Satürn

Güneş sistemimiz içerisinde güneşe yakınlık açısından 6. gezegendir. Büyüklük açısından bakıldığında ise en büyük 2. gezegendir. Dünyadan çıplak gözle görülebilen gezegenlerden birisidir. Halkaları ile halk arasında en çok tanınan gezegenlerden biridir.

• Dünyadan 1,277,068,160 kilometre uzaktadır.
• Kütlesi 568,319,000,000,000,000 milyar kilogramdır.
• Gezegenin yüzey sıcaklığı -139° C dir.
• Ekvatorunun çapı 120,536 kilometredir.
• Kutuplarının çapı 108,728 kilometredir.
• 62’den fazla uydusu vardır.
• Yörüngesindeki hızı saatte 9,69 kilometredir.
• Yörüngesini 10,759.2 günde tamamlar.

Saturn gezegeni adını bir Roma tanrısı olan Saturnus’tan alır. Saturnus Yunan mitolojisinde de Cronus olarak tanınır. Ayrıca İngilizce’de terminolojik olarak “saturday” gününe ismini vermiştir.

Saturn çoğunlukla düşük yoğunluklu hidrojen atomlarından oluşur. Yani esasında bir gaz topluluğudur. Hidrojen gezegenin çekirdeğine doğru metalik bir hal almıştır. Bilim adamları gezegenin çekirdeğinin hidrojen-helyum ile kaplanmış katı bir kaya olduğunu düşünmektedirler. Yine de hidrojenin düşük yoğunluğu sebebiyle Saturn güneş sistemimizin en düşük yoğunluğa sahip gezegenidir.

Gezegenin dönüş hızı sebebiyle ekvator bölgesinde şişme,kutuplarda daralmaya sebep olur. Gezegen bu nedenle orta kısmından şişik, kutuplarından basık bir şekle sahiptir.

Bir çok gezegen gibi Satürn’ün de kuzey ışıkları vardır.

Buz parçaları ve karbonlu tozlardan oluşurlar. Gezegenin yaklaşık olarak 6630 kilometre uzağından başlarlar. 120,700 kilometreye kadar dağılmışlardır. Yaklaşık 20 metre kalındır. İlk defa Galileo tarafından gözlemlenmiştir. Satürn’ün en büyük halkası gezegenin çapının 7.000 katına kadar uzanır. Bu halkalar kuyruklu yıldızlardan, asteroitlerden ve başka uyduların enkazlarından oluşur. İçerisinde minicik kum taneleri boyutundan bir uydu boyutuna kadar çeşitli parçalar vardır.

Bu halkalar alfabetik olarak adlandırılmışlardır. Genelde birbirlerine çok yakındırlar. A,B ve C halkaları ana halkalardır.

En dışarıdaki halka içerisine bir milyon adet dünyanın sığabileceği kadar büyüktür.

1876’dan beri Satürn atmosferinde 6 fırtına gözlemlenmiştir. Bu fırtınalar her Satürn yılında bir meydana gelir. Bir Satürn yılı yaklaşık 30 dünya yılına denk gelir.

NASA’nın Cassini adlı uzay aracı bu fırtınalardan birini ilk defa gözlemleyen uzay aracı olmuştur.

Bilim adamları Satürn atmosferinde su buharı olması sebebiyle fırtınalar arasında boşluklar olduğunu ileri sürmüşlerdir.

Atmosferdeki nem kısa sürede sıcak havanın yükselmesini engellese de uzun sürede atmosferin yoğunlaşmasına ve batmasına sebep olur. Bu nedenle de fırtınalar ortaya çıkar.

Yüzde 96.3’ü hidrojendir. Yüzde 3.25’i helyumdur.

Bunun dışında atmosferinde metan, hidrojen deuterid, su buz aerosolleri, amonyak buz aerosolleri, amonyak, amonyak hidrosülfür aerosolleri de bulundurur.

Bu uyduların 62 tanesi isimlendirilmiştir. Bir çok uydunun hızla yörüngede dönüyor olması sebebiyle uydular sıklıkla birbirlerine çarpar. Bazı uydular yok olur ve bazen büyük uydular birden fazla küçük uydunun oluşumuna sebep olur. En büyüklerinden bazıları şunlardır:

• Titan
• Rhea
• Lapetus
• Dione
• Tethys
• Enceladus
• Mimas
• Hyperion
• Phobe
• Janus
• Epimetheus

Pan ve Atlas isimli uyduları uçan dairelere benzer.

Lapetus isimli uydusunun bir yanı bembeyazken diğer yanı siyahtır.

Enceladus adlı uydusunda buz volkanizmi görülür. Ayrıca uydunun güney kısmında gizli bir okyanus vardır ve su ve kimyasal maddeler püsküren gayzerler vardır.

Merkür’den biraz daha büyüktür. Bu büyüklüğüyle güneş sistemimizdeki ikinci büyük uydudur. Çok kalın ve azotlu bir atmosferi vardır. Dünyanın atmosferi 60 kilometre dışarı yayılmaktayken Titan’ın atmosferi bundan on kat daha ileri uzanır.

Yüzeyinde hidrokarbonlarla dolu büyük kanyonlar tespit edilmiştir. Ayrıca yapılan çalışmalarla yüzeyinde plastik yapımında kullanılan propilen tespit edilmiştir. Metan yağmurları yağar.

Satürn’e giden ilk uzay aracı 1979’da Pioner 11 idir.  Pioner 11 Satürn’ün iki dış halkasını ve manyetik alanını keşfetmiştir.

Voyager Uzay Aracı gezegenin halkalarının daha küçük birçok halkadan oluştuğunu keşfetmiştir. Ayrıca onun gönderdiği bilgiler ışığında Satürn’ün 9 uydusu keşfedilmiştir.

Cassini Uzay Aracı iki katlı olması ve 6 ton ağırlığıyla şimdiye kadar yapılmış en büyük gezegenler arası uzay aracıdır. Cassini Enceladus’taki bulutları keşfetmiştir. Titan’ın atmosferine başarıyla dalmıştır. 10 yıl boyunca bilgiler göndermeye devam etmiştir.