İç Anadolu Bölgesi

İç Anadolu Bölgesi, Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biridir.

Anadolu'nun orta kısmında yer aldığından bölgeye "Orta Anadolu" da denir.

Doğu Anadolu Bölgesi’nden sonra Türkiye’nin en büyük ikinci büyük bölgesidir.

151.000 km²’lik yüzölçümüyle Türkiye topraklarının %21'ini kaplar.

İç Anadolu Bölgesi ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi dışındaki bütün bölgelerle komşudur. Fakat hiçbir denize kıyısı yoktur.

Dört bölüme ayrılır. Bunlar; Yukarı Sakarya Bölümü, Konya Bölümü, Orta Kızılırmak Bölümü ve Yukarı Kızılırmak Bölümü’dür.

Türkiye’nin başkenti olan Ankara İç Anadolu Bölgesi sınırları içerisindedir.

• Eskişehir
• Ankara
• Kayseri
• Niğde
• Sivas
• Kırıkkale
• Konya
• Çankırı
• Aksaray
• Karaman
• Yozgat
• Kırşehir
• Nevşehir

Ayrıca Bilecik, Afyonkarahisar, Tokat ve Çorum illerinin bazı ilçeleri İç Anadolu Bölgesi’nin sınırları içerisindeyken; Niğde, Karaman ve Konya’nın bazı ilçeleri Akdeniz Bölgesi'nde, Çankırı, Eskişehir, Ankara ve Yozgat’ın bazı ilçeleri Karadeniz Bölgesi'nde, Sivas'ın bazı ilçeleri Doğu Anadolu ve Karadeniz Bölgesi’nde, Kayseri'nin bazı ilçeleri ise Akdeniz ve Doğu Anadolu Bölgesi'nde yer almaktadır.

• İç Anadolu Bölgesi, yer şekilleri bakımından genel olarak sade ve düz bir görünüme sahiptir ve genellikle 1000 m yükseltiye sahip düzlüklerden meydana gelir.
• En dağlık kesimi Yukarı Kızılırmak Bölümü’dür.
• En alçak yerleri ise yükseltileri 700 m civarında olan Kızılırmak ve Sakarya vadileridir.
• İç Anadolu Bölgesi’nin güneyinde kuzeydoğu-güneybatı doğrultusunda Karadağ, Melendiz ve Erciyes gibi volkanik dağlar uzanır.
• Önemli kıvrım dağlarından bazıları da Tecer Dağı, Akdağlar ve Hınzır Dağı’dır.
• İç Anadolu'da yer alan eski bir göl tabanı olan Konya ovası Türkiye'nin en büyük ovasıdır.
• Bölgedeki diğer ovalarda oldukça geniştir. Haymana platosunun batısındaki Yukarı Sakarya Ovası ve Tuz Gölü'nün güneyindeki Aksaray Ovası geniş olan bu ovalardandır.
• Platolar arasındaki çukurluklarda daha küçük olan Ankara Ovası, Eskişehir Ovası ve Develi Ovası gibi ovalar yer alır.
• En fazla plato İç Anadolu Bölgesi’nde bulunur. Doğuda Bozok (Kızılırmak) platosu, güneyde Obruk platosu, batıda Cihanbeyli ve Haymana platoları yer alırken Doğu Anadolu Bölgesi sınırı boyunca Uzunyayla, Ege Bölgesi sınırı boyunca da Yazılıkaya (Bayat) platoları uzanır.
• İç Anadolu Bölgesi’nde yer alan akarsular kapalı havzada akan sel rejimli akarsulardır. Yazın ilkbahar yağmurlarıyla taşan akarsular yazın kuruyacak noktaya gelir. En önemli akarsular Porsuk Çayı, Sakarya Nehri, Delice Çayı ve Kızılırmak’tır.
• Kapalı havzalar geniş bir alan kaplar. Bunun sebebi İç Anadolu Bölgesi'nin güney kesimlerinin sularını denizlere gönderememesidir. Tuz Gölü çevresi Türkiye'nin en büyük kapalı havzasıyken Akşehir-Eber gölleri çevresi ve Konya Ovası da geniş kapalı havzalardandır.
• İrili ufaklı birçok tektonik ve volkanik oluşumlu gölün yer aldığı İç Anadolu Bölgesi’nin en büyük Türkiye’nin de ikinci en büyük gölü olan 1500 kilometrekarelik tektonik oluşumlu Tuz Gölü’dür.
• Türkiye tuz ihtiyacının %40'ının karşılandığı Tuz Gölü’nde suyun en fazla olduğu aylar Mart ve Nisan aylarıdır. Yaz aylarında ise şiddetli buharlaşma ve yetersiz beslenme nedeniyle neredeyse tamamen kurur.
• Emir dağı ile Sultan dağlarının güney etekleri arasında kalan çukurda bulunan Akşehir ve Eber gölleri, Konya’nın kuzeybatısındaki Ilgın Gölü, Kırşehir’in kuzeydoğusundaki Seyfe Gölü, Kayseri’nin kuzeydoğusundaki Tuzla Gölü, Nevşehir’in güneybatısındaki Acıgöl bölgenin önemli göllerindendir.
• Sakarya nehri üzerinde bulunan Gökçekaya ve Sarıyar barajları ise önemli enerji üretim alanlarıdır.
• İç Anadolu Bölgesi, termal su kaynakları bakımından Türkiye’nin en zengin 2. bölgesidir. Bölgede toplam 91 adet termal kaynak bulunmaktadır.
• Yoğunlukla Eskişehir, Sivas, Ankara ve Niğde şehirlerinde bulunan bu kaynaklar yüksek potansiyele sahip olsa da uzman personel ve tanıtım eksikliği, fizikî donanım ve sermaye yetersizliği nedeniyle beklenen ölçüde yarar sağlayamamaktadır.

