Hepatit B

Hepatit B genel çerçevede bakıldığında Dünya'da sıklıkla görülen bir karaciğer enfeksiyonudur. Etkeni hepatit B virüsü(HBV) dür. Hepatit B kan yoluyla bulaşan oldukça tehlikeli bir hastalıktır. Özellikle sağlık çalışanları hepatit B enfeksiyonu açısından oldukça riskli gruptadır. 

Hepatit B virüsü enfekte olmuş enjeksiyon yoluyla, nadiren korunmasız cinsel ilişki yoluyla, doğumda anneden bebeğe olmak üzere birçok yolla bulaşabilmektedir. Bunun için özellikle sağlık çalışanları tüm hastalara hepatit B hastalığını taşıyor gibi davranmalı ve gerekli tedbirlerini almalıdır.

Dünya üzerinde yaklaşık olarak 2 milyar kişi (Dünya nüfusunun yaklaşık 3'te 1 i) hepatit B virüsü ile enfektedir. Hepatit B ile enfekte olan insanların ise yaklaşık olarak dörtte biri hastalığı kronik olarak geçirmektedir. Her yıl hepatit B virüsü sebebiyle yaklaşık olarak 650 ile 750 bin arasında insan hayatını kaybetmektedir.

Hepatit B hastalığı genellikle kendini belli etmeden çok sinsi ilerleyen bir hastalıktır. Hastalığın başlarında hasta bunun farkına genelde varamaz ve hastalık kronik bir şekilde ilerleyerek karaciğerde birçok hasara sebep olur. Bu aşamada hasta hastalığından haberdar olmadığı için virüsü sağlıklı diğer insanlara bulaştırma ihtimali de oldukça yüksektir. Kronik seyirde ilerleyen hepatit B hastalığı ilerleyen yaşlarda karaciğer yetmezliği, siroz ve karaciğer kanseri gibi durumlara yol açabilmektedirler.

Hepatit B hastalığı kronik olarak değil de akut olarak yani semptom vererek ortaya çıkarsa hastalığın seyri daha farklı olur. Hastada ateş, iştahsızlık, ekrem ağrıları ve sarılık gibi durumlar ortaya çıkar. Bu durumu düzeltme için henüz bir tedavi seçeneği yoktur ve durumun kendiliğinden geçmesi beklenir. Hastalık çok şiddetli seyrediyorsa hasta hastaneye yatırılarak destekleyici tedavi ile semptomlar azaltılmaya çalışılır ve iyileşme süreci desteklenir. Bazen akut hepatit B çok hızlı ilerleyerek ani karaciğer yetmezliklerine neden olabilmektedir ancak bu çok nadir görülen bir durumdur.

Hastalığın belirtileri daha çok akut durumunda ortaya çıkar ve bu da bebek ve çocuklardan çok yetişkinlerde görülür. Bunun sebebi bebek ve çocuklarda bağışıklık sisteminin zayıf olmasına bağlı olarak enfeksiyonun yenilememesi ve kronik hale gelmesidir. Hepatit B nin genel belirtileri şu şekilde sıralanabilir;

• Halsizlik ve yorgunluk
• Bulantı ve kusma
• İştah kaybı
• Hafif ve uzun süre seyreden ateş
• Kas ve eklem ağrıları
• Uzun süre devam eden baş ağrıları
• Uzun süre devam eden karın ağrıları
• Gözlerde ve cilt renginde sararma
• İdrar renginin koyulaşması
• Deride döküntüler

Öncelikle kişinin hepatit B virüsünü taşıyıp taşımadığına dair ve virüs barındıran bir hasta varsa aktif bir enfeksiyon olup olmadığına dair gerekli kan testleri yapılmalı ve doğru teşhis konulmalıdır. Hastada akut hepatit B tablosu oluşmuşsa hekim kontrolü altında sürecin kendiliğinden geçmesi beklenir ve 6 ay sonunda hastada tekrar kan testleri uygulanır. Bunun sonucunda hastanın virüsü yenip yenmediğine bakılır. Hasta tamamen bu hastalıktan kurtulmuş olabileceği gibi hastalık kronik hale de gelmiş olabilir.

