Çanakkale

Çanakkale, Türkiye’nin Marmara Bölgesi sınırları içerisinde kalan, Çanakkale Boğazı’nın kıyılarına kurulmuş, 9737 kilometrekare yüz ölçümüne sahip bir ildir.

Türkiye’nin Anadolu ve Trakya toprakları, Asya ve Avrupa kıtaları arasında sınır oluştururken Karadeniz ve Akdeniz havzalarını da birbirine bağlayan Çanakkale ilinin büyük bir bölümü, Marmara Bölgesi’nin Güney Marmara Bölümü’nde, Edremit Körfezi kıyısında kalan küçük bir bölümü de Ege Bölgesi’nin Asıl Ege Bölümü’nde yer almaktadır.

Çanakkale’nin plaka (trafik) kodu 17, telefon alan kodu 286, posta kodu ise 17000’dir.

• Gelibolu Yarımadası ve Biga Yarımadası üzerinde Çanakkale'nin il sınırlarını Gelibolu Yarımadası’nda kuzeyde Koru Dağı, batıda Saroz Körfezi ve Ege Denizi, güneyde Ege Denizi, kuzeyde Marmara Denizi, doğuda ise Kaz dağları ve uzantıları oluştururken, şehir idari anlamda doğu ve güneydoğudan Balıkesir ili, batıda ise Tekirdağ ili ile çevrilidir.
• Çanakkale il sınırlarına ayrıca; Ege Denizi’nde bulunan, Türkiye’nin en büyük adası olan Gökçeada (Türkiye'nin en batı noktası olan Avlaka Burnu buradadır.), Bozcaada, Tavşan adaları ve Anadolu Yarımadası'nın en batı noktası olan Baba Burnu da dahildir.

• Çanakkale ilinde 11 adet ilçe, 23 adet belediye ve 576 adet köy bulunmaktadır. Şehrin toplam nüfusu 2018 yılı nüfus sayımına göre 540662 kişidir. Nüfusun 267570’ini kadınlar oluştururken, 273092’sini erkekler oluşturmaktadır.
• İl nüfusunun %55'i şehirlerde, %45'i köylerde yaşamaktadır.
• Çanakkale yoğun göç alması sebebiyle nüfusu artan şehirler arasındadır.

İlçelere Göre Nüfus Dağılımı

• Merkez: 180.823
• Biga: 90.576
• Çan: 48.215
• Gelibolu: 44.809
• Ayvacık: 33.568
• Ezine: 32.003
• Yenice: 31.907
• Bayramiç: 29.716
• Lapseki: 27.327
• Gökçeada: 9.783
• Eceabat: 8.912
• Bozcaada: 3.023

