Kriptoloji (Şifre Bilimi)

Kriptoloji, şifre bilimidir. Sözlükte ki anlamı; gizli yazıları ve şifreli belgeleri çözmeyle uğraşan bilim dalı şeklindedir. Askeri kurumlarda, devlet kurumlarında ve güvenlik boşluklarını gidermekte kullanılmaktadır. Kriptoloji; kriptografi ve kriptoanaliz branşlarının birleşiminden oluşmaktadır.

Kriptografi: “Kyrptos” ve “Graphein” yunan sözcüklerinden türetilmiştir.“Kyrptos” gizli,“Graphein” yazmak anlamlarına gelmektedir. Gizli yazı olarak Türkçeye çevrilebilir. Kriptografi; bilgi güvenliği kavramlarını sağlamak için çalışan matematiksel yöntemler bütünüdür. Bu yöntemler bir bilginin iletimi esnasında oluşacak sorunları önler ve bilgiyi korur. Kriptografi ile ilgilenen bilim adamına Kriptograf denir.

Kriptoanaliz: Şifreleri çözmek, analiz etmek ve sonuçlandırmak olarak tanımlanmaktadır.

İlk kriptolog, 4000 yıl önce 1900'lü yıllarda Mısır'da yaşamış bir yazıcıdır. Efendisinin bilgilerini yazmıştır ve yazıların güvenliğini sağlamak için resimli yazılar(hiyeroglif) kullanmıştır. Resimli yazılarla(hiyeroglifle) güvenlik sağlamayı ilk defa gerçekleştirmiştir. Her bir resim somut bir varlığı karşılamaktadır. M.Ö. 1500’lü yıllarda ustalar tariflerini gizlemek için kriptolojiden faydalanmıştır. M.Ö 5. - 6. yüzyıl askeri istihbaratlarında gizlilik gerekmiştir, bu nedenle kriptografi askeri alana girmiştir. İlk kriptograflar Spartalılardan oluşmuştur. Scytale isminde silindir bir araç geliştirilmiştir, üzerinde semboller bulunmaktadır ve bu sembollerin yerleri değiştirilerek şifreler oluşturulmuştur. Sıra değiştirmeli şifreleme yönteminin ilk örneği kabul edilmektedir. M.Ö 100-44 yıllarında yaşamış olan Julius Sezar, alfabedeki harflerin yerini değiştirerek bir şifreleme yöntemi oluşturmuştur ve oluşturduğu yöntemi devlet haberleşmesinde kullanmıştır.

9. yüzyılda Kindi, alfabelerin yerine koyulduğu şifreleme yöntemini geliştirmiştir ve frekans analizini bulmuştur. 1000-1200 yılları arasında Gaznelilere ait belgelerin bazılarında şifreli metinlere rastlanmıştır. Sir Francis Bacon 1623 yılında ikili kodlamayla karakter tipi değişikliğine dayanan stenografı(kolay yazma sistemini) bulmuştur.

1.Dönüşümlü Şifreleme

Şifrelenecek belgenin birbirinden farklı karakter ve sembollerle kodlanmasıdır.

2.Sıra Değiştirmeli Şifreleme

Sembollerin yerleri değiştirilerek oluşturulan şifreleme yöntemidir.

3.Yerine Koyma Yöntemi

Bir metindeki harflerin yerine başka karakterler koyularak yapılan şifreleme yöntemidir. 

4.Tekli Alfabetik Yerine Koyma Yöntemi

Şifrede ki her harfin tekrar aynı harflerle şifrelenmesi ile oluşturulan yöntemdir.

5.Çoklu Alfabetik Yerine Koyma Yöntemi 

Tekli alfabetik şifrelemelerin birleşmesiyle gerçekleştirilen yöntemdir. 

6.Çoklu Harfle Şifreleme Yöntemi

Metinden seçilen çoklu harf grubu tek bir birim şeklinde ele alınarak şifrelenir. 

7.Simetrik Anahtarlı Şifreleme Yöntemi

Gönderen metni simetrik anahtar kullanarak şifreler ve alıcı şifrelenmiş metni aynı anahtarla çözümler.

8.Akan Şifreleme Yöntemi

Oluşturulan anahtarın her bir karakteri mod 2’ ye göre toplanır. Ortaya çıkan anahtar, şifre yönetiminin sonucunu göstermektedir.

9.Blok Şifreleme Yöntemi

Bir metin parçalara ayrılır ve bir çok blok meydana gelir. Her blok yeni bir anahtar alır. Blokların tamamının ortaya çıkardığı anahtar, şifreleme yönteminin sonucunu göstermektedir.

10.Açık Anahtarlı Şifreleme Yöntemi

Açık anahtar (public key) ve gizli anahtar (private key) şifreleme yöntemleri bulunmaktadır. Açık anahtar mesajı şifrelemek için gizli anahtar da şifrelenmiş metni çözmek için kullanılır.