Giza Piramidi
Giza Piramidi, Mısır'ın El Giza kentinde bulunan üç piramidin en eski ve en büyüğüdür. "Antik Dünyanın Yedi Harikası"ndan en eskisi olarak bilinen piramit; Khufu, Keops ya da Büyük Piramit isimleriyle de bilinir. Mısır firavunu Khufu adına yapılan piramidin MÖ. 2560 yılına kadar 10 ila 20 yıl arasında bir zaman diliminde inşa edildiği öngörülüyor. 146.5 metrelik bir yüksekliğe sahip olan Giza Piramidi, 3.800 yıldan fazla bir süre Dünyadaki en büyük insan yapısıydı. Piramit inşa edilirken pürüzsüz bir dış yüzey oluşturması için kireçtaşı kaplama taşlarıyla kaplandı. Günümüzde kaplama taşları piramidin yüzeyini örtüyor olmasa da, bazıları hala tabanın etrafında görülebilmektedir.
Büyük Piramidin yapım teknikleri hakkında çeşitli bilimsel ve alternatif teoriler ortaya atılmıştır. En kabul gören hipotez ise, büyük taşların bir taş ocağından taşınıp getirilerek inşaatın tamamlanması prensibine dayanıyor.
Giza Piramidi'nin içinde bilinen üç oda bulunuyor. Bunlar, Kraliçe'nin Odası, Kral Dairesi ve piramidin en alçak kısmında yer alan bir diğer odadan oluşuyor. Ayrıca piramidin içinde, Khufu onuruna yapılan on iki tapınak, Khufu'nun eşleri için üç küçük piramit, iki tapınağı birbirine bağlayan yükseltilmiş bir geçit mevcut. Bunların yanı sıra soylular için yapılmış ve piramidi çevreleyen küçük mastaba mezarları bulunuyor.
BÖLÜM 1Yapım Öyküsü
- Mısırbilimciler piramidin Dördüncü Mısır Firavunu Khufu için bir mezar olarak inşa edildiğine ve inşaatın 20 yıl sürdüğüne inanıyorlar. Bazı araştırmacılar piramidi Khufu'nun emri doğrultusunda Hemiunu adında bir mimarın yaptığına inanıyor.
- İnşaat bittiğinde piramidin 146.5 metre (480.6 ft)) yüksekliğinde olduğu, ancak sonradan oluşan erozyonlar yüzünden 138.8 metreye (455.4 ft) indiği düşünülüyor. Piramidin kütlesinin 5,9 milyon ton olduğu tahmin ediliyor.
- Bu tahminlere dayanarak yapılan analizler doğrultusunda, piramidin yapımının 20 yıl sürmesi, her gün yaklaşık 800 ton taş döşenmiş olması anlamına geliyor. Ayrıca tahmini 2.3 milyon bloktan oluştuğundan, yapıyı 20 yılda tamamlamak (gece ve gündüz her saat çalışıldığı düşünülürse,) saat başına ortalama 12 bloktan daha fazlasının yerine oturtulmasını gerektiriyor.
- Piramidin ilk hassas ölçümleri 1880-82 yıllarında Mısırbilimci Sir Flinders Petrie tarafından yapıldı ve "Gizeh's Pyramids and Temples" olarak yayınlandı. Günümüzde piramit hakkında yayınlanan neredeyse tüm raporlar halen onun ölçümlerine dayanmaktadır.
- Büyük Piramit'teki taşların ve iç oda bloklarının çoğu, son derece yüksek hassasiyetle bir araya getirilmiştir. Kuzeydoğu-doğu kaplama taşlarından yapılan ölçümlere dayanarak derzlerin ortalama açılması sadece 0,5 milimetre genişliğindedir.
BÖLÜM 2Kullanılan Materyaller
- Büyük Piramit, yakındaki taş ocaklarından taşındığına inanılan yaklaşık 2,3 milyon bloktan oluşuyor. Taşları bir arada tutması için kullanılan Tura kireçtaşı ise nehrin karşı yakasından taşınıyordu.
- Yapılan araştırmalarda "Kral Odası"nda bulunan piramidin 25 ila 80 ton ağırlığındaki en büyük granit taşlarının, 800 km uzaklıktaki Aswan'dan taşındığı ortaya çıkarıldı.
- Mısırbilimcilerin yaptığı tahminlere göre Eski Mısırlılar, tahta takoz ve çekiçlerle taş bloklarını kesip, daha sonra suya batırdılar. Su emilirken takozlar genişledi ve kayanın çatlamasına neden oldu. Çatlayan kayaları kesen Mısırlılar, taşları Nil Nehri'nin yukarısına tekne ile taşıdılar.
- Giza Piramidi'nin yapımında 5.5 milyon ton kireçtaşı, 8.000 ton granit (Aswan'dan taşınan) ve 500.000 ton harç kullanıldığı tahmin edilmektedir.
