Eklem Romatizması

Eklem romatizması, otoimmün hastalıklardan biridir. İltihaba bağlı olarak eklemlerin iç kısımlarında kalınlaşma, eklem içi ve dışında şişme ve ağrı ile kendini belli eder. Eklemlerin iç kısmı eklemlerin yağlanmasını ve hareket etmesini kolaylaştıran bir sıvı oluşturur. Oluşan enflamasyon için tedbir alınmadığında kemiklerin uç kısmını kapatan elastik dokuya ait olan kıkırdağa ve kemiklere zarar verebilir. Rahatsızlık ilerledikçe kıkırdak kaybı başlar ve kemik arasındaki aralıklar küçülür. Dolayısıyla eklemler dengesizleşir, ağrılı bir hal alır ve gevşekleşerek acı yaşanmasına neden olur. Zamanla hareket kaybı yaşanır. Hastalık ilerlediğinde yaşanan hasarın geri dönüşü olmaz. Hastalık erken dönemde tedavi edildiğinde ilerlemesi ve oluşabilecek hasar önlenebilir. Daha çok el, ayak, bilek, diz ve dirsek eklemlerinde görülür. Eklem romatizması oluştuğu bölge haricinde kardiyavasküler sistem ve solunum sistemi gibi vücudun diğer bölgelerinde de olumsuz etkilere neden olabilecek sistemik bir hastalıktır. 

Eklem romatizması her zaman nedeni tespit edilebilen bir hastalık değildir. Ancak bazı faktörlerin hastalığı tetikleyebileceği düşünülmektedir. 

Genetik Yatkınlık: Genetik yatkınlık eklem romatizmasının gelişme ihtimalini arttırmaktadır. 

Yaşam Tarzı ve Çevresel Etkenler: Bu tür durumların eklem romatizması üzerinde etkili olduğu bilinmektedir. Örneğin sigara içmek eklem romatizmasını tetikleyebilen bir etkendir. Uygulanan diyetler yine eklem romatizması üzerinde olumsuz etki yaratabilir. Devamlı şeker oranı yüksek içeceklerin tüketilmesi eklem romatizmasının gelişme riskini arttırdığı bilinmektedir. 

Vücut Ağırlığı: Kiloca ağır olan ve obez kişilerde eklem romatizmasının gelişme olasılığı daha fazladır.

Hormonal Değişimler: Eklem romatizması erkeklere oranla kadınlarda daha fazla görülür. Bunun nedeni ise hormonlarla alakalıdır. Gebelik sürecinde olan bir kadında geçmişte eklem romatizması varsa düzelebilir ve doğumdan sonra tekrar açığa çıkabilir. Bunun yanı sıra adet düzensizliği yaşayanlarda ve menopoz döneminde olan kadınlarda eklem romatizmasına daha sık rastlanır. 

Enfeksiyon Geçmişi: Viral ve bakteriyel enfeksiyonların eklem romatizmasına neden olabileceği bilinmektedir. Kronik hepatit, gingivitis gibi hastalıklarla eklem romatizması arasında bir bağ olduğu bilinmektedir.

Eklem romatizması sinsi bir eklem iltihabı hastalığıdır. Hastalık yavaş yavaş elerler ve her zaman teşhis etmek kolay olmayabilir. Erken dönemde yaşanan belirtiler oldukça hafiftir. Ancak yaygın bazı belirtileri vardır. Bu belirtiler;

Şişlik: Eklem romatizmasında eklem kapaklarında bulunan sinovyal doku bölgede kalınlaşma ve şişliğe yol açabilir. 

Sertlik: İltihap gelişen eklemlerde sertleşme meydana gelebilir. Sertleşme gelişen eklemlerin hareket ettirilmesi oldukça güçleşir. Özellikle sabahları ya da uzun süre istirahatten sonra sertlik daha fazla hissedilmektedir.

Ağrı: Eklemlerde yer alan kıkırdak ve kemiklerde zamanla aşınma oluşarak ciddi anlamda ağrı hissi yaşanabilir. 

Kızarıklık: Eklemlerde meydana gelen iltihap zamanla sıcaklığa neden olarak bölgede kızarıklığa yol açabilir.

Eklem Romatizmasında Fiziksel Belirtiler

• Yorgunluk
• İştah kaybı
• Ateş
• Boyun ağrısı
• Ciltte döküntü
• Kas ağrısı
• Kilo kaybı yaşanabilecek fiziksel belirtilerdir.

Diğer Belirtiler

• Nefes darlığı, göğüs ağrısı
• Göz ve ağız kuruluğu
• Gözlerde yanma, kızarıklık, kaşıntı ve görme bozukluğu
• Hastalıktan etkilenmiş alanda ağrısız nodül
• Kan damarlarında, deride hasar ve uyuşma
• Anemi hastalığın diğer belirtileri arasındadır.

Eklem romatizması tanı ve tedavisi için yaşanan semptomlar doğrultusunda Romatizmal Hastalıklar Uzmanı (Romatoloji) bölümüne başvurulması gerekir. Eğer tetkikler sonucu cerrahiye karar verilmişse hasta Ortopedik Cerrahi bölümüne yönlendirilebilir.

