Fiyort

Buzul aşındırmasıyla oluşan dik kayalıklarla çevrili dar, uzun ve derin koylardır.

Buzdan ırmaklar diğer ırmaklara göre çok daha güçlüdür. Günde 2-100 cm arasında değişen bir hızda hareket eder. Vadiler boyunca ilerlediği sırada bu vadilerin yamaçlarını kolayca sürükleyip götürebilir. Bu durum fiyortların oluşumundaki temel sebeptir.

• Dağlar tamamen buzullarla kaplıdır.
• Buzullar vadiler boyunca ağır ağır ilerlemeye başlar.
• Hareket halindeki buzul ırmaklar dağlarda derin vadiler oluşmasına neden olur.
• Buzullar eridiğinde ise deniz, vadi içlerine doğru girerek boşluğu suyla doldurur.

İki çeşit buzul vardır:

1. Binlerce yıl boyunca yağan karların birikmesiyle oluşan vadi buzulu.
2. Düz bir yüzeyde oluşan (Örn: Kutuplar) kıtasal buzullar.

Kuzey kutbu ve Antarktika gibi soğuk yerler ve yüksek dağlar yıl boyunca karla kaplıdır. Bu karlar hiçbir zaman erimez. Yerleşmiş olan karın üstüne yendien kar yağmasıyla kar katmanları üst üste yığıldı. En alttaki kar sıkışıp buza dönüştü ve buzullar yavaş yavaş oluşmaya başladı.Buzullar yamaçlardan aşağı devasa buz ırmakları gibi ağır ağır kayarak birikti.

İskandinavya kıyılarında rastlanan fiyortlar çoğunlukla Alaska, Grönland ve Norveç'te yer alır. Danimarka, İskoçya, Polonya, İzlanda, Labrador kıyılarında da görülmektedir.

Dünyaca ünlü fiyortlara ev sahipliği yapan Norveç'te, Sogne Fiyordu'nun (Sognefjord) bir kolu olan Naeroyfjord ve Geiranger aynı zamanda UNESCO Dünya Mirası Listesi'ndedir. Norveç'te yer alan diğer fiyort bölgeleri ise Preikestolen, Trolltunga, Oslo, Bergen, Flam, Gudvangen'dir.