Hemoroid (Basur)

Tıp dilinde hemoroid olarak bilinen, makat etrafındaki toplardamar yumağının gevşemesi ve meme şeklinde dışarı doğru sarkması nedeniyle oluşan çok eziyetli bir sağlık sorunudur. Gevşeme ve genişleme, genellikle aniden değil zamanla oluşur. Bu nedenle basur hastalığı olan kişilerde belirtiler belirgin olmasa da uzun süredir vardır. Uzun süre devam eden kabızlık ve ıkınma, makat çevresindeki toplardamarlarda basıncın artmasına neden olur ve toplardamarların genişleyerek aslında bir çeşit varise dönüşmesine yol açar. Genetik yatkınlık da basurun nedenlerinden biridir. Basurun ilk belirtisi büyük tuvalet esnasında görülen kırmızı parlak renkli kanamadır. Dışkıya çizgi şeklinde kan bulaşması, dışkının incelmesi, dışkılama alışkanlıklarında değişiklik, halsizlik, kilo kaybı ve yorulma gibi belirtiler diğer şikayetlerdir. Başka bir hastalığa dönüşmeyen basur, tedavi edilmediğinde kan kayıpları nedeniyle kansızlığa (anemi) sebep olmasının yanında şiddetli ağrılara neden olur.

Basurun ilk belirtisi büyük tuvalet esnasında görülen kırmızı parlak renkli kanamadır. Rektum ve kolon kanserleri, basur hastalığı, kalın barsak polipleri, makat ağzında çatlak (anal fissür), makattan kanama gelmesine sebep olan hastalıklardan en sık görülenleridir. Kalın barsak kanserinin erken evrede yakalanması çok önemlidir. Bu nedenle makattan kan gelmesi, dışkılama alışkanlıklarında değişiklik, dışkıya çizgi şeklinde kan bulaşması, dışkının incelmesi, halsizlik, kolay yorulma ve kilo kaybı gibi şikayetler olursa mutlaka uzmana başvurulmalıdır. 

Ancak bazı durumlarda başka hastalıklarla birlikte de dışkıda kan görülebilir. Örneğin rektum kanseri olan bir hastada basur sorunu da varsa hastanın şikayetleri basurla karıştırılabilir. Basurun tedavi sürecinde kanser gözden kaçırılabilir. Buna bağlı olarak hastanın durumuna göre basur tedavisi öncesi kolonoskopi (kalın barsak kontrolü) gerekebilir.

Rektal kanaması olan hastaların basur kuşkusu dışında ayrıca doktora kontrolünden geçmesi gerekir. Kanamanın anal veya kolorektal kanseri gibi daha ciddi bir durumdan olmadığından emin olmak gerekir. Tedavi süreci, ılık banyolar, krem veya başka ilaç içerebilir. Büyük ebatta olan basur vakalarında ise cerrahi yöntem de uygulanabilmektedir.

Basur tedavisi, var olan şikayetleri gidermek için yapılır. Tedavi edilmediği taktirde hastalık ilerler ve şikayetler artar. Bu hastalarda, dışkıda kanama en önemli bir şikayettir. Kanamanın uzun süreler devam etmesi nedeniyle kansızlık gelişebilir. Tedavi edilmemiş basurlarda, boğulma (akut tromboze hemoroid) denilen şiddetli ağrılı şişlik gelişebilir. Basurun reçete edilen ilaçların kullanımı dışında, tedavi sürecinde evde yapılması gerekenler;

Lifli gıdaların tüketimi tercih edilmelidir

Eczanelerde bulunan lif takviyeleri kullanılabilir

Her gün bol miktarda sıvı tüketilmelidir. Özellikle 2,5-3lt kadar su tüketilmesine özen gösterilmelidir.

Büyük tuvalet esnasında zorlayarak dışkılama yapılmamalıdır.

Uzun süre tuvalete oturulmamalıdır

Ağrıyı azaltmak amacıyla günde birkaç defa oturma banyosu denilen ılık su küvetinde oturulabilir

Basur kremi veya fitillerin uygulanması ağrı, şişme ve dış basur kaşıntısını hafifletebilir. Ancak bu tür kremlerin en fazla 1 hafta kadar kullanılması önerilmektedir.

Kanamanın şiddeti artmış ise mutlaka bir sağlık kuruluşuna gidilmelidir.