Eklem romatizmasında belirtiler yaygın ve klasik olsa da hastalığı teşhis etmek güç olabilir. Diğer romatizma türlerinden ayırt etmek için kapsamlı bir muayene yapılmalıdır. Kan testleri ve görüntüleme tetkikleri kullanılarak hastalık tanınmaya çalışılır.

Eklem romatizması için uygulanabilecek birkaç çeşit tedavi yöntemi vardır. Amaç hastalık sebebiyle oluşum gösteren iltihabı durdurmak, yaşanan belirtileri azaltmak, organlarda ve eklemlerde gelişebilecek hasarı önlemek ve hastanın yaşam kalitesini arttırmaktır.

İlaç Tedavisi: Hekim tarafından reçete edilecek ilaçlar sayesinde yaşanan belirtilerin şiddeti azalacaktır. Reçete edilecek ilaçlar hastalığın şiddetine ve ne kadardır devam ettiğine göre belirlenir.

Steroidal Olmayan Antiinflamatuar İlaçlar: Bu tür ilaçlar yaşanan ağrıyı hafifletici ve iltihabı azaltıcı etkiye sahiptir. Böbrek, karaciğer hasarı, kalp problemleri, mide tahrişi olası yan etkileridir.

Kortikosteroid İlaçlar: Yine iltihap ve ağrıya yönelik kullanılacak ilaçlardır. Eklemlerde oluşan hasarın ilerlemesini önler. Kilo artışına neden olması ve kan inceltici etkisi yan etkileri arasındadır.

Biyolojik İlaçlar: Bağışıklık sistemi üzerinde olumlu etki yaratan ilaçlar hastalığın ilerlemesini önler.

Hastalık Modifiye Edici Antiromatizmal İlaçlar: Hastalığın yavaşlamasını sağlayan ilaçlar, diğer organ ve dokularda gelişebilecek hasar üzerinde olumlu sonuç verir. Karaciğer hasarı, akciğer enfeksiyonu olası yan etkileridir.

Dinlenme ve Fiziksel Aktivite: Hastalık yoğun şekilde hissedildiğinde dinlenme doğru bir yaklaşım olur. Egzersizler ise kas gücünü arttırır, oluşan sertliği azaltır, eklem deformasyonunu azaltır.

Eklem Romatizması Ameliyatı: Uygulanan tedaviler ile başarı sağlanamazsa hasar görmüş eklemlerin tamiri için cerrahiye gerek duyulabilir. Cerrahi ile fonksiyonunu yitiren eklemin fonksiyonel olarak çalışması hedeflenir. Eklem romatizması ameliyatı birkaç yöntem ile yapılabilir.

Tendon Onarımı: Eklem hasarı ve inflamasyon eklem çevresindeki tendonların kopmasına ya da gevşemesine yol açabilir. Cerrahi ile eklem etrafındaki tendonlar düzeltilebilir.

Sinovektomi: İltihaplı eklem astarının çıkarılmasını sağlayan bir uygulamadır. Kalça, diz, dirsek, parmak ve bilekler için uygulanabilir.

Ortak Füzyon Ameliyatı: Eklemi sabitlemek, hizalamak ve yaşanan ağrıları gidermek için uygulanır.

Total Eklem Replasmanı: Eklemlerde oluşan hasarlı bölümler çıkarılır, bölgeye metal ya da plastikten üretilmiş protezler yerleştirilir.

Zerdeçal: Eklem romatizması sebebiyle yaşanan belirtileri hafifletmek için faydalı bir bitkidir. İçerisinde yer alan aktif maddeler sayesinde antiinflamatuar ve antiartritik etki gösterir.

Zencefil: Eklem romatizması gibi farklı iltihaplı hastalıklar için kullanılabilir. Ağrı kesici, inflamasyonu giderici etkiye sahiptir.

Sarımsak: Ağrıyı ve şişliği giderici etkiye sahiptir. Eklem hasarına yol açabilecek serbest radikallerle mücadele edici özelliği vardır.

Tarçın: Eklem romatizmasında iyileştirici ve belirtileri hafifletici özelliğe sahiptir.

Yeşil Çay: İçerisinde bulunan bileşenler bağışıklık sistemini destekleyerek eklem romatizmasına karşı faydalı olur.

Ananas: Protein bakımından zengin içeriğe sahip olan ananas eklem romatizmasında iltihabı hafifletici etkiye sahiptir.

Karabiber: Eklem romatizması sebebiyle oluşan ağrı ve iltihaba karşı kullanılabilir. İçinde yer alan kapsaisin adlı madde antiinflamatuar özellikte olan krem ve losyonların üretiminde kullanılmaktadır.

Elma Sirkesi: Romatizmaya bağlı gelişen belirtileri hafifletmek için yararlanılabilir. Hastalıktan etkilenen bölgeye elma sirkesi sürüldükten sonra bölgeye Hint yağıyla masaj yapılır. Ardından bölge temiz bir bezle sarılır. Elma sirkesi ayrıca suya eklenip içildiğinde de eklem romatizmasına karşı faydalı olur.