BÖLÜM 3Yapım Teorileri
- Piramidin yapım öyküsü ile ilgili olarak çok sayıda çelişkili ve alternatif teori üretilmiştir. Birçok araştırmacı ve tarih insanı blokların sürüklenip kaldırılması ve ardından yerine oturtulması teorisine katılmıyor.
- Önceleri bazı tarihçiler inşaatta kölelerin çalıştırıldığına inanıyordu. Ancak piramidin yakınındaki işçi kamplarında elde edilen bulgular, inşaatta kölelerin yerine on binlerce kalifiye işçinin çalıştığını gösterdi. Mısırbilimci Miroslav Verner, kendi içinde hiyerarşik bir düzen bulunan 100.000 kalifiye işçinin çalışmış olabileceğini belirtti.
- Piramidin hala gizemini koruyan yönlerinden biri de yapım süresi. John Romer, piramidin ölçeklerini analiz ederek inşaatın 14 yıllık bir zaman diliminde tamamlandığını savunuyor. Mark Lehnerise projenin yaklaşık 40.000 kişilik bir işgücü gerektirdiğini öne sürüyor. Makaralar, tekerlekler veya demir aletler kullanılmadan, piramidin yaklaşık 10 yılda baştan sona tamamlandığını belirtiyor.
BÖLÜM 4Piramidin Girişi
Büyük Piramit'in ana girişi kuzeyde, yerden dikey olarak 17 metre ve piramitin merkez hattının 7,29 metre doğusunda yer alıyor. Ana girişten itibaren, 0,96 metre yüksekliğinde ve 1,04 metre genişliğinde, giderek alçalan bir geçit bulunuyor. Birkaç inç sonra geçiş düzleşiyor ve tam olarak tamamlanamadığı düşünülen alt odaya doğru ilerliyor. Mısırbilimciler bu odanın asıl mezar odası olarak tasarlandığını, ancak Firavun Khufu'nun daha sonra fikrini değiştirip daha yüksekte bir mezar odası istediğini öne sürüyorlar.
BÖLÜM 5Kraliçenin Odası
Sivri bir çatıya sahip olan "Kraliçe Odası", piramidin kuzey ve güney yüzleri arasında yer alıyor. Zeminden 6,23 metre yukarıda yer alan odanın doğu ucunda 4.67 metre yüksekliğinde bir niş bulunuyor. Kraliçe Odası'nın kuzey ve güney duvarlarında, Kral Odası'ndaki yukarı eğimli olanların aksine, yaklaşık 2 metrelik yatay şaftlar mevcut. Mısırbilimci Waynman Dixon şaftlardan birinin sonunda, siyah bir diorite topu (bir tür kaya) ve ne için kullanıldığı bilinmeyen bronz bir alet keşfetti. İki keşif de şu anda British Museum'da koruma altında tutuluyor.
BÖLÜM 6Kral Dairesi
- "Kral Dairesi" yerden 5.8 metre yüksekte olup, düz bir çatıya sahiptir. Zeminden 0,91 metre yüksekte, kuzey ve güney duvarlarında iki dar şaft bulunur. Bu şaftlardan birinin piramidin içinde hava sirkülasyonu sağlamak için kullanıldığı biliniyor. Diğer şaft, gökyüzündeki yıldızlara doğru hizalanmış konumda olup, kullanım amacı tam olarak bilinmemektedir.
- Kral Dairesi tamamen granit taşlardan oluşuyor. Toplamda yaklaşık 400 ton ağırlığındaki dokuz taş döşemeden oluşan çatının üstünde, "Rölyef Odaları" olarak bilinen beş bölme bulunuyor.
- Kral Dairesi'nde bulunan dört odadan üçü düz çatılara sahiptir. Ancak son odanın sivri bir çatısı vardır. Araştırmacı Vyse, sivri tavanı bulunan odanın tavanındaki bir çatlaktan uzun bir kamış sokulabileceğini farkettiğinde, üst odaların varlığını keşfetmiştir. Alttan üste, odalara "Davison's Chamber", "Wellington's Chamber", "Nelson's Chamber", "Lady Arbuthnot's Chamber" ve "Campbell's Chamber" isimleri verilmiştir. Bu odaların Kral Odası'nı olası çökme tehlikelerine karşı koruma amaçlı yapıldığı sanılmaktadır. Odaların görülmesi veya kullanılması amaçlanmadığından yapımları tamamlanmamıştır.
- Kral Dairesi'ndeki tek nesne, bir köşesi kırılmış dikdörtgen şeklinde granit bir lahittir. Oda duvarlarının ince işçiliğinin aksine, lahit kabaca yapılmıştır ve birkaç yerinde testere izleri vardır. Bu, aynı dönem yapılan diğer piramitlerde bulunan ince ve süslü lahitler ile zıtlık oluşturmaktadır.