendinin lakabı “Kırmızı Hafız”dır.

Kardeşleri: 3 kardeşi küçük yaşlarda ölmüştür.  Bunlar Naciye, Ömer ve Fatma’dır. Diğer kardeşi Makbule’dir. Makbule 1885 yılında doğmuş ve 1956 yılında vefat etmiştir. 1912’den itibaren annesiyle birlikte İstanbul Akaret’te yaşarlar. Cumhuriyetin ilanından sonra Çankaya Köşkünün arazisinde kendisi için yapılan Çamlı Köşk’te yaşamıştır. Abisinin isteğiyle birkaç ay Serbest Cumhuriyet Fırkasına girmiştir. Mecdi Boysan ile evlenmiştir. “Büyük Kardeşim Atatürk” ve  “Ağabeyim Mustafa Kemal” isimli iki kitabı vardır. Bu kitaplarda Mustafa Kemal ile ilgili anılarını anlatmıştır.

Babası öldükten sonra annesi ve kardeşiyle birlikte Langaza’da bir çiftlikte kahyalık yapan dayısı Hüseyin Ağa’nın yanına gitmişlerdir.

• Mahallesindeki mektebe gitti. Bu okula gitmesi için annesi ısrar etmiştir. Babası modern bir okula gitmesini istemiş ancak en sonunda karısını kırmamak için bu okulu kabul etmiştir. Kemal burada çok kısa süre kalıp ardından Şemsi Efendi Mektebine geçmiştir.
• Şemsi Efendi Mektebinde okurken babasını kaybedince dayısının yanına gittiği için eğitimine ara vermek zorunda kalmıştır.
• Ardından teyzesinin yanına dönüp Selanik Mülkiye Rüştiyesine kaydolur. Burada bir öğretmeninin kendisini dövmesi üzerine okuldan ayrılır. Zaten asker olmak istemektedir. Askeri okul sınavlarına girer ve annesini de ikna ederek Selanik Askeri Rüştiyesine kaydını yaptırır. 12 yaşında askeri eğitimine başlamış olur. Burada matematik öğretmeni Mustafa Bey Mustafa’ya Kemal adını verir.
• Manastır Askeri İdadisi’ne gider. Bu okula 1896 yılında başlamıştır.
• 1899 yılında buradan mezun olup İstanbul Kara Harp Okuluna başlar. 1902 yılında buradan teğmen rütbesiyle mezun olur.
• Aynı yıl Harp Akademisine (Erkan-ı Harbiye Mektebi) başlar. Buradan 1905  yılında kurmay yüzbaşı olarak mezun olup eğitim hayatını tamamlamış olur.

