Menisküs

Ağır bir egzersiz veya sert hareketler sonucu diz eklemleri arasında meydana gelen kıkırdak doku yırtılmasıdır. Menisküs, daha çok sporcu hastalığı olarak bilinmektedir. Diz kapaklarımızın arasında C harfine benzeyen iki kıkırdak disk vardır. Arabalarda bulunan amortisörler gibi vücudumuzda görev alırlar. Kısacası dizimizi sabit tutmamızı sağlayan amortisörlerdir. Dizimize binen yük aktarımından ve gelen şok darbe emilimlerinden sorumludurlar. Lastiksi görünümleri ile kıkırdak yüzeylerini kaplarlar ve yastık görevi görürler. Bir yük kaldırdığınız esnada dizleriniz hafif bükülü ise vücudunuzu aniden döndürmeniz halinde menüsküs yırtığı oluşabilir. Dizlerin aniden katlanması halinde de yırtık meydana gelebilmektedir. Menisküs yırtıkları için genellikle cerrahi müdahale uygulanır.

Dizlerimiz de önemli biyomekanik fonksiyonlara hizmet ederler. Eklem yağlanmasına yardımcı olduğu gibi eklem kıkırdağına gelen yükü dağıtır ve diz bölgesine gelen şok darbeleri emer. Diz eklemi kıkırdaklarının pürüzsüz ve sürtünmesi olmasını sağlarlar. Kısacası;

• Eklem dengesini sağlarlar
• Şok emilimi yaparlar
• Dize gelen kuvvetlerin stresini dağıtırlar
• Eklem yağlamasına katkıda bulunurlar

Bu rahatsızlık en fazla yaşanılan diz yaralanmasıdır ve hemen hemen her yaşta hastalarda çeşitli nedenlerle meydana gelmektedir. Özellikle futbol ve basketbol gibi temas sporlarında çok daha sık görülmektedir. Futbol maçı esnasında diz bölgesine gelen sert bir darbe ya da basketbol oynandığı esnada smaç bastıktan sonra aşağıya dengesizce düşerken menisküsün yırtılma ihtimali son derece yüksektir. Bu yırtıklar dercesine göre değişirken, diz hareketlerinin kısıtlanmasına da neden olabilir.

Günümüzde bu vakalar çocuklarda gittikçe yaygınlaşmaktadır. Sebebi, çocukların çok erken yaşlarda futbol, basketbol gibi spor dallarında yer almasıdır. Ayrıca sadece bir spor üzerine yoğunlaşmak menisküs yırtığı riskini daha fazla artırmaktadır. Bu durum aynı spor dallarında etkinlik yapan gençler için de geçerlidir. 30 yaşında üzerindeki bireylerde yırtılma vakaları daha fazla görülmektedir. Zayıf menisküse sahip olanların ağır temaslı sporlardan kaçınması gereklidir.

Osteoartritiniz bulunan hastalarda menisküs yırtılma ihtimali çok daha yüksektir. Osteoartrit, yaşlılık nedeniyle eklemlerde meydana gelen sertlik ve ağrılardır. Bu belirtiler kişi de ağrılara neden olur. Yaşlı kişilerin yapacağı ani hareketler, zaten zayıflayan menüskisleri nedeniyle yırtılmalara neden olabilmektedir.

• Dize dokunulduğu zaman ağrı
• Diz bölgesinde şişlik
• Dizi hareket ettirirken zorluk çekme ya da hareketlerde kısıtlama
• Diz kilitleme veya yakalama hissi
• Dizlerin, gelen baskıları destekleyemediği hissi

Belirtiler yaşa göre farklılık göstermektedir. Genç bir sporcu ile yaşı ilerlemiş bir kişinin yaşayacağı menisküs yırtığı belirtileri aynı olmayabilir. Yırtık meydana geldiği zaman diz eklemlerinde takılma sesi duyulabilir.

Gelen sert bir darbe sonucu diz bölgenizde patlama hissi yaşayabilirsiniz. Bu durumda kıkırdak gevşemiş veya diz eklemi tıkanmış olabilir. Bu gibi bir durumla karşı karşıya kaldığınız zaman bir ortopedi uzmanına başvurmanız gereklidir.

Menisküs şüphesi ile doktora başvurmanız halinde şikayetlerinizi detaylı olarak anlatmalısınız. Şikayetlere bağlı olarak öncelikle ayrıntılı bir fiziki muayene yapılır. Teşhis esnasında yırtığın ebadı ve bulunduğu yeri tespit etmek, tedavi açısından son derece önemlidir. Diz bölgesindeki yırtılma veya aşınmanın durumunu net olarak anlamak için aşağıdaki testler uygulanabilmektedir.

Diz X-ray :  Bu testte menisküs yırtığı görülmez. Dizinizde var olan osteoartrit gibi diğer rahatsızlıkların var olup olmadığına bakılır.

MRG : Menisküs yırtığının var olup olmadığını saptamak için kıkırdak ve bağların manyetik alan kullanılarak resmi çekilir. MR sonucu teşhis konusunda doktora fikirler verse de %100 sonucu göstermeyebilir.

Ultrason : Ses dalgalarını kullanarak görüntü alınır. Ultrason yöntemi ile gevşek bir kıkırdağın varlığı belirlenebilir.

Artroskopi : Cerrahi bir yöntemdir. Doktor, kaleme benzer bir tüpü eklem yerlerine sokar ve ucunda yer alan optik kamera ile menisküs varlığını arar. %100 teşhisin koyulmasını sağlayan bir yöntemdir.,

• Diz çökmeye neden olacak pozisyonlardan kaçınmak
• Eklem yerlerinde fazla baskı oluşmaması için değnek veya baston gibi araçlar kullanmak
• Diz ağrısına neden olabilecek aktivitelerden kaçınmak
• Dize 4-5 saatte bir buz kompresi yapmak
• İltihaplanmaları azaltmak için dizi elastik bandajla sıkıştırarak sarmak
• Şişmeyi azaltmak için dizinizi yükseltmek