• Sivrihisar Dağı
• Sündiken Dağı
• Hınzır Dağı
• Kızıldağ Dağı
• Tecer Dağları
• Karadağ
• Karacadağ
• Hasan Dağı
• Melendiz Dağı
• Erciyes Dağı
• Emir dağı
• Elmadağ
• Akdağlar
• Demirkazık Dağı
• Aladağlar
• Tahtalı Dağları
• Bolkar Dağları
• Aydos Dağı  
• Kızılkaya   Dağı

• Konya ovası
• Sakarya ovası
• Eskişehir ovası
• Akşehir ovası
• Ereğli ovası
• Akıncı ovası
• Çubuk ovası
• Kayseri ovası
• Develi ovası
• Ankara ovası

• Yazılıkaya Platosu
• Bozok Platosu
• Haymana Platosu
• Uzunyayla Platosu
• Cihanbeyli Platosu
• Obruk Platosu

• Delice Çayı
• Ankara Çayı
• Porsuk Çayı
• Sakarya Nehri
• Kızılırmak Nehri
• Zamantı Çayı (Seyhan'ın kolu)
• Çekerek Çayı (Yeşilırmak'ın kolu)
• Meram Çayı
• Sille Deresi
• May Deresi
• İvriz çayı
• Bolasan çayı
• Çiğil çayı
• Doğanhisar çayı
• İnsuyu çayı
• Göksu çayı
• Adıyan çayı
• Engilli çayı
• Çavuşköy çay
• Karasu çayı

• Tuz Gölü
• Akşehir Gölü
• Eber Gölü
• Ilgın (Çavuşçu) Gölü
• Tuzla Gölü
• Seyfe Gölü
• Mogan Gölü
• Sultansazlığı Gölü
• Eymir Gölü
• Sultanısalak-i mekip Gölü
• Sarıyar Baraj Gölü
• Gökçekaya Baraj Gölü

