Sabahattin Ali

Sabahattin Ali (25 Şubat 1907-Edirne) Türk yazar ve şairdir. Öğretmenlik ve gazetecilik yapmıştır. Kitaplarıyla Türk edebiyatına önemli katkılarda bulunmuştur. Özellikle Kürk Mantolu Madonna kitabının popülerleşmesi üzerine sık sık adı duyulmaya başlanan yazar, gazetelere yazılarını da göndermiştir. 41 yaşında vefat etmiştir. 

25 Şubat 1907’de şimdilerde Bulgaristan sınırları içerisinde kalan Kırcaali’nin Eğridere ilçesinde doğmuştur. Babası Ali Sabahattin Bey’dir. Annesi ise Hüsniye hanımdır. Ali Bey ile Hüsniye Hanım tanıştıklarında Ali Bey zabit olarak görev yapmaktadır. Hüsniye Hanım ise 16 yaşındadır. Hüsniye Hanım yaşadığı ruhsal problemler nedeniyle defalarca intihara kalkışmıştır. Sabahattin Ali’nin Tevfik ve Süheyla adlı iki kardeşi vardır. Annesi daha çok Tevfik ile ilgilendiği için Sabahattin Ali içine kapanık bir çocukluk geçirmiştir.

Tevfik ve Sabahattin’in adı babaları Ali Bey’in “Prens Sabahaddin” ve “Tevfik Fikret” ile olan arkadaşlıklarından gelmiştir. Ali Bey çocuklarına arkadaşlarının adını vermek istemiştir.

• İlköğretimini babasının mesleği sebebiyle sürekli taşındıklarından Üsküdar, Çanakkale ve Edremit gibi çeşitli illerde tamamlamıştır.
• Ortaöğrenimi için öncelikle Balıkesir Muallim Mektebine gitmiştir. Ardından da İstanbul Öğretmen Okuluna gitmiştir. İstanbul Öğretmen Okulundan 1926’da mezun olmuştur.

16 Mayıs 1935’te Aliye Hanım ile evlenmiştir. Aliye Hanım 1935-1948 tarihleri arasında yaşamıştır. Sabahattin Ali Aliye Hanımla Salih Amcasının Erenköy'deki köşkünde tanışmışlardır. Aliye Ali daha sonra tanışmaları hakkında şunları söylemiştir:

"Grup halinde bir sünnet düğününe gitmiştik. Dönmek istediğimizde Sabahattin yanımızda yoktu. Giderken onu bir ağaç altında bir fener ile kitap okurken bulduk. Gidiyoruz dediğimizde feneri bana doğru tutarak gözlerimin içine uzun uzun baktı."

Eylül 1937 kızı Filiz Ali dünyaya gelmiştir.

• Bir yıl kadar Yozgat’ta ilkokul öğretmenliği yapmıştır.
• 1928’de Milli Eğitim Bakanlığı tarafından Almanya’ya gönderilmiştir.Burada Postdam ve Berlin’de eğitim almıştır. 1930’da Türkiye’ye geri dönmüştür.
• Geri döndükten sonra Orhanelin’de ilkokul öğretmenliği yapmıştır.
• Ardından Aydın ve Konya’da ortaokulda Almanca öğretmenliği yapmıştır.
• Milli Eğitim Bakanlığı Yayın Müdürlüğünde ve Devlet Konservatuarında çalışmıştır.
• 1934’te Bakanlık Neşriyat Müdürlüğünde çalışmıştır.
• 1938’te Musiki Muallim Mektebi’nde Türkçe öğretmenliği yapmıştır.
• 1 sene tekrar askere alındıktan sonra dönünce Ankara Devlet Konservatuarında Almanca öğretmenliği yaptı.

• İlk defa 1925’te Balıkesir’de çıkan Irmak adlı dergide yazıları yayınlanmıştır.
• İlk hikayesi “Bir Orman Hikayesi” dir. Bu hikaye 30 Eylül 1930’da Resimli Ay’da yayımlanmıştır.
• 1932’de Mustafa Kemal’e hakaret ettiği iddiasıyla tutuklanıp bir yıla yakın süre ile cezaevinde yatmıştır. Çıkan af ile cezaevinden çıktıktan sonra 15 Ocak 1934’te Varlık Dergisinde Atatürk’e bağlılığını göstermek için Benim Aşkım yazısını yazmıştır.

• Nihal Atsız ile aralarında çıkan problemlerden sonra gazetecilik yapmaya başlamıştır.
• 1945 yılında Markopaşa adlı bir mizah gazetesi çıkarmaya başlamıştır. Bu sırada Aziz Nesin ve Rıfat Ilgaz ile çalışmıştır.
• 1946 ve 1947 yıllarında Malum Paşa, Öküz Paşa ve Merhum Paşa adlı mizah gazeteleri çıkarmışlardır.
• 1948’de bu dergilerdeki bir yazı yüzünden tutuklanıp 3 ay hapis yatmıştır.

Bir kalemin ucundan hislerimiz akınca
Bir ince yol onları sıkıyor, daraltıyor;
Beni anlayamazsan gözlerime bakınca
Göğsümü parçala bak kalbim nasıl atıyor.

Daha pek doymamışken yaşamanın tadına
Gönül bağlanmaz oldu ne kıza, ne kadına…
Gönlüm yüz sürmek ister yalnız senin katına.
Senden başka her şeyi bir mangıra satıyor.

Sensin, kalbim değildir, böyle göğsüme vuran,
Sensin “Ülkü” adıyla beynimde dimdik duran.
Sensin çeyrek asırlık günlerimi dolduran;
Seni çıkarsam, ömrüm başlamadan bitiyor.

Hem bunları ne çıkar anlatsam bir dizeye?
Hisler kambur oluyor dökülünce yazıya.
Kısacası gönlümü verdim Ulu Gazi’ye.
Göğsümde şimdi yalnız onun aşkı yatıyor.

• Kürk Mantolu Madonna
• Kuyucaklı Yusuf
• İçimizdeki Şeytan
• Değirmen
• Sırça Köşk
• Yeni Dünya
• Canım Aliye, Ruhum Filiz
• Kağnı
• Ses
• Esirler
• Hep Genç Kalacağım
• Çakıcının İlk Kurşunu
• Aldırma Gönül
• Kamyon
• İki Gözüm Ayşe
• Dağlar ve Rüzgar

2 Nisan 1948’de Kırklareli’de ölmüştür. Resmi kayıtlara ölüm yılı 1953 olarak geçilmiştir. Hakkında açılan davalar ve suçlamalar sebebiyle Avrupa’ya kaçma planı yapmıştır. Bu planı hayata geçirmek için kendisine bir araç almış, nakliyecilik yapacağını söylemiştir. Bunun üzerine peynir götüreceği gerekçesiyle Edirne’ye doğru yola çıkmıştır. Üsküdar Paşa Kapısı Cezaevinden Berber Hasan kendisine yardım etmiştir. Berber Hasan yardımıyla tanıştığı Ali Ertekin Avrupa’ya kaçmasında kendisine yardım edecektir. Ali Ertekin eski bir subaydır ve silah çaldığı için ordudan ihraç edilmiştir. Yolda Ali Ertekin Sabahattin Ali’yi başına sopa ile vurarak öldürmüştür. Bedeni daha sonra bir çoban tarafından bulunmuştur.