Fesleğen

Fesleğen, Lamiaceae familyasına ait bitki türüdür. Tüylü zeminli, 20-60 santim boy verebilen, oval ve yuvarlak yapraklara sahiptir. Çiçekleri kırmızıya yakın bir tonda ya da beyaz olur. Bir yıllık otsu bitkilerdendir. Aromatik bir kokuya ve tada sahip olan fesleğen yemeklerde, farklı sos çeşitlerinde baharat olarak yaygın şekilde kullanılmaktadır. Geleneksel tıpta da fesleğenden ciddi anlamda yararlanılır. Sağlık için son derece faydalı olan bitki Dünya genelinde yaygın tüketime sahiptir.

Fesleğen sağlık için alternatif olarak ya da yemeklerde kullanılabileceği gibi süs bitkisi olarak da kullanılabilmektedir. Ekimi iki yöntemle yapılır. Saksıda yetiştirilecekse en uygun ekim zamanı Mart ayıdır. Eğer bahçede yetiştiriciliği yapılacaksa ekim için Mayıs ayı beklenmelidir. Bitkinin ekileceği alanın yabancı otlardan temizlenmesi gerekir. Toprağın gübreyle beslenmesi ve çapalanması gerekir. Tarlaya mibzer kullanılarak ekilir. 30-40 santim aralıkla ekimi yapılmalıdır. Bitki ışık gören yerlerde kolayca yetiştirilebilir. Saksıda yetişen bitkinin gün içinde en az 4-5 saat güneşte tutulması gerekir. Sulamanın düzenli yapılması gerekir. Bitkinin güzel büyümesi için ara ara boyunun kısaltılması gerekir. Budama işlemi bitkinin gürleşmesini sağlar. Gelişimini hızlandırmak için budamanın haftada bir defa yapılması gerekir. 

Fesleğen mutfaklarda baharat olarak kullanılabileceği gibi sağlık içinde alternatif olarak farklı şekillerde kullanılabilir. Fesleğen, çay, yağ, şurup gibi versiyonlarıyla ayrıca alternatif olarak kullanılabilir.

Fesleğen dinamik ve keskin bir tada sahiptir. Çayının lezzeti de oldukça güçlüdür. İçeriğinde A, E vitaminleri, kalsiyum, folik asit, selenyum, demir gibi önemli besinler bulunur. Doğal antioksidan etkisinden yararlanılabilir. Fesleğen çayı taze fesleğen kullanılarak hazırlandığında daha yararlı olur. Ancak taze fesleğen bulunamamışsa kuru fesleğenden de yararlanılabilir.

Fesleğen Çayı Nasıl Yapılır?

• 2 yemek kaşığı taze fesleğen
• 2 su bardağı su

Hazırlanışı: 2 su bardağı su bir cezve içinde kaynatıldıktan sonra üzerine fesleğen eklenir. Fesleğen yaprakları elle parçalanarak suya eklenmelidir. Su ocaktan alınıp 5 dakika demlenmesi için bekletilir. Demlenen çaya bal ve limon eklenerek içilir. Kuru fesleğen kullanılacaksa yine su kaynatıldıktan sonra kuru fesleğen suya eklenip demlenmeye bırakılmalıdır.

Fesleğen Çayı Faydaları

• Soğuk algınlığı, öksürük, bronşit gibi üst solunum yoluna bağlı gelişen rahatsızıkların tedavisinde kullanılabilir.
• Stres karşı iyi gelir. 
• Kalp hastalıklarının önlenmesi için alternatif olarak kullanılabilir. 
• Doğal antibakteriyel etkisi vücutta bakteri oluşumunun önüne geçer.
• Kanser hastalıklarına karşı faydalı olduğu bilinir.
• İnsülin ilişkili şeker hastalığına karşı faydalıdır.
• Günlük düzenli tüketimi romatoid artrite bağlı gelişen ağrıların hafiflemesine yardımcı olur.
• A, C vitaminleri, demir, magnezyum içeriği bağışıklık sistemini kuvvetlendirir.
• Böbrek taşlarının düşmesini kolaylaştırır.
• Toksin ve vücuttaki atıkların atılmasını kolaylaştırarak enfeksiyon hastalıklarına karşı iyi gelir.
• Yaşlanma belirtilerini azaltır.
• Sindirim sistemi sağlığını korur. 
• Kusma, mide bulantısı, ishal gibi durumlarda fesleğen çayından yararlanılabilir.
• Çay ağız sağlığı için gargara suyu olarak kullanılabilir.

Fesleğen yağı birçok alanda kullanımı yapılan bitkisel yağlardandır. Diş macunu, parfüm yapımı gibi birçok alanda kullanımı yapılmaktadır. Fesleğen yağı aktarlardan kolaylıkla temin edilebilir. Hazır olarak temine dilebilecek yağ evde de kolayca hazırlanabilir.

Fesleğen Yağı Nasıl Yapılır?

• 100 gr hakiki zeytinyağı
• 50 gr fesleğen

Hazırlanışı: Fesleğen elle ufak parçalara bölünerek cam bir kavanoz içine alınır. Üzerine yağ eklenip kavanoz kapatılır. Kavanoz güneş gören bir yere alınıp 1 ay bekletilir. Ara ara çalkalanarak karışması sağlanır. Bekleme süresi tamamlandıktan sonra koyu renkli bir cam kaba bir tülbent yardımıyla süzülerek alınır. Güneş görmeye bir yerde muhafaza edilerek 1 yıl boyunca kullanılabilir.

Fesleğen Yağı Nasıl Kullanılır?

Fesleğen yağı dahilen ve haricen kullanılabilir.

