Parkinson

Beyin hücrelerinde hasara yol açarak kayıplara neden olan, yavaş ilerleyen ve genellikle 60-65 yaşlarında görülen nörolojik bir sağlık sorunudur. El, kol ve bacaklarda titreme olması hastalığın en tipik belirtisidir. Ölümcül bir hastalık olmayan parkinson, bazı durumlarda neden olduğu komplikasyonlar nedeni ile hastanın ölümüne sebebiyet verebilir. Parkinson hastalarında genel olarak yutma ve çiğneme sorunları, idrar problemleri, uyku bozuklukları, depresyon gibi sağlık sorunları görülür.

Parkinson belirtileri hastadan hastaya farklılık gösterse de el ve kollardaki titremeler, hareketlerdeki dengesizlikler erken teşhis adına muhakkak dikkate alınmalıdır. Dünya genelinde yaygınlığı hızla artan bu hastalığın günümüzde kesin bir tedavisi yoktur. Ancak erken teşhis edilmesi halinde, tedavi de kullanılacak ilaçlar ve cerrahi yöntemler var olan parkinson belirtilerini ciddi oranlarda azaltmaktadır.

Beyindeki sinir hücrelerinin kaybı parkinsona neden olmaktadır. Dopamin hormonunun üretimini, beynin orta bölümünde yer alan sinir hücreleri yapmaktadır. Dopamin, beyin ve sinir sitemi bölümleri arasında haberci gibi davranarak, beyin hareketlerini kontrol ve koordine etmeye yardımcı olur. Bu hücreler hasar görür veya ölürse dopamin üretimi miktarı azalır. Böyle bir durumda, hastanın hareketleri yavaşlar ve anormal hale gelir.

Çevresel faktörler ve genetik değişikliler de parkinson hastalığına neden olan diğer unsurlardır. Kesin olmamakla birlikte, tarım alanında kullanılan ilaçların ve endüstri alanında sürekli artış gösteren kirliliğin parkinsonun gelişimine neden olduğu tahmin edilmektedir. Hastalığın başlangıcında belirtiler yavaş gelişir ve hafif seyreder.

• Dinlenme sırasında el ve kollarda artan tireme
• Fiziksel hareketlerde aşırı yavaşlama
• Kol ve bacak kaslarında sertlik
• Zaman zaman kaslarda gelişen kramplar
• Korku duygusu ve denge sorunları
• Sinir ağrısı
• Kabızlık ve idrar sorunları
• Erkeklerde ereksıyon problemleri
• Kadınlarda orgazm bozukluğu
• Bulanık görme, baş dönmesi, bayılma ve kan basıncında ani düşüşler
• Aşırı terleme
• Tükürükte artış
• Yutkunmada güçlük
• Uyku sorunları
• Kaygı ve depresyon
• Hafif bilişsel bozukluklar
• Hafıza sorunları, kişilik değişiklikleri

Hastalığın teşhisi esnasında doktor, hastaya tıbbi geçmişi ile alakalı sorular yöneltir. Alınan cevaplara göre fiziki muayene uygulanır. Bu esnada hastanın bazı hareketleri yapması istenir ve konuşması takip edilir. Hastalığın teşhisi için kan testi veya görüntüleme uygulamaları yapmak zorunlu değildir. Bu testler, parkinsona bağlı olarak gelişebilen başka sağlık problemleri için uygulanabilir.

Hastalığın belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterir. Ancak parkinsonun evreleri her hasta da aynıdır. Bu hastalık 5 evreden oluşur. Bu evreler:

Birinci Evre : Hastalığın bu evresinde günlük hayatı olumsuz olarak etkileyen belirtiler görülmez. Titreme sorunları hafif olarak vücudun sadece bir tarafından meydana gelir. Yürüyüş ve yüz ifadelerinde farklılıklar göze çarpabilir.

İkinci Evre : Bu evrede hastalığın neden olduğu belirtiler daha da belirginleşir. Titreme vücudun her iki tarafında da görülmeye başlanır. Yürüme gibi sorunlar meydana gelse de, hasta yalnız başına hareket edebilir. Ancak günlük yapılan işlerde aksamalar yaşanabilir.

