Büyük Kanyon

Büyük Kanyon, (Grand Canyon) ABD'nin Arizona eyaletinde bulunan Colorado Nehri tarafından oyulmuş oldukça dik bir kanyondur. Kanyonun çevresinde, "Büyük Kanyon Ulusal Parkı", "Kaibab Ulusal Ormanı", "Büyük Kanyon-Parashant Ulusal Anıtı", "Hualapai Hint Koruma Alanı", "Havasupai Hint Koruma Alanı" ve Navajo kabilesinin yaşadığı bölge bulunmaktadır. Amerika Başkanı Theodore Roosevelt, Büyük Kanyon bölgesini koruma altına almaya özen göstermiş ve bu alanda önemli çalışmalar yapmıştır. 

Colorado Platosu'nun, Colorado Nehri ve onu besleyen iki kanala yaptığı baskı sonucu nehirler taşmış ve en az iki milyar yıllık jeolojik bir tarihe sahip olan Büyük Kanyon'u meydana getirmişlerdir. Kanyonun oluşum tarihiyle ilgili bazı hususlar jeologlar tarafından tartışılıyor olsa da, son ​​dönemlerde yapılan birkaç çalışma, Colorado Nehri'nin yaklaşık 5-6 milyon yıl önce bu alandaki rotasını kurduğu hipotezini desteklemektedir. O zamandan beri akmakta olan Colorado Nehri, kanyonun uçurumlarının çekilmesini sağlarken; aynı zamanda kanyonu derinleştirip genişletmiştir.

Binlerce yıl boyunca, çok sayıda yerli halk bölgedeki mağaralara yerleşim yerleri kurmuştur. Pueblo halkı Büyük Kanyon'u kutsal bir yer olarak kabul etmiş ve hac düzenlemiştir. Büyük Kanyon’u gördüğü bilinen ilk Avrupalı, 1540’ta buraya gelen İspanyol García López de Cárdenas’tır.

• Büyük Kanyon, Colorado Platosu'ndaki yükseltilmiş proterozoik ve paleozoik tabakaları açığa çıkaran bir nehir vadisidir ve aynı zamanda Colorado Platosu'nun altı ayrı fizyolojik bölümünden biridir. Dünyanın en derin kanyonu olmasa da görsel olarak muazzam büyüklüğü ve karmaşık bir görünüme sahip renkli manzarasıyla tanınır. Jeolojik açıdan, kanyonun duvarlarında açığa çıkmış ve günümüze kadar gelmiş antik kayaların kalın dizilimleri nedeniyle önemlidir. Bu kaya tabakaları, Kuzey Amerika kıtasının ilk jeolojik oluşumuna dair önemli bulgular niteliğindedir.

• Büyük Kanyon'un yakınlarındaki mağaraları inceleyen yeni bir çalışmada, buradaki jeolojik oluşumun köklerinin yaklaşık 17 milyon yıl öncesine uzandığını ortaya çıkarmıştır. Önceki tahminler kanyonun yaşının 5-6 milyon yıl aralığına dayandığını öne sürüyordu. Aralık 2012’de Science dergisinde yayınlanan bir araştırmada, Büyük Kanyon’un 70 milyon yıl kadar eski olabileceği iddia edildi. Bununla birlikte bu çalışma, diğer altı jeolojik veri setini göz önünde bulundurmadan yapılan bir analiz olduğu için, kanyonunu yaşının “altı milyon yıllık“ olduğunu savunan araştırmacılar tarafından eleştirildi. 
• Büyük Kanyon’un derinliği ve özellikle de deniz seviyesinin altında kalan tabakalarının yüksekliği, yaklaşık 65 milyon yıldan başlayan bir süreçte oluştu. Bu yükselme, Colorado Nehri ve yan kollarının akış gradyanını hızlandırdı; ve böylece kayaları aşındırma gücü hızlandı. Buz çağındaki hava koşulları da Colorado Nehri'nde su miktarının artmasına neden oldu.
• Colorado Nehri'nin temel seviyesi, California Körfezi'nin nehrin temel seviyesini alçalttığı dönem olan 5.3 milyon yıl önce değişti. Bu tablo erozyon oranını arttırdı ve Büyük Kanyon'un şu anki derinliğinin neredeyse tamamını 1,2 milyon yıl önce kesti.
• 100.000 ila 3 milyon yıl önce, volkanik faaliyetler zaman zaman nehrin üzerine kül ve lav taşımıştır. Bu volkanik kayalar kanyondaki en genç kayaçlardır.