• Çanakkale, neolitik dönemden günümüze kadar birçok kültüre ev sahipliği yapmıştır.
• Ayvacık ilçesinde bulunan Bademli Köy yakınlarındaki Coşkuntepe’de, Gelibolu Yarımadasının Karaağaçtepe ve Hamaylıtarla mevkileri ile Gökçeada’da Uğurlu/Zeytinli mevkiinde M.Ö. 6000 yıllarında, Kumtepe, Beşik-Sivritepe ve Gülpınar’da ise M.Ö. 5000 yılları civarında yerleşmeler olduğuna dair izlere rastlanmıştır.
• M.Ö. 3000 ve 1200 yılları arasını kapsayan dönemde ise Troia’da on ayrı yerleşime rastlanmış, Kumtepe, Hanay Tepe, Beşiktepe, Larissa, Tuzla, Külahlı Çan, Biga, Bayramiç, Yenice’de de yerleşmeler olduğu tespit edilmiştir.
• Çanakkale bölgesinde bilinen ilk yazı örneği M.Ö. 1200 tarihli Luwi dilindeki yazıttır.
• Bölgeye Troia Savaşları’nın başlaması ile M.Ö. 1200 civarında Akhalar gelmiştir.
• M.Ö. 750-550 yılları arasında Hellen hakimiyetinde Kolophonlu’lar tarafından Lampsakos, İonlar tarafından Hamaksitos, Aioller tarafından Sestos, Assos, Dardanos, Miletoslular tarafından Parion, Priapos, Abydos gibi koloni şehirleri kurulmuştur.
• Bölgede M.Ö. 7. yüzyılın ilk yarısından itibaren Lidya Devleti hüküm sürmüş, M.Ö. 6. yüzyıl ortalarında Pers egemenliği tanınmıştır.
• Makedonya Kralı Büyük İskender M.Ö. 334 yılında Çanakkale Boğazı’nı geçerek Troas Bölgesi’ne gelmiş ve Pers egemenliğine son vermiştir. Büyük İskender ani olarak ölünce, generallerinden biri olan Antigonos M.Ö. 323 sonrasında Çanakkale bölgesini yönetimi altına almıştır. Bölgedeki kentler bir araya getirilerek Antigoneia (Aleksandria Troas) adı altında büyük bir kent kurulmuştur. Çanakkale bölgesinin yönetimi M.Ö. 301 İpsos Savaşı’ndan sonra doğudaki Antigonos’tan batıdaki Lysimakhos’un eline geçmiştir.
• Galatlar, M.Ö. 280 yılında Çanakkale Boğazını’nı geçerek bölgeye egemen olmuşlar fakat burada fazla kalmamışlardır.
• Aynı dönemlerde Bergama Krallığı’da kurulmuş M.Ö. 280-188 yılları arasında Seleukos Krallığı’na bağlanmıştır. M.Ö. 190 yılında Romalılar Seleukos kralı ile yaptıkları savaşı kazanınca bölgeyi bu başarının kazanılmasında kendilerine yardımcı olan Bergama kralı II. Eumenes’e vermişlerdir.
• Çanakkale Bölgesi, Bergama Kralı III. Attalos’un M.Ö.133 yılında krallığını Roma İmparatorluğu’na bırakması üzerine Roma eyalet sistemi içerisine alınmış ve Asia eyaletine bağlanmıştır.
• Bölge, Roma İmparatorluğunun 395 yılında ikiye ayrılmasından sonra Doğu Roma İmparatorluğu’nun hakimiyeti altında yönetilmiştir. İmparator Justinian, boğazın geçişini kontrol altında tutmak için bugünkü adı Akbaş Kalesi olan Sestos Kalesi’ni inşa ettirmiştir.
• Doğu Roma imparatorluğu döneminde bölgede ilk kez Türkler görünmeye başlamıştır. Anadolu Selçuklu Devleti 14. yüzyıl başlarında yıkılınca Ege kıyılarına kadar uzanmışlar ve Çanakkale yöresine de yerleşmeye başlamışlardır.
• 1095’de Çaka beyin Nara Burnu önlerine kadar ilerlemesi ile bölgede Türkler tekrar askeri güç olarak görülmeye başlamıştır. Anadolu Selçukluları 1097’de haçlıların İznik’i alması ile Anadolu içlerine çekilmiş fakat haçlıların geri çekilmesinden sonra akınlar düzenleyerek kaybettikleri yerleri geri almış ve Çanakkale yöresine kadar ilerlemişlerdir.
• Beylikler döneminde ise Karesi Beyliği sınırlarını Çanakkale’ye doğru genişletmiştir.
• Çanakkale boğazında Türk hakimiyeti, Osmanlılar zamanında 1354 yılında Süleyman Paşa’nın Gelibolu Kalesi’ni fethi kurulmuştur. 1356’da Gelibolu’dan Tekirdağ’a kadar bütün Rumeli kıyıları fethedilmiştir.
• Fatih Sultan Mehmed’in İstanbul’u fethinden sonra, Boğaz’ın en dar yerine 1462’de inşa ettirdiği Kale-i Sultaniye adıyla anılan kalelerden sonra boğaz kontrolü tamamen ele geçirilmiştir. Anadolu yakasında bulunan bu kalelere Çanak Kalesi de denmekteydi. Çanakkale’nin bugünkü ismi bu kalelerden gelmektedir.
• Boğaz bu kalelerin inşasıyla bundan sonra, hem İstanbul’un savunmasını üstlenmiş hem de Karadeniz-Akdeniz geçişi üstünde hakimiyet planlarının kilit noktası olarak askeri önemini sürekli korumuştur.
• 1.Dünya Savaşı sırasında 1915 yılında Osmanlı İmparatorluğu ile İtilaf Devletleri arasında Gelibolu Yarımadası'nda deniz ve kara muharebeleri başlamıştır. Muharebelerin sebebi; İtilaf devletlerinin, İstanbul ve Çanakkale boğazlarının kontrolünü ele geçirmek, Rusya'yla arasında güvenli bir yol açmak, İstanbul′u ele geçirerek Almanya′nın müttefiklerinden birini savaş dışı bırakmak istemesidir. Fakat amaçlarına ulaşamamış ve ezici üstünlüklerine rağmen mağlup edilerek 1916 yılında geri çekilmek zorunda kalmışlardır.
• Savaşın sonlandığı 18 Mart günü Türkiye'de 18 Mart Çanakkale Zaferi ve Şehitleri Anma Günü olarak kutlanırken, her yıl Nisan ayının 24. ve 25. günleri Anzak Günü Anma Törenleri düzenlenir. Avustralya ile Yeni Zelanda'da o günler ulusal tatildir. Avustralya ve Yeni Zelandalılar o gün toplanarak Gelibolu Yarımadası'ndaki Anzak Koyu'na gelerek atalarının savaştıkları bu yeri ziyaret ederler.

