Kurdeşen (Ürtiker)

Kurdeşen (ürtiker), vücudun farklı bölgelerinde etrafı kızarık, kaşıntılı ve döküntülü kabarıklıklar oluşturan bir cilt hastalığıdır. Yalnızca belli bölgelerde oluşum gösterebileceği gibi vücudun tümünde de görülebilir. Döküntüler toplu iğne başı kadar küçük olabileceği gibi bazı alanlarda döküntüler birleşerek daha büyük bir görünüm alabilir. Kabarıklıklar 1 gün içinde kaybolarak başka alanlarda yenileri çıkabilir. Kurdeşen rahatsızlığı 6 hafta içinde kendiliğinden geçebilir. Fakat bazı durumlarda daha uzun süre devamlılığını koruyabilir. 6 haftayı aşkın süredir devam eden kurdeşen kronik kurdeşen olarak tanımlanır. Kurdeşen belirtileri geceleri daha baskın olur. Alerjik sebepler neden olabileceği gibi bazı durumlarda rahatsızlığı tetikleyen farklı etkenler olabilir. 

Kurdeşen (ürtiker) toplumda sık karşılaşılan bir deri hastalığıdır. Yaş fark etmeksizin her yaş döneminde görülebilir. Kurdeşen, akut ve kronik kurdeşen olmak üzere iki çeşitte gelişebilir. 

Akut Kurdeşen: Akut olarak gelişen kurdeşen etken bir maddeye maruz kalındığında ya da kurdeşene yol açabilecek bir olay sonucunda ortaya çıkar. Kısa sürede hiçbir müdahale edilmeden kendiliğinden geçebilir. Döküntüler aniden başlayıp aniden batabilir. Akut kurdeşen 2-6 saat arası sürebileceği gibi bu süre 6 haftaya kadar uzayabilir. 

Kronik Kurdeşen: Kronik olarak seyreden kurdeşen 6 haftadan daha uzun süredir devamlılığını koruyan kurdeşen türüdür. Döküntüler bazen yıllarca varlığını koruyabilir. Kronik kurdeşen çoğu zaman farklı cilt hastalıklarıyla karıştırılabilse de kendine has belirleyici semptomları vardır.

Kurdeşen (ürtiker) farklı pek çok nedene bağlı olarak ortaya çıkabilen bir hastalık türüdür. Teşhisin ve tedavinin doğru yapılabilmesi için bazı laboratuvar tetkikleirnin yapılması gerekir. Aniden oluşum gösteren kurdeşenin neden kaynaklandığını tespit etmek oldukça kolaydır. Gıdalar, idrar yolu enfeksiyonu, solunum yolu enfeksiyonu, kimyasal içerikli maddeler kurdeşenin aniden gelişmesine yol açabilecek etlkenlerdir. Fakat kurdeşen kronik olarak gelişiyorsa her zaman nedeni tespit etmek mümkün olmayabilir. Kurdeşen nedenleri;

Enfeksiyonlar: Daha çok çocuklarda vücuda alınan mikroplara karşı vücudun vermiş olduğu bir tepki olarak oluşum gösterebilir. Basit bir bademcik enfeksiyonu, sinüzit, diş çürükleri kurdeşene sebep olabilir.

Gıda Alerjisi: Tüketilen herhangi bir gıdaya bağlı olarak kurdeşen gelişebilir. Gıda tüketildikten kısa bir süre sonra ya da birkaç saat sonra ortaya çıkabilir. Kurdeşenle birlikte gıda alerjisi, ishal, mide bulantısı gibi belirtilerin oluşmasına da yol açabilir. 

Stres: Kurdeşene yol açabilecek en önemli etkenlerden biri strestir. 

Fiziksel Etkenler: Aşırı sıcağa ya da soğuğa maruz kalmak gibi pek çok fiziksel etken kurdeşene sebep olabilir.

Böcek ve Sinek Sokmaları: Kurdeşen hastalığında önemli nedenler arasındadır. Tahtakurusu sokması vücutta anlık olarak kurdeşen döküntülerinin oluşmasına sebep olabilir. Karınca, kedi, köpek gibi hayvanlarda kurdeşen için nedenler arasındadır.

Sistemik Nedenler: Kan hastalıkları, organlara bağlı gelişebilecek farklı hastalıklar ve kollejen doku hastalığı kurdeşene neden olabilir.

Kurdeşene bu nedenler haricinde aşırı egzersiz, terlemeye bağlı tahriş, dar kıyafet tercihi, cilt veremi, Tip1 diyabet, çölyak hastalığı, troid hastalığı ve romatoid artrit gibi nedenlerde sebep olabilir. 

Kurdeşen (ürtiker) belirtileri akut ya da kronik kurdeşende hemen hemen aynıdır. Ancak akut kurdeşen belirtileri kısa sürede kendiliğinden geçebilir. Kronik kurdeşenin ise mutlaka tedavi edilmesi, kurdeşene yol açan etkenin saptanması gerekir.