• Büyük Kanyon bölgesinde yaşadığı bilinen ilk insanlar modern Pueblo halklarının atalarıydı. Bu insan grubu genellikle arkeolojide "Anasazi" olarak anılmaktadır. "Anasazi" kelimesi "Eskiler" veya "Eski Düşmanlar" anlamlarına gelmektedir.
• Pueblo halkına ek olarak, Büyük Kanyon bölgesinde çok sayıda farklı kültür yaşamıştır. Bunlardan biri olan Cohonina halkının, Büyük Kanyon'un batısında, M.Ö. 500 ila 1200 arasında yaşadıkları bilinmektedir. Cohonina'lılar, bugün bölgede yaşayan Yuman, Havasupai ve Hualapai halklarının atalarıydı.
• Bir diğer yerel grup olan Sinagua, Büyük Kanyon'un güneydoğusunda, Küçük Colorado Nehri ve Tuz Nehri arasında, yaklaşık M.Ö 500 ila 1425 arasında yaşamıştır.
• Avrupalılar 16. yüzyılda Büyük Kanyon'u keşfettikleri zaman, Hualapai halkı, Büyük Kanyon'un güney tarafındaki çamlarla kaplı yüzlerce kilometre boyunca uzanan 160 kilometrelik bir bölgede yaşamaktaydı.
• Havasupai halkı,13. yüzyılın başından beri Katarakt Kanyonu'na yakın bir bölgede büyük bir alanı işgal ediyor.
• Güney Paiutes, şu anda Utah ve Arizona'nın kuzeyi bölgesinde yaşıyor.
• Navajo kabilesi, San Francisco'nun zirvelerinden doğuya doğru Four Corners'a uzanan geniş bir alanda yaşıyor. 

• Büyük Kanyon Ulusal Parkı, yılda yaklaşık beş milyon ziyaretçi çeken dünyanın önde gelen doğal cazibe merkezlerinden biridir. Her yıl turistlerin ortalama % 83'ü ABD'den, %17'si Amerika dışındaki ülkelerden gelmektedir. Bölgeye en çok turistin geldiği ülkeler ise, İngiltere (% 4), Kanada (% 4), Japonya (% 2), Almanya (% 2) ve Hollanda'dır (% 1) . Güney Rim, tüm yıl boyunca hava şartları izin verdiği sürece açıktır. Kuzey Rim ise Mayıs ortasından Ekim ortasına kadar açıktır.
• Güney Rim'de, deniz seviyesinden 2.100 m yükseklikte rahatça gezilebilmenin yanı sıra rafting, yürüyüş, koşu ve helikopter turları yapılmaktadır.  24 saat süren ve 126 km uzunluğunda bir parkur olan "Grand Canyon Ultra Marathon" yürüyüş yolu bulunmaktadır. Vadinin tabanına yürüyerek, kayıkla veya botla ulaşılabilir. Park yetkilileri tarafından mesafe, dik ve kayalık parkurlar, yükseklikten kaynaklanan basınç ve dipteki çok daha yüksek sıcaklıklardan kaynaklanan "Sıcak yorgunluk" tehlikesi nedeniyle tek günlük seyahat önerilmez. 
• Kuzey ve güneyde kamp yapmak, yalnızca kurulan kamp alanlarıyla sınırlıdır. Kuzey Jant'ın pek çok yerinde geniş kamp aşanları bulunmaktadır. North Rim kamp alanları, hava koşullarının el verdiği dönemlerde açıktır. Her yıl kamp için yoğun talep alan bölgeye, başvuru ve rezrvasyonlar dört ay önceden yapılmaktadır.