Polistik Over Sendromu

Polistik over sendromu, kadınlarda hormonal sistemde gelişen endokrin hastalıklardan biridir. Hormon dengesini bozan hastalık doğurganlık dönemine erişmiş kadınlarda görülür. Androjen hormonunun fazla üretimi sebebiyle ortaya çıkan hastalıkta adet dönemleri düzensizleşir ve kısırlık sorunları yaşanabilir. Hastalık gelişen kadınların yüzünde ve vücudun farklı yerlerinde aşırı tüylenme, diyabet hastalığı, kalp hastalıkları gibi birçok sağlık sorunu görülebilir. Polistik over sendromu, kadının yumurtalıklarını ve adet dönemini düzenleyen hormonları olumsuz yönde etkiler.

Androjen hormonu erkeklerde üreme sistemini kontrol eden bir hormondur. Aynı hormon kadınlarda yumurtalıklarda da az miktarda salgılanır. Hormon salgısında yaşanan değişiklik sebebiyle yumurtalıkların içinde içi sıvı dolu keseler oluşur. Oluşan keseler içinde olgunlaşmamış yumurtalar olur. Olgunlaşmayan yumurtalar ise ovulasyonu tehlikeye sokar. Kadınlarda östrojen ve progesteron hormonu normalin altına düşerken androjen hormonu düzeyi artar. Androjen hormonu fazlalığı sebebiyle kadınlar normal kadınlara nazaran daha az adet görür ya da hiç göremez.

Polistik over sendromu doğurganlık özelliğini ve vücudun genel sağlığını ciddi şekilde etkileyen bir hastalıktır. Yaygın olarak yaşanan komplikasyonları;

Kısırlık: Kadınlarda gebeliğin oluşması için yumurtlamanın düzenli olması gerekir. Yumurtlamada yaşanan düzensizlik sebebiyle döllenme gerçekleşecek yumurta olmaz ve dolayısıyla gebelik gerçekleşmez.

Metabolik Sendrom: Polistik over sendromu olan kadınların büyük kısmı kilolu ve obez kadınlardır. Obezlik ve polistik over sendromu kolesterol, diyabet, tansiyon, kalp gibi metabolik hastalıkları tetikler.

Uyku Apnesi: Gece boyu uykunun bölünmesine neden olan bir sorundur. Polistik over sendromunda sık görülen bir sağlık sorunudur. Polistik over sendromu olan kadınlarda uyku apnesi gelişme olasılığı daha yüksektir.

Depresyon: Hormonlar ve vücutta oluşan tüylenme kadınları olumsuz etkileyerek depresyona sebep olabilir. 

Rahim İçi Kanser: Yumurtlama anında rahim içi astar yenilenir. Polistik over sendromu sebebiyle yumurtlama olmazsa rahim içi astar yenilenemez ve kalınlaşarak kanser riskini arttırır.

Polistik over sendromu kendini birçok belirti ile birlikte gösterebilir. En yaygın belirtileri;

• Polistik over sendromunun en temel belirtisi adet düzensizliğidir. Kadın her ay adet görmeyebilir ya da adet aralığı çok uzayabilir. Bazı kadınlarda ise adet dönemi çok kısalarak normalden fazla adet görebilir.
• Vücudun bölgelerinde ve yüzde belirgin şekilde tüylenme gelişir. Anormal şekilde gelişen tüylenme polistik over sendromlu kadınların %75'inde görülür.
• Yüz, sırt ve göğüste sivilce oluşur.
• Saç dökülmesi ve erkek tipi kellik yaşanır.
• Kilo artışı görülür ve kilo vermek çok zor olur.
• Kasık, boyun ve göğüs altında kararma oluşur.
• Hormon dengesizliğine bağlı olarak aşırı baş ağrısı yaşanabilir.
• Pelvik bölgede ağrı olabileceği gibi regl dönemlerinde aşırı kanama olabilir.
• Uyku problemleri yaşanabilir.

Polistik over sendromunun tam olarak neden geliştiği kesin olarak bilinememektedir. Ancak rahatsızlık için bazı risk faktörlerinin olduğu düşünülmektedir. 