• İç Anadolu Bölgesi’nin etrafını çevreleyen yüksek dağlar denizlerin nemli ılıman havasının bölgeye sokulmasını engeller. Bu nedenle bölgede, yazların sıcak ve kurak, kışların soğuk ve kar yağışlı geçmesine sebep olan karasal iklim görülür.
• Doğuya doğru gidildikçe yüksekliğin artmasıyla karasallık artar ve kış sıcaklıkları fazlaca düşer.
• Yaz ile kış mevsimi arasındaki sıcaklık farkı fazladır. En soğuk geçen ay Ocak’tır. Ocak ayında sıcaklık 0 °C’yi aşmaz.
• En sıcak geçen ay bazı yerlerde Ağustos bazı yerlerde ise Temmuz’dur. En sıcak ayda ortalama sıcaklık 19 °C-23 °C arasındadır.
• Deniz etkisine kapalı olması sebebiyle Türkiye’nin en az yağış alan bölgesi İç Anadolu Bölgesi’dir. İç Anadolu’ya esen nemli hava kütlesi nemini dağların denize bakan yamaçlarına yağış halinde bırakır. Böylelikle bölgeye kuru halde ulaşır.  
• En fazla yağış ilkbahar aylarında sağanak halinde görülürken yıllık yağış ortalaması 400 mm civarındadır.
• Türkiye’nin en az yağış alan yeri Tuz Gölü çevresidir.
• İç Anadolu Bölgesi’nde genel olarak, eskiden bölgede geniş yer kapladığı bilinen ormanların yok olmasıyla oluşan bozkır bitki örtüsü hakimdir.
• Bölge, Türkiye'de orman varlığı bakımından 6. sıradadır.
• Etrafını çevreleyen yüksek kesimlerinde çam ağaçları bulunurken alçak kesimlerinde meşe ağaçları bulunur.
• Tuz Gölü çevresinde seyrek ve cılız stepler bulunur. Dağ yamaçlarından yükseldikçe yağış artışıyla iğne yapraklı çam ağaçları, akarsu boylarında ise kavak ve söğüt ağaçları görülür.
• İç Anadolu Bölgesi bitki örtüsünün cılız olması yakacak sorunu doğurmuş, kerpiç evleri ve küçükbaş hayvancılığı yaygınlaştırmış, toprak erozyonu riskini arttırmıştır.

• İç Anadolu Bölgesi toplam nüfusu 2018 yılı nüfus sayımına göre 12 Milyon 895 Bin 988 kişidir ve Türkiye nüfusunun %15,9'unu oluşturur.
• Türkiye’nin en kalabalık 2. bölgedir.
• Kayseri, Ankara, Eskişehir ve Konya nüfus yoğunluğunun fazla olduğu illerdir. Diğer iller çok fazla göç verdiği için daha seyrek nüfusludur.
• Bölgede, nüfus dağılışı yağış dağılışıyla orantılıdır.
• İç Anadolu Bölgesi’nde ovaların aldığı yağışın az olması nüfusun daha yağışlı ve su kaynakları bol olan komşu bölgelere yakın yerlerdeki dağ eteklerinde yoğunlaşmasına neden olmuştur.
• Tarım arazilerinin geniş yer kaplaması ve yine su kaynaklarının yetersiz olması nedeniyle toplu yerleşme görülür.
• Nüfusun %62’si kentlerde, %38’i ise kırsal kesimde yaşamaktadır.
• Yukarı Sakarya Bölümü nüfus yoğunluğunun en fazla olduğu yerdir. Bunun sebebi, başkent olan Ankara'nın burada bulunması ve endüstri faaliyetlerinin gelişmiş olmasıdır.
• Tuz Gölü çevresi ve Konya civarı nüfus yoğunluğunun en az olduğu yerlerdir.

İllere Göre Nüfus Yoğunluğu

• Ankara: 5 Milyon 445 Bin 26
• Konya: 2 Milyon 180 Bin 149
• Kayseri: 1 Milyon 376 Bin 722
• Eskişehir: 860 Bin 620
• Sivas: 621 Bin 301
• Yozgat: 418 Bin 650
• Aksaray: 402 Bin 404
• Niğde: 352 Bin 727
• Nevşehir: 292 Bin 365
• Kırıkkale: 278 Bin 749
• Karaman: 246 Bin 672
• Kırşehir: 234 Bin 529
• Çankırı: 186 Bin 74