Vücudun belirli yerlerinde ya da her yerinde kırmızı kabartılar, çeşitli şekillerde meydana gelen şişlikler, şiddetli kaşıntı, göz kapaklarında, dudakta ya da yutakta ağrıyla seyreden şişlikler kurdeşen belirtileri olarak ortaya çıkabilir. Bu belirtiler akut kurdeşende hafif seyreder ve kısa sürede geçer. Ancak kronik kurdeşende kurdeşene yol açan faktör ortadan kalkmadığı sürece aylar hatta yıllarca devamlılığını koruyabilir.

Kurdeşen (ürtiker) tanı ve tedavisi için dermatoloji (cildiye), iç hastalıkları (dahiliye) bölümüne başvurulmalıdır. Ayrıca çocuklarda gelişen kurdeşen için çocuk sağlığı ve hastalıkları (pediatri) ya da çocuk alerji ve immünoloji bölümüne başvurulabilir. 

Kurdeşen (ürtiker) tanısı için öncelikle ilgili alana başvurulması gerekir. Hekim hastanın öyküsünü dinler. Genelde fiziksel muayene ile kurdeşene kolayca tanı konulabilir. Ancak tanı konulamamışsa alerjik tetkikler yapılır. Tam kan sayım testi ile histamin düzeyi kontrol edilir. Bu tetkikler ile kurdeşene yol açabilecek rahatsızlıklar araştırılır.

Kurdeşen için bir rahatsızlık teşhis edilirse tedavi nedene yönelik olarak başlatılır. Kurdeşen alerji ya da herhangi bir enfeksiyon türüne bağlı gelişmemişse reçete edilen ilaçlar rahatsızlığı kontrol altına almak için yeterli olur. Kurdeşen eğer stres ya da farklı bir etkene bağlı olarak gelişmişse tedavi için tetikleyici faktörün ortadan kaldırılması gerekir. Alerji nedeniyle oluşmuşsa neden olan alerjen saptanarak tedavi belirlenir. Alerjinin şiddetine bağlı olarak iğne tedavisi uygun görülebilir.

Karbonat: Kurdeşene karşı karbonat kullanmak oldukça etkilidir. İnflamasyonu ve kaşıntıyı azaltmaya yardımcı olan karbonat sıcak su dolu küvete 1 çay bardağı olacak şekilde eklenir. Karıştırıldıktan sonra hazırlanan su içinde en az yarım saat beklenir.

Elma Sirkesi: Elma sirkesinin antihistaminik özelliği iltihaplanmayı gidererek bağışıklık sistemini kuvvetlendirir. Elma sirkesi içeriği sayesinde genel cilt sağlığı içinde oldukça faydalıdır.

Isırgan Otu: Kurdeşenden etkilenen alanlara ısırgan otu özütü yerleştirilebilir. Isırgan otu çok dikkatli kullanılması gereken bir bitkidir. Yanlış kullanıldığında durumun kötüleşmesine sebep olabilir. 

Yulaf Ezmesi: Yulaf ezmesinin cilt için faydaları hemen herkes tarafından bilinmektedir. Yulaf ezmesi kurdeşen sebebiyle oluşan ağrı ve diğer belirtilerin çabucak ortadan kaybolmasını sağlayarak cildi rahatlatabilir.

Fesleğen Çayı: Toksinlerin temizlenmesine yardımcı olan fesleğen çayı, kurdeşen tedavisinde durulama suyu olarak kullanılabilir. Cildin kurumasını ve şişmesini engelleyici etkisi vardır.

Yeşil Çay: Yeşil çay yapraklarından çay demlenerek kullanılabileceği gibi poşet çaylardan da yardım alınabilir. Yeşil çay içilerek kullanıldığında serbest radikallerle mücadele ederek kurdeşen belirtilerinin azalmasını sağlar.

Hint Yağı: Kurdeşen için Hint yağı antibakteriyel etkisi nedeniyle kullanılabilir. Kurdeşenden etkilenen bölgeye sürüldüğünde hem kaşıntıyı önler hem de hastalığın iyileşme sürecini hızlandırır.

Zencefil: Dahili ve harici olarak kurdeşene karşı kullanılabilecek alternatif tedavi yöntemlerinden biridir. Cildi yumuşatmak için çay şeklinde hazırlanıp içilebilir. Ayrıca zencefil karışımı topikal olarak etkilenen bölgeye sürülebilir.

Zerdeçal: Kurdeşen ve farklı cilt hastalıkları için kullanılabilir. Antiinflamatuar etkisi kurdeşenin tedavisine yardımcı olur. Günlük yemeklere eklenerek ya da çay şeklinde hazırlanarak kullanılabilir.

Nane: Nane ezilerek kaynar su içinde demlenir. Soğutulduktan sonra kurdeşenden etkilenen bölge elde edilen suyla yıkanır.