Aile Öyküsü: Polistik over sendromu gelişen kadınların çoğunun anne, kardeş ya da yakın akrabalarında da aynı hastalığın görüldüğü saptanmıştır. Aynı şekilde Tip2 diyabette polistik over sendromu olan aile bireylerinde görülebilir.

İnsilün Direnci Ve Yaşam Tarzı: İnsülün direnci polistik over sendromu olan kadınların %80'inde görülebilir. Sağlıksız beslenme, yetersiz fiziksel aktivite sebebiyle kilo artışına bağlı olarak gelişir.

Obezite: Sağlıklı kilo insülin direnci başta olmak üzere birçok rahatsızlıktan korunmak için şarttır. Aşırı kilo sebebiyle gelişim riski artan polistik over sendromundan korunmak için dengeli beslenilmeli ve fiziksel hareketliliğin arttırılması gerekir.

Polistik over sendromu tanısı ve teşhisi için hastanelerin Endokrinoloji Bölümüne başvurulması gerekir.

Polistik over sendromu tanısı muayene sırasında hastanın anlatmış olduğu şikayetler doğrultusunda konabilir. Fiziksel muayenenin ardından yumurtalıklar ultrason yardımıyla incelenir. Ultrasonda 3-6 mm arasında çok sayıda kist tespit edilebilir. Yumurtlamanın olup olmadığına ve yumurtalıkların hacmine bakılır. Kan testi ile androjen hormonu seviyesine bakılır.

Polistik over sendromu teşhis edildikten sonra tedavi semptomları hafifletmek amacıyla uygulanır. Hastalığın kesin bir tedavisi yoktur. Doğurganlık özelliğini arttırmak, tüylenmeyi durdurmak, diyabet riskini bloke etmek için tedavi uygulanır.

İlaç Tedavisi: Doğurganlık özelliğini arttırmak için Klomifen ve Letrozol ilacı, diyabet riskini azaltmak için Metformin, tüylenmeyi durdurmak için ise Eflornitin reçete edilir. Metformin kan şekerine bağlı gelişebilecek komplikasyonlar üzerinde de etki ederek androjen hormonunu düzenleyici etkiye sahiptir. Metformin kulalnımına başladıktan birkaç ay sonra kadınlarda adet döngüsü düzene girebilir.

Polistik Over Sendromu Ameliyatı: Kullanılan ilaçlara rağmen iyileşme sağlanamamışsa doğurganlık özelliğini arttırmak için ameliyata ihtiyaç duyulabilir. Üreme sisteminde gerçekleştirilecek ameliyat ile iltihaplanma, rahim içi astar kalınlaşmasına yol açabilecek adet düzensizlikleri tedavi edilebilir.

Polistik over sendromu olan kadınların kilo kontrolü sağlamak için beslenmelerine dikkat etmesi gerekir. Meyan kökü, çuha çiçeği, elma sirkesi, fesleğen, tarçın, nane çayı, çemen tohumu, hayıt, balık yağı, keten tohumu gibi besinler yumurtalıklarda kan akışını destekler. Ayrıca iltihaplar üzerinde de olumlu etkileri vardır. Bu sayede adet döngüsü düzene girebilir. Sağlıklı kilo vermek için lif oranı yüksek besinler tercih edilmelidir. İşlenmiş şeker tüketmemek, karbonhidrata yüklenmemek hastalıkta son derece önemlidir. 

• 2 su bardağı kaynamış su
• 1 tane orta boy kuru soğan

Hazırlanışı ve Uygulanışı: Soğanın dış kabuğu alındıktan sonra dörde bölünerek kaynamış suyun içine atılır. Kısık ateşte ağzı kapalı olacak şekilde beş dakika daha kaynatılır. Ilıdıktan sonra süzülerek bir su bardağı öğle yemeğinden önce içilir. Aynı şekilde hazırlanıp akşam yemeğinden önce bir su bardağı daha içilir. Kür 2 hafta düzenli olarak uygulandıktan sonra 5 gün ara verilerek tekrar 2 hafta devam edilmelidir.