Abluka
Abluka, düşman olarak ilan edilmiş bir devletin topraklarına girişi veya topraklarından çıkışı engellemeye yönelik olarak yapılan eylemdir. Düşmanın ihtiyaçlarından mahrum bırakılması amacı güdülür. Genellikle kara ablukası ve deniz ablukası olarak uygulanmakla birlikte hava kuvvetleri de kullanılabilmektedir. Bu sebeple abluka üçe ayrılmaktadır:
- Kara ablukası
- Deniz ablukası
- Hava ablukası
BÖLÜM 1Abluka Çeşitleri
Abluka uygulanma şekillerine göre farklı isimlerle anılmaktadır. Bunlar:
Savaş dönemi ablukası: Ablukanın genelde uygulanma halidir. İki ülke arasında savaş varken, düşman askeri güçler veya düşman sivil halkın her türlü yiyecekten, tüketilebilir kaynaktan ve ihtiyaçtan mahrum bırakılması amaçlanarak uygulanan ablukadır.
Barış ablukası: Savaşın olmadığı barış zamanlarında da uygulanan ablukadır. Yasa dışı işlenen bir eyleme karşılık bir misilleme olarak da uygulanabilmektedir.
İlan yoluyla abluka: “tesirsiz abluka” olarak da adlandırılmaktadır. Savaş esnasında ülkenin deniz kuvvetlerinin ablukayı fiilen kuramamasıdır. Bu durumda ablukayı kurmaya gücün yetmemesi veya kullanılması gereken gücün uluslararası hukuk tarafından yasak boyutta olması söz konusudur.
BÖLÜM 2Ablukanın Kuralları
Uluslararası hukuk, ablukayı uygulayan devlete, abluka uygulanan devlete ve tarafsız devletlere bazı hak ve sorumluluklar yüklemektedir. Buna göre;
- Savaş dönemi ablukasında, tarafsız devletlere peşin olarak uyarıda bulunulmalıdır ve icbar edilecek yani zorunda kalacakları koşulların hangisine uyacakları konusunda belirli bir zaman verilmelidir.
- Barışçıl ablukalar misillemelerin bir parçası olarak görülür, BM güvenlik konseyi tarafından kurulabilir. Bu uygulama bireysel devlet olarak kullanılamamaktadır. Bunun bir tartışmalı noktası şudur; 1962 yılında, Amerika Birleşik Devletleri’nin adaya gelen Sovyet misillerine engel olmak amacıyla Küba için uygulamış olduğu karantina.
- İlan yoluyla ablukalarda kullanılması gereken yeterli gücün uluslararası hukuk tarafından yasaklı olması durumu söz konusudur. Bu durumda tarafsızlar uygulayıcı devletin isteklerine saygılı olmak zorunda değillerdir.
- ‘Ablukayı Yarmak’, ondan kaçınmak için girişimde bulunmaktır ve başarısızlık durumunda malların ele geçirilmesi veya haczedilmesi durumu söz konusu olabilmektedir.
BÖLÜM 3Ablukanın Etki Unsurları
Abluka, özellikle modern zamanda, devletler arası anlaşmazlıklarda, karşılıklı ekonomik bağımlılıklardan dolayı, ekonomik kökenli bir yere sahip olmuştur. Etkili olabilmesi, hedefin vurulabilir olmasıyla yakından ilgilidir. Aynı zamanda karşı konulamaz oranda yerel güç üstünlüğü gerektirmektedir.
BÖLÜM 4Tarihte Abluka Örnekleri
Dış politika stratejisinin önemli ölçüde deniz kuvvetlerine bağlı olması, İngiltere’nin sık sık bu tekniği kullanmasına sebep olmuştur. İngiltere, Almanya’ya karşı,
- Napolyon Savaşlarında
- Yirminci yüzyıl savaşlarında
ablukayı kullanmıştır.
Sovyetlerin, 1948-1949 yıllarında Berlin’i kuşatma girişimi de bir kara ablukası kabul edilmektedir. Başarısızlıkla sonuçlanmıştır.