• Çanakkale, dağ ve tepelerle kaplı alanların vadilerle parçalanmış olması sebebiyle genel olarak engebeli bir görünüşe sahiptir.
• Şehrin %40’ını dağlar, %41.2’sini alçak-yüksek platolar ve %14.8’ini de ovalar oluşturur.
• İldeki en yüksek dağ Kaz Dağı'dır. Yüksekliği 1767 metredir.
• Gelibolu Yarımadası'nda, Tekir dağlarının uzantısı olarak yükselen Koru Dağı ise 726 metre yüksekliktedir.
• Diğer yüksek dağlar kaz dağı dolaylarında yer alır.
• Çanakkale’nin Biga ilçesinde güneybatı-kuzeydoğu yönünde uzanan 500-1000 metre arasında orta yükseklikteki dağlar dalgalı bir görünüm oluştururken Gelibolu Yarımadası'nda, boğazdan Saroz Körfezine doğru kademeli bir yükselme görülür. Yaklaşık 400 metrelere ulaşan tepeler, dik yamaçlarla Saroz Körfezi’ne iner.
• Çanakkale’de ovalar az yer kaplar ve akarsu ağızları ile geniş tabanlı vadilerde görülürler. Anadolu yakasında Sarıçay Ovası, Kumkale Ovası ve Ezine Ovası gibi ovalar yer alırken Kavak Ovası, Piren Ovası ve Cumalı Ovası gibi ovalar ise Gelibolu Yarımadası’nda yer alır. 
• Şehirdeki akarsular düzensiz rejime sahiptir. Nisan, mayıs aylarında karların erimesi ve sonbahar yağmurlarının başlamasıyla kabarırlar. Bu dönemlerin dışında debileri oldukça düşüktür. Bu sebeple ilde, akarsulardan tarım ve ulaşım yönünden yararlanılamaz.
• Çoğu akarsu Kazdağı'ndan doğar. Sarıçay, Menderes Çayı ve Bergaz Çayı ilin başlıca akarsularındandır.
• Çanakkale göl varlığı bakımından fazla zengin değildir. Fakat kentte birçok gölet ve baraj gölü bulunmaktadır. Şehrin doğal gölleri Gökçeada’da ve Gelibolu Yarımadası’nda bulunan tuz gölleridir. Bu göller yazın kururlar.
• İlin kıyı kesimlerinde denize uzanmış birçok burun bulunmakla birlikte hem Gelibolu Yarımadası kıyılarında hem de Anadolu kıyılarında birçok liman ve koy da mevcuttur.
• Ayrıca; Gökçeada ve Bozcaada'da da çok sayıda koy bulunur.

• Ağı Dağı
• Armutçuk Dağı
• Bedesten Dağı
• Katran Dağı
• Bey Dağı
• Çaldağ
• Catal Dağı
• Çığrı Dağı
• Dede Dağı
• Dikili Tepe
• Düzçam
• Eğrikabaağaç Dağı
• Eşekçi Dağı
• Kakma Dağı
• Kara Dağ
• Kavsaral Dağı
• Kayalı Dağ
• Kestane Dağı
• Kocakatran Dağı
• Kocakır Tepe
• Mata Dağı
• Poyraz Tepesi
• Sakar Dağı
• Sarp Dağı
• Susuz Dağ
• Umurbey Dağı
• Yoyu Dağı
• Zor Dağ
• Koru dağı
• Kaz dağları
• Baba Dağı
• Gürgen Dağı
• Eybek Dağ
• Karlık Dağı

• Ezine Ovası
• Bayramiç Ovası
• Kumkale Ovası
• Biga ve Karabiga Ovaları
• Agonya (Yenice-Hamdibey-Kalkım) Ovası
• Umurbey Ovası
• Sarıçay Ovası
• Kavak Ovası
• Cumalı Ovası
• Yalova Ovası
• Kilye Ovası
• Piren Ovaları

• Tuzla (Ayvacık) Çayı
• Menderes Çayı
• Sarıçay
• Kocabaş Çayı
• Bayramiç Deresi
• Bergaz Çayı
• Kavak Çayı

Baraj Gölleri

• Atikhisar Barajı
• Gökçeada Zeytinliköy Barajı
• Tayfur Barajı
• Bayramiç Barajı
• Bakacak Barajı
• Ayvacık Barajı
• Ayvacık Çamköy Barajı
• Bayramdere Barajı
• Bayramiç Örenli Barajı
• Bayramiç Yassıbağ Barajı
• Bayramiç Zeytinli Barajı  
• Biga Gürgendere Barajı   
• Biga Hacıpehlivanlı Barajı           
• Biga Kaynarca Barajı        
• Çan Altıkulaç Barajı                      
• Çan Karakoca Barajı
• Çokal Barajı
• Ezine Akçin Barajı 
• Lapseki Balcılar Barajı     
• Taşoluk Barajı        
• Umurbey Barajı     
• Yenice Hamdibey Asar Barajı
• Yenice Kayatepe Barajı