• İç Anadolu Bölgesi’nde tarım ve hayvancılık neredeyse bölge ekonomisinin tamamını oluşturur. Çalışan nüfusun çoğunluğu tarımla uğraşır.
• Yarı kurak iklim özelliklerine rağmen tarım için çok geniş alan ayrılmıştır.
• Marmara Bölgesi'nden sonra ekili-dikili alanı en fazla olan bölgedir.
• Yer şekilleri ve iklim koşulları nedeniyle Türkiye'nin en önemli tahıl üretim bölgesidir. Bu sebeple "tahıl ambarı" olarak da anılır. Türkiye’de tahıl tarımına ayrılan toprakların neredeyse yarısı İç Anadolu Bölgesi’ndedir.
• İlkbahar yağışları geciktiğinde veya yetersiz kaldığında tarımda dalgalanmalar olur. Türkiye’de nadasa bırakılan toprakların en fazla olduğu bölgedir.
• Sulama, tarım için problem yarattığından sulama kanallarının yapılması ve yeraltı suyundan yararlanılması zorunlu hale gelmiştir.
• Sulanabilen arazinin az olması nedeniyle buğday ekim alanları oldukça geniş yer kaplar ve nadas yöntemiyle yetiştirilir.
• İç Anadolu Bölgesi buğday, şekerpancarı ve elmanın en çok üretildiği bölgedir.
• Düzlükler geniş yer kapladığından kolaylıkla makineli tarım yapılabilmektedir.
• İç Anadolu Bölgesi’nde düzlüklerin geniş yer kaplaması, ikliminin kurak ve bitki örtüsünün bozkır olması küçükbaş hayvancılığı yaygın hale getirmiştir.
• Türkiye’de yetiştirilen tiftik keçisinin %78’i bu bölgede Torosların İç Anadolu’ya bakan yamaçlarında yetiştirilir.
• En çok koyun yetiştirilen bölgedir ve Konya başta olmak üzere Sivas, Kayseri ve Karaman’da karaman ırkı koyun beslenir.
• İç Anadolu Bölgesi’nde büyükbaş hayvancılık ve kümes hayvancılığı da yapılmaktadır.
• Ayrıca; Toros yamaçlarında arıcılıkta yapılmaktadır.

İç Anadolu Bölgesi Tarım Ürünleri

• Tahıllar: Başta Konya Ovası olmak üzere Yozgat, Kayseri ve Ankara’da yoğun olarak arpa ve buğday üretilir. Ayrıca; yulaf ve çavdar da yetiştirilen tahıllar arasındadır.
• Baklagiller: Mercimek, fasulye, nohut gibi ürünler üretimde ilk sırayı alırken yoğun olarak Yozgat ve Konya’da üretilir.
• Patates: Nevşehir ve Niğde’deki volkanik arazilerde üretilir. İç Anadolu Bölgesi Türkiye patates üretiminde ilk sıradadır.
• Şekerpancarı: Özellikle Eskişehir, Aksaray, Ankara, Konya ve Niğde’de şeker fabrikalarının yakınlarında ve sulama yapılabilen yerlerde yetiştirilir.
• Sebze: Sadece sulanabilen yerlerde yetiştiriciliği yapılabilmektedir. Bu sebeple sebze üretimi yetersiz kalmaktadır.
• Meyve: Yaygın olarak elma, armut, kayısı gibi meyveler yetiştirilir. Volkanik alanlarda bağcılık gelişmiştir.

Ayrıca; ayçiçeği ve badem de İç Anadolu Bölgesi’nde yetiştirilen ürünler arasındadır.