• Eğitimine devam ederken 10 Şubat 1902’de teğmen olur.
• 1903’te üsteğmen olur.
• 11 Ocak 1905’te okulundan mezun olurken kurmay yüzbaşı olur.
• 5 Şubat 1905’te Suriye, Şam’a göreve atanır. Burada 30. Süvari Alayında görev yapar.
• 1906 yılında burada arkadaşlarıyla Vatan ve Hürriyet Cemiyetini kurar.
• Gizli olarak Selanik’e gider ve burada da Vatan ve Hürriyet Cemiyetinin bir şubesini kurar.
• 1907’de Kolağası yani Kıdemli Yüzbaşı olur. 3. Ordunun başına atanarak Selanik’e gönderilir.
• 1907’de Manastır’daki 3. Ordu karargahına atanır. Bu sırada İttihat ve Terakki Cemiyetine katılır.
• 1909’da 31 Mart ayaklanmasını bastırmak üzere Hareket Ordusunda Kurmay olarak atanır.
• 1910’da Fransa’ya gönderildi. Burada Picardie Manevrasına katılır. Askeri yönetimi inceler ve Fransız askeri ile komutanlarını yakından tanır.
• 1911’de Arnavutluk İsyanının bastırılmasında görev alır.
• Bu dönemde 5. Kolordu Karargahına ve daha sonra 38. Piyade Alayına atanır. Burada elde ettiği başarılar neticesinde 1911’de genelkurmay olur.  İstanbul’da göreve atanır.
• Aynı yıl Binbaşı olur.
• Yine aynı yıl Trablusgarp’ta Şark Gönüllüleri Komutanlığına atanır. Burada gönüllü olarak yerli aşiretleri teşkilatlandırırlar. Böylece İtalyan askerlerinin Trablusgarp’tan içeri girmesi engellenir.
• 1912’de Trablusgarp’ta Tobruk Savaşını yönetir. Burada İtalyanlara karşı savaşır.
• 1912’de Derne Komutanlığına getirilir.
• Balkan Savaşı sırasında Bahr-i Sefîd Boğazı Kuvay-ı Mürettebesi Komutanlığı Harekat Şubesi Müdürlüğüne atanır. Ardından Bolayır Kolordusu Kurmay Başkanlığı görevine atanır.
• 1913’te Sofya askeri ateşesi olur.
• 1914’te yarbaylığa terfi eder.
• Osmanlı Birinci Dünya Savaşına katılınca 1915’te 19. Tümen Komutanlığına tayin edilir. Tümen Mustafa Kemal orada görev yaparken Tekirdağ’dan Eceabat’a gönderilir. Mustafa Kemal Eceabat’ta 9. Tümen’e de emirler verir. Böylece burada Maydos (Eceabat) Mıntıkası Kumandanı olur.
• Aynı yıl düşman birlikleri Gelibolu Yarım adasına çıkartma yapar. Arıburnu’nda ve Conkbayırında verdiği mücadele ile Anzak askerlerinin ilerlemesini durdurur.
• Yine 1915’te albaylığa yükseldi.
• 1915’te Anzak ve İngiliz birlikleri yeniden taarruza geçer. 10 Ağustos’ta taarruzu durdurarak Anafartalar Zaferini elde eder.
• 17 Ağustosta Kireçtepe Zaferini elde eder.
• 21 Ağustosta ikinci Anafartalar Zaferini elde eder.
• 1916’da Edirne’de 16. Kolordunun komutanı olur. Kolordu ile Kafkas cephesinde Rusları geri püskürtür.
• Aynı yıl Mirliva yani tuğgeneral olur.
• 1917’de 7. Ordu Komutanı olur. Bu yılın sonlarına doğru 7. Ordudaki görevinden ayrılarak İstanbul’a döner.
• Vahdettin ile birlikte Almanya’da cephelerde incelemeler yaparlar.
• 7. Ordu Komutanlığına atanır ve Suriye’ye gider.
• Suriye’de görüşleri dikkate alınmaz ve 8. Ordu büyük bir yenilgi alır. Bunun üzerine bölgedeki dağınık halde bulunan kuvvetleri toplayarak bir savunma hattı oluşturur. Bu hat sayesinde düşman ilerleyişi durdurulur.
• Bu başarısının ardından 1918’de Yıldırım Orduları Grup Komutanı olur.
• Yıldırım Orduları kaldırıldıktan sonra İstanbul Harbiye Nezaretinde göreve başlar.

• 19 Mayıs 1919’da Bandırma Vapuru ile Samsun’a çıkar.
• 12 Haziran 1919’da Amasya’ya gelir.
• 22 Haziran 1919’da Amasya Genelgesi’ni yayınlar.
• 23 Temmuz-4 Ağustos 1919’da Erzurum Kongresi’ni yapar.
• 4 Eylül-11 Eylül 1919’da Sivas Kongresi’ni yapar.
• Sivas ve Erzurum Kongrelerinde milli iradeye dayalı bir hükümetin kurulmasını ilk hedef olarak belirlerler. Tüm şehirlere kendilerine birer temsilci seçmeleri için telgraf gönderirler. Seçilen temsilciler Ankara’ya davet edilir.
• 27 Aralık 1919’da Mustafa Kemal Ankara’ya gelir.
• 23 Nisan 1920’de Türkiye Büyük Millet Meclisi’ni kurarlar.
• 10 Ocak 1921’de Yunan ordusunun Bursa ve Eskişehir üzerine yaptığı taarruz geri püskürtülür.
• 10 Temmuz 1921’de Sakarya’da başlayan taarruz da 23 Ağustos-13 Eylül arasında devam eden bir savaşla geri püskürtülür.
• Bu başarılarının ardından Mustafa Kemal’e “mareşal” ve “gazi” unvanları verilir.
• 5 Ağustos 1921’de TBMM tarafından başkomutan yapıldı.
• 26 Ağustos 1922’de Mustafa Kemal taarruz emri verir. Düşmanlar 30 Ağustos 1922’de esir alınır.
• 9 Eylül 1922’de düşmanlar İzmir’den denize dökülür.