Üçüncü Evre : Hastalığın orta evresi olarak tanımlanır. Bu evrede denge kayıpları ve fiziki hareketlerde yavaşlık görülür. Hasta yine de bağımsız olarak kendi işlerini yapar. Ancak yeme ve giyinme gibi faaliyetlerde zorlandığı görülür.

Dördüncü Evre : Bu evrede parkinsona bağlı semptomlar şiddetlenir ve hastanın günlük hayatta yapacağı işler tamamen sınırlanır. Yardım olmadan ayakta durabilse de bazı aktiviteleri yalnız başına gerçekleştirememektedir.

Beşinci Evre : Parkinson hastalığının son evresinde hasta yürürken ve ayakta durmaya çalışırken zorlanır. Bazı hastalar tekerlekli sandalye ile yaşamaya ederken, bazı hastalarda yatalak olurlar. Hiçbir aktiviteyi tek başına yapamaz. Hayali şeyler görebilir.

Beyinde hücre kaybı nedeni ile bazı hastalıklar meydana gelir. Bu hastalıkların arasında tedaviye en iyi yanıt veren hastalık parkinsondur. Hastalığın tedavisinde, hasta ve hasta yakınları tedaviyi gerçekleştiren doktorlar ile uzun yıllar iş birliği içinde hareket etmelidir. Parkinson için standart bir tedavi yöntemi yoktur. Hastalığın belirtilerine ve şiddetine göre değişik tedavi yöntemleri uygulanabilir. Bazı hastalara ilaç tedavisi uygulanabilirken, bazı hastalarda cerrahi operasyon kaçınılmaz hale gelebilir. Ayrıca yaşam tarzında yapılacak olumlu değişiklikler ve uygun egzersizler de tedavi de önemli rol oynamaktadır. Piyasada birçok parkinson ilacı bulunsa da, bu ilaçların hiçbiri semptomları ve belirtileri tamamen bitirememektedir.

Bakla, ceviz, Antep fıstığı, böğürtlen, yaban mersini, mürver, kızılcık, domates, biber, patlıcan, ıspanak ve lahana gibi gıda maddeleri parkinson hastalığının tedavisinde etkin rol oynamaktadır. Ayrıca omega-3 yönünden zengin olan soya fasülyesi, pisi balığı, keten tohumu, istiridye, somon besinleri de tedavi sürecine olumlu katkı sağlamaktadır.

• Tedaviyi gerçekleştiren doktor ile belli aralıklarla görüşün ve ilaçlarınızı düzenli olarak kullanın.
• Düzenli egzersiz yaparak, kaslarda meydana gelen sertleşme sorunlarının önüne geçebilirsiniz.
• Yaşadığınız titremeler nedeniyle bir şey içerken pipet kullanmanız daha doğru olur.
• Yorucu aktiviteler yapmak yerine yoga, meditasyon ve bahçe bakımı gibi uygulamalar yapmanız daha doğru olacaktır.
• Denge kayıpları nedeniyle klozetin her iki tarafına tutamaç yaptırabilirsiniz. Böylece dışkılama esnasında dengeniz kaybederek düşmez ve ciddi yaralanmaların önüne geçersiniz.
• Araç kullanımı esnasında, ciddi kazalar yaşanmaması için yanınızda birini bulundurmanız doğru olur.
• Ereksiyon ve orgazm sorunlarında kendinize yardımcı olabilecek bir danışman tutabilirsiniz.
• Konuşma terapisi alabilirsiniz. Bu terapiler esnasında ayna karşısına geçerek dil kası ve mimiklere yönelik egzersizler yapılır. Ayrıca çiğneme ve yutma fonksiyonlarının geliştirilmesi sağlanır.
• Sabahları yataktan kalktığınız da el,kol ve bacaklarınıza esneme hareketleri yaptırabilirsiniz.
• Ev içerisinde yer alan düzensiz eşyalar hastanın kaza riskine karşı düzeltilmelidir.
• Hastalığın üçüncü evresinden sonra lavabonun önüne sandalye konması olası kazaların önüne geçebilir. Hasta bu sayede el ve yüz yıkama işlemlerini oturarak yapabilir.