Göletler

• Eceabat Uzunhızırlı Göleti          
• Çan Koyunyeri Göleti
• Gelibolu Fındıklı Göleti
• Lapseki Alpagut Göleti
• Ezine Uluköy Göleti
• Çan Küçüklü Göleti
• Biga Kozçeşme Göleti
• Biga Ayıtdere Göleti
• Biga Kaldırımbaşı Göleti
• Merkez İntepe Göleti       
• Ezine Tavaklı Alemşah Göleti    
• Lapseki Beybaşlı Göleti
• Yenice Çınar Göleti
• Yenice Torhasan Göleti

• Çanakkale ilinde Akdeniz ve Karadeniz iklimi arasında geçiş özelliği gösteren Marmara iklimi hakimdir. İl, kuzeyden Karadeniz güneyden Akdeniz üzerinden gelen basınç ve rüzgar sistemlerinin etkisine açıktır.
• Biga çevresinde Karadeniz İklimi özellikleri görülürken Ayvacık ve Küçükkuyu çevresi Akdeniz ikliminin etkisi altındadır.
• Yıllık ortalama sıcaklık 14.8°C, ortalama yağış miktarı ise 616.7 mm’dir.
• Çanakkale’nin yağış rejimi; her mevsim yağış almasından dolayı Karadeniz yağış rejimine, en fazla yağışı kışın alması sebebiyle de Akdeniz yağış rejimine benzer.
• Çanakkale Boğazı’nın kuzey kıyıları güneye göre daha fazla yağış alır. Ege Bölgesine doğru Akdeniz yağış rejimine yaklaşılır.
• Çanakkale’de kıyıdan 30-40 km kadar içeride ve 600 m yüksekliklerde defne, kocayemiş, mersin, pırnal meşesi gibi bitkilerden oluşan maki topluluğu görülür. Makiler daha çok ilin kıyılarından orman alanları sınırına kadar olan yerlerde ve Gelibolu Yarımadası’nın güneyindeki Lapseki-Biga arasında yoğunlaşmıştır.
• İl topraklarının %54’ü ormanlarla kaplıdır.
• Genel olarak Kazdağı köknarı, karaçam, kızılçam ve bodur ardıç gibi ağaçlardan oluşan ormanlar çoğunlukla karışık topluluklar halindedir. Koru tipi ormanlara daha çok Kaz Dağları üzerinde rastlanır.
• Kalkım, Sazak, Kirazlı ve İntepe dolaylarında alçak kesimlerde karaçam, kızılçam, köknar, meşe, kayın ve kestane gibi türlerden oluşan karışık ormanlar görülürken yükselti arttıkça karaçam, kızılçam ve köknar daha yükseklerde de sadece köknar ormanları görülür.
• Ayrıca; Çanakkale ilinde çevre düzenlemesi için çeşitli ağaç türleri de kullanılmaktadır.