• Sivas: İnşaat malzemeleri, motor, çimento, lokomotif, besin fabrikaları
• Uşak: Şeker fabrikası
• Ankara: Dokuma, tarım araçları, çimento ve mobilya, makine, uçak, elektrikli ev aletleri, elektronik, gıda ve içki fabrikaları, savunma sanayii
• Konya: Besin, motor, tarım araçları, süt ürünleri, çimento ve inşaat malzemeleri fabrikaları
• Kayseri: Meyve suyu, pamuklu dokuma, halı, pastırma ve sucuk üretim fabrikaları
• Kırıkkale: Silah ve demir-çelik fabrikası
• Eskişehir: Çimento, yem ve besin fabrikaları
• Niğde: Rot başı, halı, şeker, gazoz fabrikaları ve otomotiv yan sanayi

Ayrıca Sivas’ta devlet demir yollarının tren, vagon imalatı yapan TÜDEMŞAŞ fabrikası, Kırıkkale’de Orta Anadolu Petrol Rafinerisi ve Eskişehir’de devlet demir yollarının bakım tesisleri bulunmaktadır.

İç Anadolu Bölgesi’nin önemli yeraltı kaynakları bor mineralleri, lületaşı, tuz, krom ve linyittir.

• Bor mineralleri: Hemen hemen bütün bölgede çıkartılır.
• Lületaşı: Eskişehir'de çıkartılır ve hediyelik eşya yapımında kullanılır.
• Tuz: Tuz Gölü'nden elde edilir. Ayrıca; Tunceli ve Sivas dolaylarında da çıkartılır.
• Krom: Eskişehir, Kayseri ve Sivas’ta çıkarılır.
• Linyit: Sivas'ta çıkartılır.
• Civa: Konya Sarayönü'nde çıkartılır.
• Çinko ve Demir: Sivas ve Ereğli'de çıkartılır.
• Kayatuzu: Kırşehir ve Çankırı dolaylarında çıkartılır.

• İç Anadolu Bölgesi’nde turizm faaliyetleri kış turizmi, termal turizm ve kültür turizmi üzerinedir. Bölge, dağcılık sporu içinde sıklıkla tercih edilmektedir.
• İç Anadolu Bölgesi’nin tarihi 5000 yıl öncesine dayanır. Hitit, Selçuklu ve Osmanlı medeniyetleri bu topraklar üzerinde yaşadığından kültürel miras açısından oldukça zengin olan bölgeye yerli ve yabancı turistin ilgisi büyüktür.