• 1 Kasım 1922 Saltanatın kaldırılması
• 29 Ekim 1923 Cumhuriyetin ilanı
• 3 Mart 1924 Halifeliğin kaldırılması
• 3 Mart 1924 Şeriye ve Evkaf Vekaletinin kaldırılması
• 3 Mart 1924 Öğretimin birleştirilmesi
• 1924-1937 Mecellenin kaldırılması
• 1924-1937 Türk Medeni Kanunu ve diğer kanunların çıkarılarak laik hukuk düzenine geçilmesi
• 1926-1934 Kadınlara ve erkeklere eşit haklar verilmesi
• 5 Kasım 1925 Ankara Hukuk Mektebi’nin açılması
• 25 Kasım 1925 Şapka ve Kıyafet Devrimi
• 30 Kasım 1925 Tekke, zaviye ve türbelerin kapatılması
• 1 Kasım 1928 Yeni Türk harflerinin kabulü
• 1925-1931 Uluslararası saat, takvim ve uzunluk ölçülerinin kabulü
• 1931-1932 Türk Dil ve Tarih Kurumlarının kurulması
• 1 Ağustos 1933 kapatılan Darülfünun’un yerine İstanbul Üniversitesinin kurulması
• 21 Haziran 1934 Soyadı devrimi
• 26 Kasım 1934 Lakap ve unvanların kaldırılması
• 1935 Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi’nin kurulması
• Yüksek Ziraat Enstitüsünün Kurulması
• Aşar vergisinin kaldırılması
• Çiftçiliğin özendirilmesi
• Örnek çiftlikler kurulması
• Sanayiyi Teşvik Kanunu’nun çıkarılması
• 1.ve 2. Kalkınma Planları
• Ayrıca Geometri isimli bir kitap yazmıştır. Bu kitap ile bir çok geometri terimini Türkçe’ye kazandırmıştır.

1937 yılından itibaren sağlığı bozulmuştur. 1938'in başlarında ise Siroz teşhisi konmuştur. Başlangıçta dışarıya bilgi çıkmaması için yabancı doktorların muayenesini reddetmiştir. Türk doktorların siroz teşhisi üzerine alkolü bırakmış ve kendine dikkat etmiştir. Ancak tedaviye rağmen durumu iyileşmeyince Fransız bir doktorun getirtilmesini kabul etmiştir. Durumu giderek kötüleşmiş ve vefatından bir süre önce komaya girmiştir.10 Kasım 1938'de saat 09:05'te Dolmabahçe Sarayında vefat etmiştir. Vefatının ardından tüm malvarlığının Türk Tarih Kurumuna ve Türk Dil Kurumuna verilmesini istemiştir. 

Önceden Anıtkabir'in bulunduğu yerde bir rasathane bulunmaktadır. Bu nedenle bölgeye Rasattepe de denmektedir. 

Anıtkabir'in inşaasına 9 Ekim 1944'te başlanmıştır. 

1944-1945 yılları arasında Aslanlı Yolun istinat duvarı inşaa edilmiştir.

1945-1950 yılları arasında ise yardımcı binalar, mozolenin temel kazısı ve izolasyonu, ağaçlandırma ve sulama sistemleri yapılmıştır.

1950'de anıta çıkan yollar, Aslanlı Yol, tören meydanı, mozolenin taş kaplaması, merdivenler, lahit taşının yerleştirilmesi ve tesisat işleri yapılmıştır.

1950-1953 yılları arasında şeref holünün döşemesi, taş profilleri ve saçak süslemeleri yapılmıştır.

Anıtkabir yaklaşık 750.000 metrekarelik bir alanı kaplar. İki ana bölümden oluşur.

1. Barış Parkı: Yabancı ülkelerden ve Türkiye'nin çeşitli bölgelerinden getirilen fidanlarla düzenlenmiştir. 
2. Anıt Bloku: Kendi içerisinde 3 alandan oluşmaktadır. Aslanlı Yol, Tören Meydanı ve Mozole.