• Çanakkale ilinde tarım en önemli faaliyettir. Bununla birlikte son yıllarda tarıma dayalı sanayi kollarının gelişmeye başlaması ekonomide sanayinin payını arttırmaktadır.
• İlin gayri safi hasılasının %24.7’sini tarım, %23.5’ini sanayi, % 17’sini ticaret sektörleri oluşturmaktadır.
• 2000 yılı verilerine göre nüfusun %56’sı tarım, %31’i hizmet, %9’u sanayi ve %4’ü inşaat sektörlerinde çalışmaktadır.
• 2017 TÜİK verilerine göre Balıkesir ve Çanakkale illerini kapsayan bölgede işsizlik oranı %6,0 iken istihdam oranı %46,8’dir.
• Çanakkale’nin toplam tarım arazisi 330.337 hektar olup %81'i tarla arazisi, %7'si sebze yetiştiriciliği, %2'si meyve yetiştiriciliği, %2'si üzüm bağları, %8'i ise zeytinliklere ayrılmıştır.
• Meyve üretiminde zeytin lider konumdayken zeytini, şeftali ve elma takip eder. Kiraz, üzüm, erik, armut ve badem gibi ürünler üretimi yoğun olarak yapılan diğer meyvelerdendir.
• Bayramiç Beyazı ve Bayramiç Elması’nın aroma, tat ve lezzetten oluşan kalite değerleri coğrafi işaret ile tescillenmiştir.
• İlde en çok üretilen sebze olan domatesin hemen arkasından biber gelir. Fasulye, lahana, patlıcan, hıyar ve marul gibi ürünler üretimi yoğun olarak yapılan diğer sebzelerdendir.
• Organik tarım uygulamaları her geçen gün yaygınlaşan ilde organik tarım faaliyetleri kapsamında yonca, mısır, yulaf ve ceviz gibi çeşitli ürünler üretilmektedir.
• Eceabat, Gökçeada, Ayvacık, Bozcaada, Ezine ve Merkez ilçeleri organik bitkisel üretim alanında öne çıkmaktadır.
• Çanakkale’de organik hayvancılık faaliyetleri de önemli yer tutmaktadır.
• Gökçeada’da organik küçükbaş-büyükbaş hayvancılık ve arıcılık faaliyetleri yürütülürken Ayvacık organik büyükbaş-hayvancılık faaliyetlerinde; Ezine organik arıcılıkta önemli yere sahiptir.
• 2016 yılı verilerine göre Çanakkale Türkiye büyükbaş hayvan varlığında %1,45’lik, küçükbaş hayvan varlığında ise %1.73’lük paya sahiptir.
• Büyükbaş hayvan yetiştiriciliğinde öne çıkan ilçeler Biga, Yenice ve Çan iken küçükbaş hayvan yetiştiriciliğinde öne çıkan ilçeler ise Ayvacık, Gökçeada, Ezine ve Bayramiç’tir.
• İlde ayrıca kanatlı yetiştiriciliği de yapılmaktadır.
• Türk Saaneni keçi varlığı açısından Çanakkale, Türkiye’nin en önemli damızlık merkezlerinden birisidir.
• Koyun, keçi ve ineklerden elde edilen sütlerin belli oranlarda karıştırılmasıyla elde edilen Ezine Peyniri, Çanakkale’nin coğrafi işaretli ürünleri arasında yer alır.
• Süt ve süt ürünleri üretiminde öne çıkan ilçeler Biga, Yenice, Çan, Ezine ve Bayramiç’tir.
• Merkez, Çan, Yenice ve Biga ilçelerinde ağırlıklı olarak çiçek balı üretiminin yapıldığı arıcılık faaliyetleri yürütülmektedir.
• Türkiye’de bulunan AB onay numarası almış 96 adet su ürünleri işleme ve değerlendirme tesisinin 8 tanesi Çanakkale’de bulunmaktadır. Bu tesisler AB üyesi ülkelere işlenmiş çift kabuklu yumuşakça, kum midyesi, konserve su ürünleri, taze soğutulmuş ve dondurulmuş balık gibi ürünler ihraç etmektedir.
• Çanakkale ve Biga’da olmak üzere 2 adet Organize Sanayi Bölgesi, il geneline dağılmış halde 7 adet küçük sanayi sitesi bulunmaktadır.
• Ayrıca ilde gıda sanayisi üzerine kurulmuş Ezine Gıda İhtisas Organize Sanayi Bölgesi yer almaktadır.
• Mevcut sanayi kuruluşlarında; inşaat demiri, dondurulmuş ve kurutulmuş gıda, su ürünleri, süt ürünleri, un, yem, çimento, maden cevheri, seramik ve karo fayans, zeytinyağı üretimi gerçekleştirilmektedir.
• En çok ihraç edilen ürünler ise, inşaat demiri, çimento, yer ve duvar karosu ile dondurulmuş gıdadır.
• Hurda demir, seramik malzemesi, dondurulmuş balık ve taş kömürü en çok ithal edilen ürünlerdendir.
• Çanakkale genelinde çeşitli bankalara ait toplam 51 banka şubesi, bir tanesi ağırlıklı olarak eğlence sektörüne ayrılmış merkez ilçesine bağlı 3 adet alışveriş merkezi bulunmaktadır.

• Çanakkale maden çeşitliliği ve rezervleri bakımından oldukça zengindir.
• Özellikle Biga Yarımadası’nda Türkiye’nin bilinen en önemli bakır-kurşun-çinko yatakları bulunmaktadır.
• Yine Türkiye’nin en büyük seramik üretim tesisleri Çanakkale’nin Çan ilçesinde bulunmaktadır.
• Jeotermal enerji bakımından da önemli potansiyele sahip olan ilde özellikle Bayramiç, Ayvacık, Biga, Lapseki, Tuzla, Kestanbol ve Çan ilçelerinde çok sayıda sıcak su kaynağı bulunmaktadır.

