Anarşizm

Anarşizm en genel tanımıyla; yönetimin olmaması gerektiğini ve yönetimin gereksiz olduğunu savunan ideolojik görüş olarak tanımlanmaktadır. 

Anarşizm hareketi ve görüşünün temeli Fransız Devrimi' ne dek uzanmaktadır. 

Anarşizm günümüzde sıklıkla "asilik, kural tanımazcılık,kaos ortamı yaratmak,ayaklanmaların teşvik edilmesi " olarak anlaşılsa da, esasen anarşizmin temelinde, devletin yer almadığı bir toplumsal düzen anlayışı yatmaktadır.

Kelime kökeni olarak incelenecek olunursa; Eski Yunanca 'da bir şeyin yokluğunu  ifade eden "-an ",  idareci anlamına gelen "archos" birleştiği takdirde yönetim yokluğu anlamına ulaşılmaktadır. Dolayısıyla; buradaki inanca göre; devlet ya da bir idarenin olmaması durumunda da insanların özgür ve sulh içinde yaşayabilecekleri bir toplum düzeni oluşturulabileceği savunulmaktadır. 

 Anarşizm 19. yy Avrupası'nın karmaşık siyasi ortamında Aydınlanma Hareketi ile beraber dinsel otoritenin sorgulanması ile tüm otoritenin ve yönetimin sorgulanması sonucunu ortaya çıkartmıştır. Anarşizmin en önemli öncüleri; Max Stirner, Wiiliam Godwin, Proudhon, Tolstoy ve Bakounine  olarak belirtilmektedir.

Anarşizm hiyerarşinin varolduğu düzende, toplumsal özgürlüğün kısıtlandığı, bireysel gelişimin önünde engel teşkil ettiği düşüncesi temel oluşturmaktadır. İnsan doğasına güvenmek gerektiğini, dayanışmaya dayalı toplumsal hareketin benimsenmesiyle beraber hiyerarşik siyasi düzenin de ortadan kalkacağına inanmışlardır. 

1- Bireyci Anarşizm: En önemli temsilcisi Max Stirner olup; toplum diğer bireylere karşı sorumluluğu olan bağımsız bir bütündür. Bu anarşizm türünün temeli bireycilik görüşünden ortaya çıkmıştır. Bireyler özgür ve eşit olmalıdır, ve herhangi bir baskı altında olmamalıdırlar. 

2-Mutualizm (Karşılıklı Anarşizm): Uluslararsı İşçi Birliği' nin kurulmasında önemli bir rol oynayan mutualist savunucuları, kendi aralarında mübadele etmeyi, gönüllü anlaşmalara dayanarak oluşturulmuş bir toplumu benimsemişlerdir.

3-Kollektivist Anarşizm: En önemli temsilcisi Bakunin olup, ancak devrim hareketi ile devletin ortadan kaldırılıp özgürlüğün elde edileceğini savunmaktadır. Toplumlar ancak devletin ortadan kalktığı ve işçi birlikleri ile ortak sahiplik düşüncesi ile üretim planı oluşturabilecekleri bir mekanizmada mutluluğu yakalayacaklardır.

4- Komünist Anarşizm: Tüm üretim araçlarının ortak kullanılması ve üretilen ürünlerin de ortak olması gerektiğini savunmaktadır. En önemli temsilcisi Kropotkin olup, devletin ortadan kalkmasından sonraki süreçte hiçbir merkezle işbirliği içinde olmayacak bir toplumsal model belirlemiştir.

Krpotkin; anarşizmi sosyalizmin devletsiz biçimi olarak görmüş, üretim faktörlerinin ortak mülkiyette olması ve zenginliğin üreticileri tarafından  ortak olara idare edilmesi gerektiğini savunmuştur.

5-Yeşil Anarşizm: 20. yüzyılın ikinci yarısında artan çevresel sorunların bir sonucu olarak ortaya çıkan yeşil anarşizm; özellikle doğa- insan ilişkisine önem vermektedir. Bu düşüncenin temel çıkış noktası, sanayi öncesi toplumu yeniden canlandırmaktır. Teknolojik ilerleme endüstrileşme sonucu insanların doğaya kayıtsız kalması ve yabancılaşması bu hareketin temel  amacını oluşturmaktadır.

6-Anarko Sendikalistler: Devletsiz komünizm olarak da bilinen bu anarşizm türü; ilk olarak Godwin tarafından ortaya atılmış, Kropotkin ve Malatesta tarafından savunulmuştur. Bu görüş; tüm mübadele araçlarını reddetmiş, emeğe ve ihtiyaca göre ilkesini benimsemişlerdir.