Dahilen Kullanımı: Fesleğen yağı dahilen gün içinde 2-3 damla tüketilen çaya, cilt bakımı için kullanılan ürünlere ve yemeklere eklenerek kullanılabilir.

Harici Kullanımı: Fesleğen yağı direkt kullanım için uygun değildir. Harici kullanımlarda jojoba yağı, susam yağı gibi taşıyıcı yağlarla inceltilerek kullanılması gerekir. Yağların yerine inceltilmek için süt, su gibi malzemeler de kullanılabilir.

Fesleğen Yağı Faydaları

• Birçok vitamin ve mineral bakımından zengin içeriğe sahiptir. Bu özelliği sayesinde vücutta birçok alanda fayda sağlar.
• Topikal olarak cilde uygulandığında cilt sağlığını destekler. Mat görünümlü cildin parlak ve canlı görünmesini sağlar. Akne ve cilt enfeksiyonlarına karşı iyi gelir.
• Sindirim sistemi için kullanılabilir. Kabızlık, karın ağrısı, mide ve bağırsak gazına karşı iyi gelir.
• Grip gibi soğuk algınlığı kaynaklı hastalıklarda yağdan yararlanmak mümkündür. 
• Öksürük giderici etkisi vardır. Astım ve bronşite karşı iyi gelir.
• Antibakteriyel etkisi kesik, yara ve cilt enfeksiyonlarına karşı iyileştirici etki sağlar. 
• Serinletici etkisinden yararlanılabilir. Gerginlik, yorgunluk gibi durumlara karşı faydalıdır.
• Kan dolaşımını hızlandırır.
• Analjezik etkisi vücutta ağrı hissini hafifletir.
• Göz kanlanmasına karşı iyi gelir.
• Böcek, arı ve sinek sokmalarına karşı iyi gelir.

Yüksek Ateş: İçinde yer alan asansiyel yağlar sayesinde iyileştirici etkisi bulunmaktadır. Antibiyotik ve antiseptik etkisi vücudu bakteri ve mantar enfeksiyonuna karşı korur. Enfeksiyonlara bağlı gelişen yüksek ateşte fesleğenden yararlanmak mümkündür. 

Solunum Yolları: Kronik ya da akut gelişen bronşit başta olmak üzere soğuk algınlığı hastalıklarında faydalıdır. 

Kardiyovasküler Sağlığı: Kalp sağlığını destekleyen bitki, serbest radikallerin vücuda vermiş olduğu hasarı onarır. Zararlı kolesterolü bloke eder. Bu sayede kan dolaşımını arttırarak kan damarı ve kasların gevşemesini sağlar. 

Bağışıklık Sistemini Güçlendirir: Bağışıklık sistemini kuvvetlendirmek için faydalı bir bitkidir. 

Gastrointestinal Sisteme İyi Gelir: Anti-inflamatuar etkisi sayesinde mide gazı, mide krampı, sindirim sıkıntıları, bağırsak iltihabı gibi pek çok rahatsızlığa karşı faydalıdır.

Diyabet: İçeriğinde yer alan bileşenler kan şekerini düşürücü etkiye sahiptir. Bu nedenle alternatif olarak diyabet tedavisinde kullanılabilir.

Kansere Karşı İyi Gelir: Yine içeriğinde yer alan bileşenler sayesinde vücutta oluşabilecek kanser türlerinin ilerlemesini önler. 

Göz Sağlığı: A vitamini içeriği göz sağlığı üzerinde oldukça faydalıdır. Taze fesleğenden elde edilen su ile ağrıyan gözler silinebilir.

Böbrek Taşlarını Önler: Böbrekler üzerinde olumlu etkisi olan bitkinin suyu balla karıştırılıp tüketildiğinde böbreklerde oluşan taşların düşmesine yardımcı olur.

Beyin Fonksiyonuna Karşı Faydalıdır: Zihni uyarıcı etkisi beyin fonksiyonlarını güçlendirmek için faydalıdır. 

Ağrı Kesici: Fesleğen bitkisi doğal bir ağrı kesici olarak kullanılabilir. Ülser, yara, eksik gibi durumlarda tedavi edici özelliğinden yararlanılabilir.

Cilt ve Saç Sağlığı: Sağlıklı saçlar ve sağlıklı cilt için oldukça faydalıdır. Cilt hastalıklarının oluşumunu önler. Saçların daha sağlıklı ve parlak bir görünüm kazanmasına yardımcı olur.

Afrodizyak Etkisi: Hayat iksiri olarak tanımlanan bitki ruh sağlığına karşı iyi geldiği gibi cinsel fonksiyonları da iyileştirir.

Fesleğen dozu aşılmadığı sürece, uygun dozlarda ağız yoluyla alındığında herhangi bir zarara neden olmaz. Ancak bazı bünyelerde kan şekerinin düşmesine sebep olabilir. Fesleğen ve fesleğen uzun süre ağız yoluyla alınırsa bazı problemlere neden olabilir. 

• Gebelik ve emzirme döneminde olan kadınlar için güvenilir olduğu bilinmektedir. Ancak tüketim miktarına dikkat edilmelidir. Çocuklarda baharat olarak yemeklere eklenerek tüketilebilir.
• Fesleğen içinde yer alan yağlar ve özler kan pıhtılaşmasını yavaşlatarak kanamanın artmasına sebep olabilir. 
• Kan basıncını düşürebilen fesleğen kan basıncı sorunu olan kişiler tarafından dikkatli tüketilmelidir.
• Kan pıhtılaşmasını yavaşlatan etkisi sebebiyle cerrahilerde kanama riskine sebep olabilir. Bu nedenle olası bir cerrahiden en az 15 gün önce tüketimi bırakılmalıdır.