Maden Yatakları

• ALTIN: İlde Madendağ-Akbaba, Lapseki-Şahinli, Merkez-Kirazlı-Kartaldağ, Bayramiç-Kısacık-Alakeçili-Baharlar sahaları bulunmaktadır.
• ASBEST: Dombaycılar Mah. (Alakeçi), Biga (Çakırlı, Değirmencik), Kızılviran, Çakırlı Yatakları vardır ve Dombaycılar yatağı geçmiş yıllarda işletilmiştir.
• BAKIR-KURŞUN-ÇİNKO: Biga-Maden, Yenice-Çulfa, Alan Dere, Kurttaşı, Kalkım, Arapuçan Sahaları, Çan, Lapseki-Doğancılar, Değirmendere, Kundakçılar, Lapseki – Kurudere, Sarkat Dereleri, Bayramiç-Kuştepe sahaları bulunmaktadır. Sarkat Dereleri Yatağı geçmiş yıllarda işletilmiş olup Yenice civarlarında işletilmekte olan ve daha önce işletilmiş olan birçok yatak vardır.
• BENTONiT: Bayramiç (İçkurşunlu) Sahaları bulunur.
• ÇiMENTO HAMMADDELERi: Gelibolu Sahası mevcuttur.
• DEMİR: Yenice-Çamova Sahası ve Bayramiç-Kuşçayırı Sahası vardır. Çamova sahasındaki 202.000 ton cevherin tamamı işletilmiştir. Bayramiç-Kuşçayırı Sahası’ndaki cevher işletilmeye uygun şartlar taşımadığından işletilmez.
• GRAFİT: Biga-Yuvalar Yatağı vardır fakat kalite ve rezerv açısından önemli değildir.
• KAOLEN: Çan-Yayaköy, Bahadırlı, Akpınar Sahalarındaki yataklar işletilirken Çatlıkara-Taşağıl Sahası ve Bayramiç-Söğütgediği Sahası Demir içeriği yüksek olmasına rağmen işletilmektedir.
• KUVARS: Ezine-Ahlatoba, Çamlıca, Gökçeiçi, Kemerdere Sahalarından birçoğu geçmiş yıllarda işletilmiştir.
• MANGANEZ: Çan, Kumarlar ve Lapseki-İlyaslı sahaları bulunmaktadır.
• MANYEZİT: İntepe (Karantina Köyü) zuhuru vardır.
• MERMER: Ezine (Bergaz, Geyikli, Tavaklı) sahaları mevcuttur.
• MOLİBDEN: Biga (Dikmenköy), Yenice (Sofular, Çakıroba), Bayramiç (Tongurlu) zuhurları vardır.
• VOLFRAM: Yenice (Hamdibey Köy, Adapires, Kireçlik Dere, Çakıroba) zuhurları bulunur.
• TUĞLA-KİREMİT: Sütlüce ve Yeniköy Sahası mevcuttur.
• URANYUM: Ayvacık-Küçükkuyu Sahası vardır.

• Çanakkale, Türkiye’nin dört mevsim turizm potansiyeli taşıyan şehirlerinden biridir.
• Şehirde kültür turizmi, termal turizm, deniz turizmi ve ekoturizme oldukça elverişlidir.
• Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alanı ve UNESCO Dünya Miras Listesi’nde bulunan Troya Antik Kenti kültür turizmi için en çok tercih edilen yerlerdendir. Ayrıca şehirde birçok müze, kale ve kültür çeşitliliği barından tarihi kalıntılar da bulunmaktadır.
• Toplam kıyı uzunluğu 671 km olan ilde gerekli standartları taşıyan nitelikli plaj ve marinalara verilen mavi bayrak ödülü kapsamında 11 tane mavi bayraklı plaj bulunmaktadır.
• En çok mavi bayrağa sahip ilçesi Ayvacık iken diğer mavi bayraklı plajlar da Bozcaada ve Gökçeada’da yer alır.
• Çanakkale’de sörf, su altı dalışı, uçurtma sörfü ve sportif olta balıkçılığı gibi birçok aktivite yapılabilmektedir.
• İtalya’da uluslararası belediyeler birliği olarak kurulmuş olan Cittaslow tarafından Cittaslow (Sakin Şehir) unvanına layık görülen Gökçeada, uçurtma sörfü ve rüzgar sörfü tutkunlarının uğrak yerlerindendir.
• Zengin faunası sebebiyle Saros Körfezi, Gökçeada ve Bozcaada su altı dalışı için sıklıkla tercih edilir.
• Çanakkale’yi termal turizm açısından ön plana çıkaran termal kaynaklar arasında Külcüler, Hıdırlar, Tepeköy, Kestanbol, Kırkgeçit, Tuzla gibi kaplıcalar yer almaktadır.
• İlde kıyı, doğa ve termal temalı 8 turizm merkezi ve 1 kıyı temalı kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgesi bulunmaktadır.
• Troya Tarihi Milli Parkı ve Ayazma Pınarı Tabiat Parkı, ‘’Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’’ tarafından koruma altına alınmışken Saros Körfezi Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Tabiat Varlıkları Koruma Genel Müdürlüğü Turizm İşletmeleri tarafından korunmaktadır.
• Çanakkale’de bulunan konaklama tesislerinin sayısı 2016 yılı itibariyle 623’tür. 67 tanesi turizm işletme belgeli olup 556 tanesi ise belediye belgeli konaklama tesisidir.
• En fazla yabancı turistin geldiği ülkeler arasında Avusturalya ve Çin Halk Cumhuriyeti başı çekmektedir.
• Yabancı turist sayısını arttıran en önemli unsur her yıl Nisan ayının 24. ve 25. günlerinde Avustralya, Yeni Zelanda, Birleşik Krallık, Fransa ve Türkiye işbirliği ile Çanakkale’de gerçekleştirilen Anzak Günü Törenleri’dir.
• Ayrıca bir kahramanlık destanının yazıldığı Çanakkale Savaşı’na ithafen düzenlenen 18 Mart Şehitleri Anma Günü ve Çanakkale Deniz Zaferi’nin Yıldönümü Etkinliklerine, her yıl ulusal ve uluslararası üst düzey temsilciler, yerli ve yabancı konuklar, basın ve yayın organları akın etmektedir.

