Anadolu Türk Beylikleri

Türkler, 11. yüzyılda artık yönünü batıya çevirmiş ve sürekli olarak batıya akınlar düzenlemiştir. Anadolu'ya ise ilk akınlar Çağrı Bey ve Tuğrul Bey tarafından düzenlenmiştir. Anadolu'nun kapısı Türklere ilk olarak 1048 yılında Pasinler Savaşı'yla açılmıştır. 1071 yılında Sultan Alparslan önderliğindeki Malazgirt Savaşı'yla Anadolu'nun Türkleşmesi hızlanmıştır. Bizans hattının kırılmasıyla Sultan Alparslan emrindeki beyler sürekli olarak akınlar düzenliyor ve fethettikleri topraklara yerleşiyorlardı. Böylece Anadolu'da İlk Türk Beylikleri dönemi başlamış oldu. 

1. Saltuklular (1072 - 1202)

Ebu Kasım tarafından Erzurum ve Trabzon çevresine yerleşmişlerdir. Daha çok Gürcülerle savaşan bu beylik Anadolu'da kurulan ilk beyliktir. Süleyman Şah tarafından Anadolu Selçuklu Devleti topraklarına dahil edilmiştir.

2. Mengücekliler (1080 - 1178)

Mengücek Bey tarafından Erzincan, Divriği ve çevresine yerleşmişlerdir. Daha çok Rumlarla savaşan bu beylik 1.Alaeddin Keykubat tarafından varlığına son verilmiştir. Divriği Ulu Cami, Mengücekliler zamanında tarihimize kazandırılmış bir mimaridir.

3. Danışmendliler (1080 - 1178)

Danışmend Ahmet Gazi önderliğinde Sivas, Niksar, Tokat ve çevresine yerleşmişlerdir. Anadolu'nun Türkleşmesine büyük katkılar sağlayan bu beylik Anadolu'da para basan ilk beyliktir. Yağıbasan Medresesi, Sivas Ulu Cami bu dönemde yapılmıştır. 2.Kılıçarslan tarafından beyliğe son verilmiştir.

4. Artuklular (1102 - 1409)

Artuk Bey tarafından Diyarbakır, Mardin ve çevresine yerleşmiştir. Anadolu'ya bir çok eser bırakan bu beyliğin en büyük eserleri ise Diyarbakır Surları, Malabadi Köprüsü, Hasankeyf.

5. Çaka Beyliği (1080 - 1093)

Çaka Bey tarafından İzmir'de kurulmuştur. Denizcilikle uğraşan ilk beyliktir. Bizanslılara ait olan birçok adayı fetheden Çaka Bey ayrıca İstanbul'u kuşatmayı bile denenmiştir. Fakat Bizans Devleti'nin kışkırtmalarıyla 1.Kılıçarslan tarafından bu beyliğe son verilmiştir. 

Anadolu Selçuklu Devleti, Kösedağ Savaşı'nda Moğollara karşı büyük bir hezimet alınca Anadolu'daki Türk beylikleri üzerindeki otoritesi zayıflamıştır. Devlet daha fazla Moğol baskısına dayanamayıp Anadolu'da da iç karışıklıklar çıkınca Türk beylikleri artık bağımsız davranmaya başlamıştır. Böylece Anadolu'da İkinci Anadolu Türk Beylikleri Dönemi başlamıştır.

1. Osmanoğulları (1299 - 1922)

Ertuğrul Gazi önderliğinde Bizans sınırında Söğüt ve Domaniç'e yerleşmişlerdir. Ertuğrul Bey'den sonra beyliğin başına Osman Bey geçerek ilerde imparatorluk haline gelecek olan devletin temellerini atmıştır.

2. Karamanoğulları (1256 - 1467)

Konya ve Karaman civarında kurulmuştur. Osmanlı Devleti ile en çok uğraşan beyliktir. 1277 yılında Karamanoğlu Mehmet Bey Türkçeyi resmi dil olarak kabul etmiştir.  Yıldırım Bayezid zamanında bu beyliğe son verilmiştir. Fakat Ankara Savaşı'ndan sonra tekrar kurulan bu beylik, 2.Bayezid zamanında kesin olarak Osmanlı topraklarına katılmıştır.

3. Karesioğulları(1304-1360)

Balıkesir, Çanakkale civarında Karesi Bey tarafından kurulmuştur. Deniz kenarında kurulduğu için donanması güçlüdür. Fakat Karesi Bey'in ölümüyle zayıflamış olan beylik Orhan Bey zamanında Osmanlı topraklarına katılmıştır. Böylece Osmanlı donanmasının temelleri atılmıştır. Karesioğulları, Osmanlı toprağına katılmış ilk beyliktir.

4. Germiyanoğulları (1299-1429)

Kütahya, Emet, Tavşanlı ve çevresinde kurulmuştur. 1.Murat, oğlu Şehzade Yıldırım'ı  Germiyan Beyinin kızıyla evlendirmiş ve Kütahya, Simav bölgesini çeyiz olarak almıştır. Ankara Savaşı'ndan sonra yeniden kurulsa da vasiyet gereğince tekrardan Osmanlı topraklarına katılmıştır.

5. Hamitoğulları (1300-1423)

Isparta, Eğirdir, bölgesinde Dündar Bey tarafından kurulmuştur. 1.Murat zamanında topraklarının bir kısmını Osmanlı'ya 80 bin altın karşılığında satmıştır. Yıldırım Bayezid zamanında ise beylik Osmanlı topraklarına dahil edilmiştir.

6. Candaroğulları (1291-1461)

Sinop, Kastamonu civarında Şemseddin Yaman Candar tarafından kurulmuştur. Güçlü bir donanmaya sahip olan bu beylik Ceneviz ve Venediklilerle mücadelelerde bulunmuştur. Yıldırım Bayezid zamanında Osmanlı'ya katılmıştır. Ankara Savaşı'ndan sonra tekrar kurulsa da Fatih Sultan Mehmet tarafından son verilmiştir.

7. Ramazanoğulları (1353- 1608)

Adana ve çevresinde kurulmuştur. Yavuz Sultan Selim tarafından Osmanlı Devleti'ne dahil edilmiştir. 

8. Dulkadiroğulları (1337-1515)

Elbistan, Maraş, Malatya civarında kurulmuştur. Yavuz Sultan Selim zamanında Turnadağ Savaşı'yla son verilerek Anadolu Türk Birliği kesin olarak sağlanmış oldu.