İç Anadolu Bölgesi Önemli Turistik Yerler

• Aksaray: Ihlara Vadisi, Aşıklı Höyük, Acemhöyük, Manastır Vadisi, Ulu Camii, Eğri Minare, Ağzıkara Han, Hasan Dağı
• Ankara: Sağlık Müzesi, Tabiat Tarihi Müzesi, Anadolu Medeniyetleri Müzesi, TBMM Müzesi, Çankaya Atatürk Müzesi, Ankara Kalesi, Gavur Kalesi, Kalecik Kalesi, Ogüst (Augustus) Tapınağı, Gordion, Gâvurkale, Tulianus Sütunu, Roma Hamamı, Anıtkabir, Kurtuluş Savaşı Müzesi, Devlet Demiryolları Müzesi, Zafer Anıtı
• Çankırı: Çankırı Kalesi, Taş Mescit, Ulu Camii, Çavundur Kaplıcası, Ilgaz Dağı
• Eskişehir: Yunus Emre Külliyesi ve Türbesi, Kurşunlu Camii ve Külliyesi, Alaaddin Camii, Seyyit Battal Gazi Külliyesi ve Türbesi, Şeyh Sücaeddin-i Veli Külliyesi ve Türbesi, Eskişehir Valiliği Lületaşı Müzesi, Yazılıkaya Frig Vadisi, Frig Kaya Anıtları
• Karaman: Karaman Kalesi, Ermenek Kalesi, Mennan Kalesi, Yunus Emre Camii ve Türbesi, Nuhpaşa Camii, Hacı Beyler Camii, Aktekke (Valide Sultan Camii, Alahan, Görmel Köprüsü, Manazan Mağarası, Divle Obruğ, Karaman Müzesi
• Kayseri: Ahi Evran Zaviyesi Esnaf ve Sanatkarlar Müzesi, Saat Kulesi, Kurşunlu Camii, Kayseri Evleri, Kadı Hamamı ,Hacı Veled Çeşmesi, Öksüt Kalesi, Zamantı, Kayseri Han Camii, Tekgöz Köprüsü, Kayseri Kalesi, Çokgöz Köprüsü, Kuru Köprü, Güpgüpoğlu Konağı, Zengibar Kalesi, Raşit Ağa Konağı
• Kırıkkale: Silah Sanayi Müzesi, Hasandede Camii ve Türbesi, Eccobriga Antik Kenti, KarababaTürbesi, Küçük Şamil Camii ve Türbesi, Kozlu Yöresi Antik Kenti, Ceritkale Kaya Mezarları, Hasandede Camii ve Türbesi, Şeyh Şamil Camii ve Türbesi
• Kırşehir: Caca Bey Medresesi, Üçayak Kilisesi, Derefakılı Kilisesi, Aflak ve Aksaklı Kiliseleri, Keçi Kalesi, Kesikköprü Kervansarayı, Terme Kaplıcaları, Karakurt Kaplıcaları, Bulamaçlı Kaplıcası, Hirfanlı Barajı, Seyfe Gölü, Çağırkan Kale Höyük, Merkez Kalehöyük, Hashöyük , Mucur Yeraltı Şehri
• Konya: İnce Minareli Medrese, Ak Şehir Müzesi, Arkeoloji Müzesi
• Nevşehir: Nevşehir Kalesi, Ürgüp, Göreme Milli Parkı, Nevşehir Müzesi, Ürgüp Müzesi, Hacı Bektaş Müzesi, Zelve, Uçhisar Kalesi, Kızılçukur Vadisi, Paşabağları,Hacı Bektaş-ı Veli Dergâhı, Sarıhan, Suluca Karahöyük, Acemhöyük, Topaktı Höyük, Çatalhöyük, Alacahöyük, Derinkuyu Yeraltı Şehri
• Niğde: Güllüdağ Harâbeleri, Sungurbey Kütüphânesi, Alâaddin Câmii, Kaya Kilise ve Manastırlar, Roma Havuzu, Gümüşler, Ak Medrese, Niğde Müzesi, Gümüşler Manastırı, Niğde Kalesi, Saat Kulesi, Kavlaktepe Yer altı Şehri, Alâaddin Câmii, Manastırı
• Sivas: Atatürk Kongre Müzesi, Aşık Veysel Müzesi Büruciye Medresesi, İzzeddîn Keykavus Şifâhânesi (Şifâhiye Medresesi, Şemseddîn Sivâsî Türbesi, Taşhan, Sivas Kalesi, Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası, Divriği Kalesi, Behram Paşa Hanı, Gök Medrese, Çifte Minareli Medrese
• Yozgat: Akdağmadeni Kilisesi, Çeşka Kalesi Yeraltı Şehri, Kerkenez Antik Şehir Pteria, Karabıyık Köprüsü, Behramşah Kalesi, Büyüknefes (Tavium), Çeşka Kalesi Yeraltı Şehri, Kerkenez Antik Şehir Pteria

İç Anadolu Bölgesi’nde arazi fazla engebeli olmadığından kara ve demiryolu ulaşımına oldukça elverişlidir. Gelişmiş karayollarıyla diğer bölgelere kolaylıkla bağlanır. Fakat Akdeniz ve Karadeniz kıyılarına inerken bazı geçitlerden yararlanılır.

İstanbul’dan gelen demiryolu Eskişehir’de ikiye ayrılarak Ankara üstünden Doğu Anadolu’ya ve Konya üstünden Akdeniz Bölgesi’ne bağlanır. İç Anadolu Bölgesi’nin Karadeniz Bölgesi ve Ege Bölgesi’yle de demiryolu bağlantısı vardır.

Ayrıca; birçok şehirde havalimanı bulunmaktadır.

İç Anadolu Bölgesi Havalimanları

• Eskişehir Hasan Polatkan Havalimanı
• Ankara Esenboğa Havalimanı
• Kayseri Havalimanı
• Sivas Nuri Demirağ Havalimanı
• Konya Havalimanı
• Nevşehir Kapadokya Havalimanı