Çanakkale Turistik Yerler

• Aynalı Çarşı
• Assos
• Parion Antik Kenti
• Alexandria Troas Antik Kenti
• Gelibolu Mevlevihanesi
• Çimenlik Kalesi
• Kilitbahir Kalesi
• Apollon Smintheion Antik Kenti
• Neandreia Antik Kenti
• Kaz Dağları
• Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı
• Troya Milli Parkı
• Prof. Dr. M. Osman Korfmann Kütüphanesi
• Zeus altarı
• Çanakkale Ticaret ve Sanayi Odası Çanakkale Evi
• Çanakkale Askeri Deniz Müzesi ve Parkı
• Adatepe Zeytin Yağı Müzesi
• Arkeoloji Müzesi
• Kabatepe Çanakkale Destanı Tanıtım Merkezi
• Gelibolu Piri Reis Müzesi
• Seramik Müzesi (Eski Er Hamamı)
• Çanakkale Kent Müzesi
• Çanakkale Mahal Sanat
• Bozcaada Yerel Tarih Müzesi
• Salim Mutlu Müzesi
• Alaybey Camii
• Aya Marina Kilisesi
• Aya Panayia Kilisesi
• Aya Varvara Kilisesi
• Azebler Namazgâhı
• Biga Çarşı Camii
• Biga Ulu Camii
• Cahidi Sultan Camii
• Evangelismos Teotoku Kilisesi
• Fatih Camii
• Gazi Süleyman Paşa Camii (Büyük Camii)
• Hüdavendigar Camii
• Issız Cuma Camii
• Mekor Hayim Sinagog (Havra)
• Meryem Ana Kilisesi
• Metropolitan Kilisesi
• Tıflı Camii
• Tis Theotokos Kilisesi
• Yalı Camii

• Çanakkale’nin toplam karayolları uzunluğu 1074 km’dir.
• Karayollarının 531 km’si devlet karayollarına 543 km’si ise il yollarına aittir.
• 550-04 nolu devlet karayolu Çanakkale’yi İzmir’e bağlarken Edremit'ten doğuya ayrılarak Balıkesir'e bağlar.
• Çanakkale'yi Bursa'ya bağlayan devlet karayolunun güzergahı üzerindeki 200-01 ve 2002 no'lu karayolu ilin araç trafiği bakımından en yoğun ve geniş yolunu oluşturmaktadır.
• İl, Ankara’ya da bir devlet karayolu ile bağlanırken, 550-03 nolu devlet karayolu Keşan ve Tekirdağ'a ve daha sonrada İstanbul'a ulaştırmaktadır.
• İl merkezi ilçelerden Eceabat'a 5 km, Gelibolu'ya ve Lapseki'ye 34 km, Ezine'ye 46 km, Bozcaada'ya 58 km, Gökçeada'ya 59 km, Ayvacık'a 68 km, Bayramiç'e 72 km, Çan'a 77 km, Biga'ya 94 km, Yenice ilçesine ise 100 km uzaklıktadır.
• İlçelere ulaşım otobüs terminalinden günün her saatinde kalkan otobüslerle sağlamakta olup Gökçeada'ya Kabatepe'den, Bozcaada’ya ise Geyikli-Yükyeri iskelesinden gemi seferleri düzenlenmektedir. Seferler günübirlik gidiş-dönüş yapılabilecek şekilde ayarlanmıştır. Yaz aylarında yoğunluğa bağlı olarak adalara Çanakkale iskelesinden de seferler düzenlenebilmektedir.
• Şehirde bulunan ilçelere otobüs ve minibüs seferleri yapılmaktadır.
• Şehir merkezinde bulunan havalimanından İstanbul ve Ankara’ya uçuşlar düzenlenmektedir. Fakat bazı dönemlerde sadece İstanbul veya sadece Ankara uçuşları yapılabilmektedir. Gökçeada'da da havalimanı bulunmaktadır fakat faal değildir.
• Çanakkale tıpkı İstanbul gibi Asya ve Avrupa’yı birbirine bağlar. Fakat ilde henüz iki yaka arasında köprü bulunmadığından sadece deniz yoluyla bağlayabilmektedir. Yakaları karayoluyla da birbirine bağlayacak olan ‘’Çanakkale 1915 Köprüsü’’ nün yapımına başlanmış olup 2023 yılında tamamlanması hedeflenmektedir.

