Aydınoğulları

Aydınoğulları; Birgi, Tire, Selçuk (Ayasluk), Ödemiş ve İzmir bölgelerinde 14. yüzyılın başlarından itibaren Mehmed Bey tarafından kurulmuş olan bir Türkmen beyliğidir. Beyliğe adını veren Aydın sözcüğü hakkında bilgiler son derece azdır. Aydın'ın bir aşiret adı mı, yoksa bir şahıs adı mı olduğu üzerinde epeyce tartışmalar yapılmıştır. Zira Aydınoğullarına ait kitabelerde, Aydın ismi , bir şahıs ismi, bazen Aydın Reis olarak ortaya çıkar. Ancak beyliğin kurucusu, Aydın Bey'in oğlu Mehmed Bey'dir.

Mehmed Bey, Germiyanoğullarına bağlı bir komutandı. 1308'den sonra bağımsızlığını elde etti. Selçuk, İzmir, Tire, Sultanhisarı ve Bademiye'yi ele geçirdi. 1310'da Sasa Bey'in ölümünden sonra Mehmed Bey bu bölgede rakipsiz kaldı. Cenevizlilerden 1326'da Sahil İzmiri'ni ele geçirdi. Selçuk'ta bir donanma oluşturdu ve Sakız Adası üzerine sefer yaptı. Sakız, Bozcada, Semadirek, Mora, Gelibolu ve Gümülcine'ye deniz akınları yaptı. Bu seferlerden dolayı kendisine ''Gazi'' ünvanı verildi. Mehmed Bey, 1334 yılında bir av dönüşünden sonra öldü.

Aydın Beyleri; şairleri, tabipleri, ilim adamlarını desteklemişlerdir. Birgi, Tire ve Selçuk, önemli kültür ve ticari şehirler olarak gelişmişlerdir. Bu bölgeye çok sayıda Türkmen/Yörük yerleştirmişler ve Türkçe'ye pek çok eseri tercüme ettirmişlerdir. Aydın Beyler; İslami sikkeleri yanında gilyati/zilyati denilen sikkeleri de kullanmışlardır.
Ahilik diğer Türkmen beyliklerinde olduğu gibi, Aydın Beyliği topraklarında da yayılmıştır. Osmanlı belgelerine yansıdığı kadarıyla, Aydınoğulları Beyliği'nde on dokuzdan fazla Ahi tekkesi kurulmuştur.