Merkür

Güneş sistemimizin Güneşe en yakın gezegenidir. Ayrıca Güneşe olan yakınlığı sebebiyle en hızlı hareket eden gezegendir. Merkür Güneş sistemimizdeki en küçük gezegendir. Venüs’ten sonra en sıcak ikinci gezegendir.

Hızlı hareketinden dolayı onu gözlemleyen Romalılar Merkür’e hızlı ayaklı haberci tanrılarının adını vermişlerdir.

Sümerliler yazı tanrısı Nabu ile Merkür’ü ilişkilendirmişlerdir.

Ayrıca Merkür hem gündüz hem gece göründüğü için iki farklı gök cismi gibi de isimlendirilmiştir.

• Dünyadan 91.691.000 kilometre uzaktadır.
• Yerçekimi  Dünya’nınkinin %38’i kadardır.
• Yüzeyi -173 ile +427 derece arasında sıcaklık gösterir.
• Yörüngesini 87,97 günde tamamlar.
• Çekirdeği toplam kütlesinin %40’dır.
• Kütlesi Dünya’nın kütlesinin 0,055’i kadardır.
• Ekvator çevresi 15.329 kilometredir.
• Yörüngesindeki hızı saatte 47.362 kilometredir.
• Ekvator ve kutup çapı 4879 kilometredir.

Gezegenin güneşe yakın olması sebebiyle sıcaklık  450 derecelere kadar yükselebilir. Buna rağmen geceleri sıcaklık -170 derecelere kadar düşer. Bunun sebebi gezegenin bir atmosferi olmamasıdır. Gezegen güneşe maruz kaldığı süre boyunca giderek ısınsa da, güneş ortadan kaybolduğunda sıcaklığını koruyamaz. Bu sıcaklık değişimi güneş sistemimizde görülen en yüksek farktır.

Yine atmosferinin olmamasının bir sonucu olarak gezegen dışarıdan gelen asteroitlere korunmasızdır. Bu nedenle gezegen yüzeyi de kraterlerle kaplıdır.

Atmosferinin olmaması sebebiyle kraterlerle dolu olan gezegenin en tanınan krateri Caloris Havzasıdır. Bu havza yaklaşık 60 kilometrelik bir asteroitin gezegene çarpması sonucu oluşmuştur. Bu krater Teksas’ın tamamını içine alabilecek kadar geniştir.

Gezegenin sürekli olarak güneşten yoksun kalan kısımları da vardır. Bu kısımlarda yapılan araştırmalar sonucu su buzları keşfedilmiştir.

Gezegenin çekirdek hareketliliği yüzünden yüzey bolca yer şekilleri ve engebeye sahiptir.

Gezegenin iki tür yüzey şekli vardır. Yüksek basınç ve mantonun etkisiyle eriyen eksi materyallerden oluşan şekiller ve yüzeye yakın yeni materyallerden oluşan şekiller.

Gezegenin demir çekirdeği geçmişten günümüze hala soğumakta ve katılaşmaktadır. Bu katılaşma sırasında gezegenin hacminin küçülmesine sebebiyet verir. Buna bağlı olarak gezegen yüzeyi kırışmış, dağlar-yamaçlar ve uçurumlar oluşturmuştur.

Merkür’ün Büyük Vadisi olarak adlandırılan vadi de bu şekilde oluşmuştur. Vadi yaklaşık 1000 kilometre uzunluğunda ve 400 kilometre genişliğindedir. Derinliği 3.2 kilometredir.

2016’da yapılan çalışmalar gezegenin tektonik hareketliliğinin hala sürdüğünü ileri sürmüştür.

Yine 2016’da yapılan çalışmalar ile Merkür’deki yanardağ patlamalarının yaklaşık 3.5 milyar yıl önce sona erdiği ileri sürülmüştür.

Merkür’ün dış kabuğunun kalınlığı 500-600 kilometre civarındadır. Bunun içerisinde çekirdek yaklaşık 3.600-3.800 kilometre genişliktedir. Bu hacimle gezegenin neredeyse %75’ine karşılık gelir.

Merkür’e dair ilginç bir bulgu manyetik alana sahip olması olmuştur. Gezegenler eriyik çekirdeğe sahip olmaları ve hızlı dönmeleri halinde manyetik alan oluştururlar. Oysaki Merkür’ün dönmesi 59 günde tamamlar ve küçüklüğüne kıyasla çekirdeği soğumuş olmalıydı. Oysaki kuzey yarımkürede manyetik alanın dünyadakinden üç kat daha güçlü olduğu gözlemlenmiştir.

Merkür’ün manyetik alanı oldukça aktiftir ve manyetik kasırgalar oluşmasına yol açar.

Gezegenin yüzeyinde koyu renk tonu görülür. Bu renk karbondan kaynaklanır.

Merkür Güneş etrafında oval şekilde bir yörüngeyi takip eder. Bu yörüngeyi yaklaşık 88 günde bir tamamlar. Bu diğer tüm gezegenlerden hızlı bir yörünge hızıdır. Yaklaşık olarak saatte 180.000 kilometre hızla savrulur. Eliptik şekli sebebiyle güneşe 47 milyon kilometre yakın ve  70 milyon kilometre uzak olacak şekilde güneşe yaklaşıp uzaklaşır.

Gezegenin yüzeyinden bakıldığında çok kısa sürelerle güneş doğup yeniden batar ve bu hızla tekrarlanır.

Gezegenin esasen bir atmosferi yoktur. Ancak üzerindeki boşluk olarak tanımlanabilecek alanda çeşitli gazlar gezegeni çevrelemiştir. Bu gazların içeriği şöyledir:

• Yüzde 42 oksijen
• Yüzde 29 sodyum
• Yüzde 22 hidrojen
• Yüzde 6 helyum
• Yüzde 0.5 potasyum
• Ve eser miktarda argon, karbondioksit, su, azot, ksenon, kripton ve neon da içerir.

Merkür’e ilk defa gönderilen uzay aracı Mariner 10’dur. Mariner 10 gezegenin yüzde 45’ini görüntülemiştir. Ayrıca gezegenin manyetik alanı tespit edilmiştir.

Merkür’e giden ikinci araç MESSENGER’dir. Merkür’ün yörüngesine yerleşmiştir. Mart 2011’den 30 Nisan 2015’e kadar görev yapmıştır. Yakıtının tükenmesiyle görevi sona ermiş ve Merkür’ün yüzeyine düşmüş.

2016’da MESSENGER sayesinde elde edilen 10 bini aşkın görüntüyle Merkür’ün dijital bir modeli oluşturulmuştur.