Devlet Hastaneleri

• Çanakkale 18 Mart Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi   
• Çanakkale Devlet Hastanesi
• Çanakkale Asker Hastanesi
• Yenice Devlet Hastanesi                         
• Ayvacık Devlet Hastanesi
• Bayramiç Devlet Hastanesi
• Biga Devlet Hastanesi
• Çan Devlet Hastanesi
• Ezine Devlet Hastanesi
• Gelibolu Asker Hastanesi
• Gelibolu Şehit Koray Onay Devlet Hastanesi
• Gökçeada Devlet Hastanesi
• Lapseki Devlet Hastanesi
• Çanakkale Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi            

Özel Hastaneler ve Tıp Merkezleri

• Özel Biga Can Hastanesi 
• Özel Dardanel Diyaliz Merkezi             
• Özel Çanakkale Anadolu Hastanesi
• Özel Doğa Deniz Diyaliz Merkezi                     
• Özel Özgen Tıp Merkezi  
• Özel Atlas Tıp Merkezi                

• Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) 1992’de faaliyete geçmiş olup Çanakkale’nin tek üniversitesidir.
• Üniversitenin, bünyesindeki 4 Enstitü, 14 Fakülte, 8 Yüksekokul, 13 Meslek Yüksekokulu ile beraber toplamda 39 eğitim birimi mevcuttur. Bunların yanı sıra; 31 adet Araştırma ve Uygulama Merkezi bulunmaktadır.
• Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi kütüphaneleri Türkiye’nin sayılı araştırma kütüphaneleri arasında yer almakta olup 1 merkez kütüphane, 3 fakülte kütüphanesi ve 9 kitaplıktan oluşmaktadır.
• Ayrıca Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi'nin 104.7 frekansından ve internet üzerinden yayın yapan ''Kampüs Fm'' adını verdiği radyosu, 3. Radyo Akademi Ödülleri kapsamında ''Yılın En İyi Üniversite Radyosu'' seçilmiştir. 4. ve 5. Sihirli Mikrofon Radyo Ödülleri'nde ise 2 kez üstüste yine ''Yılın En İyi Üniversite Radyosu'' unvanına layık görülmüştür.

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Enstitüler

• Fen Bilimleri Enstitüsü
• Sosyal Bilimler Enstitüsü
• Eğitim Bilimleri Enstitüsü
• Sağlık Bilimleri Enstitüsü

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fakülteler

• Biga İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi
• Biga Uygulamalı Bilimler Fakültesi
• Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Fakültesi
• Diş Hekimliği Fakültesi
• Eğitim Fakültesi
• Fen Edebiyat Fakültesi
• Güzel Sanatlar Fakültesi
• İlahiyat Fakültesi
• İletişim Fakültesi
• Mimarlık ve Tasarım Fakültesi
• Mühendislik Fakültesi
• Sağlık Bilimleri Fakültesi
• Siyasal Bilgiler Fakültesi
• Spor Bilimleri Fakültesi
• Turizm Fakültesi
• Tıp Fakültesi
• Ziraat Fakültesi

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Yüksekokullar

• Çan Uygulamalı Bilimler Yüksekokulu
• Çanakkale Uygulamalı Bilimler Yüksekokulu
• Devlet Konservatuarı
• Gökçeada Uygulamalı Bilimler Yüksekokulu
• Yabancı Diller Yüksekokulu

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Meslek Yüksekokulları

• Ayvacık Meslek Yüksekokulu
• Bayramiç Meslek Yüksekokulu
• Biga Meslek Yüksekokulu
• Çan Meslek Yüksekokulu
• Çanakkale Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu
• Çanakkale Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu
• Deniz Teknolojileri Meslek Yüksekokulu
• Ezine Meslek Yüksekokulu
• Gelibolu Piri Reis Meslek Yüksekokulu
• Gökçeada Meslek Yüksekokulu
• Lapseki Meslek Yüksekokulu
• Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu
• Yenice Meslek Yüksekokulu

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Yerleşkeler ve Kampüsler

• Terzioğlu Yerleşkesi
• Anafartalar Yerleşkesi
• Dardanos Yerleşkesi
• Sarıcaeli Kampüsü
• Biga İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Ağaköy Kampüsü