Akut hepatit B tablosu gelişen hastalar iyileşme sürecinde alkol ve sigaradan kesinlikle uzak durmalı, çok yağlı yiyecekleri tüketmemeli ve istirahate önem vermelidir. 6 ay sonrasında yapılan testlerde hala hepatit B virüsü var ancak semptomlar ortadan kalkmışsa hasta kronik hepatit B hastası olmuş anlamına gelmektedir. Bu durumda en önemli nokta hastanın taşıdığı hepatit B virüsü dolayısıyla bulaştırıcılık özelliğini bulundurmasıdır. Bunun için hasta yakınları gerekli tedbirleri almalı aşılarını yaptırmalı varsa cinsel partnerler bu konuda kendini korumalıdırlar.

Kronik hepatit B hastalığına sahip bireyler 6 ayda bir hekim kontrollerini yaptırmalı ve özellikle karaciğer düzenli olarak muayene edilmelidir. Karaciğer kanserinde erken tanı daha uzun süre yaşam şansı demektir.

Hepatit B hastalarının karaciğer hasarını azaltmak adına kesinlikle alkol ve sigaradan uzak durması gerekmektedirler.

Kızarmış ve yağlı yiyecekler sindirim açısından karaciğeri oldukça zorlayacağından dolayı bu tür gıdalar yerine bitkisel gıdalar tüketilmelidir. 

Kronik hepatit B hastalığında kesin bir tedavi henüz bulunamamıştır. Yukarıda bahsedilen tavsiyelere hastanın uyması beklenir ve bunun dışında hepatit B virüsünü yavaşlatarak hastalığın daha düşük seyirli ilerlemesi sağlanır. 

• Diyaliz hastaları,
• Organ nakli olan hastalar,
• Düzenli olarak kan nakline ihtiyaç duyan kişiler,
• Eşcinseller ve biseksüeller,
• Aile bireylerinde hepatit B hastalığı olan ve aşılanmamış bireyler,
• Cinsel olarak çok fazla partner değişikliği yapan bireyler,
• Madde bağımlıları,
• Piercing ve kalıcı dövme yaptıran bireyler,
• Sağlık çalışanları,
• Hepatit B dışında kronik karaciğer hastalığına sahip bireyler,
• Berber, kuaför ve kişisel bakım hizmeti veren yerlerde çalışanlar,
• Asya ve Afrika ülkelerine düzenli ve sık ziyarette bulunan bireyler.

• Evlenmeden önce evlenecek olan bireylere kan testleri yapılmalı ve hepatit B hastalığına sahip olup olmadıkları tespit edilmelidir. Buna bağlı olarak bireylerin birbirine virüs bulaştırma ihtimalleri koruyucu yöntemlerle azaltılmaya çalışılmalıdır.
• Cinsel ilişki esnasında prezervatif kullanılarak hem hepatit B hem de Aids gibi ciddi hastalıklardan korunulmuş olacaktır. 
• Hamile kadınlarda kan testi yaptırılmalı ve anne hepatit B virüsü taşıyorsa doğum sırasında bebeğe hepatit B virüsü bulaştırma ihtimali yüksek olduğundan dolayı doğum sonrası bebeğe hepatit B koruyucu serum verilmelidir.
• Enjektör ve cerrahi aletler steril ve tek kullanımlık olmalı özellikle sağlık çalışanları bu aletleri kullanırken oldukça titiz davranmalıdır. Hepatit B tanısı almamış hastalar bile kronik hepatit B ye sahip olabileceğinden dolayı her hastaya virüs taşıyormuş gibi gerekli tedbirler alınarak yaklaşılmalı.
• Traş makineleri, traş bıçakları, diş fırçaları, tırnak makası gibi malzemeler kesinlikle tek bir kişi tarafından kullanılmalı askerlik vb. alanlarda bu aletlerin paylaşımı yapılmamalı.
• Yukarıda bahsedilen tüm maddeler virüs ile teması engellemek adına alınacak tedbirlerdir. Ancak kişinin aşısı yok ve virüs ile temas etmişse tüm alınan tedbirler anlamsız kalacaktır. Hepatit B hastalığının en büyük koruyucu yöntemi kesinlikle hepatit B aşşısının vurunulmasıdır.