Böğürtlen

Gülgiller familyasına ait bir meyvedir. Ham hali açık kırmızı iken olgunlaştıkça rengi koyulaşır. Bordomsu bir hal alır. Meyvenin bitkisi dikenlidir. Tam olgunlaşmamış hali biraz daha mayhoş ve ekşiyken olgunlaştıkça tatlanır. Vücuda bir çok faydası olan bir meyvedir. Buna ek olarak kendiliğinden bile kolaylıkla yol kenarlarında yetişebildiğinden sıkça tanınan ve tüketilen bir meyvedir. 

Bitkisi iklim çeşitliliği ve kendiliğinden yetişebilmesi sebebiyle farklı çeşitlere sahiptir. Böğürtlen yetişmek için özel bir koşul aramaz. Ortam bulduğu her yerde kolaylıkla yetişebilir. Kendiliğinden çıkar. Çalıların arasında, çitlerde, ormanlık alanlarda sıklıkla kendiliğinden yetiştiği görülür. Özellikle bol yağmur alan yerlerde daha sık görülür. Sarmaşık şeklinde ya da yerde bir çalı gibi yetişebilir. Bitkinin boyu üç metreye kadar uzayabilir. Mayıstan Ağustosa kadar çiçeklenir. Meyveleri yumuşak olduğundan kolay toplanır. Genellikle yaz aylarında daha çok meyve verirler.

• Bademcik, dil, diş iltihaplarına iyi gelir. Ağız eskisi ya da aft olarak bilinen yarayı iyileştirir. 
• Solunum yolu hastalıklarına iyi gelir.
• Basura iyi gelir.
• Hafıza kaybına iyi gelebileceği düşünülmektedir.
• Göz rahatsızlıklarının tedavisinde faydası görülür.
• Mesane taşlarının düşürülmesini sağlar.
• İdrar söktürücüdür.
• Regl sancılarına iyi gelir.
• Kansere karşı koruyucudur.
• Ayaklardaki yorgunluğu alır.
• Demir açısından oldukça zengin bir meyvedir. Anemi ile mücadelede faydalıdır.
• Vücuttaki toksinlerin atılmasını sağlar.
• Kökü ile yapılan çay şekeri düşürür.
• Kalsiyum ve magnezyum içerir. Kalsiyum sayesinde kemik sağlığını olumlu etkiler. Magnezyum ise kalsiyum ve potasyum emilimini artırır.
• Kolesterolü düşürür.
• Kalp ve damar sağlığını korur.
• Bol lifli bir yapısı vardır.
• Hamilelikte bebeğin hücre işleyişini düzenler. Destekleyici bir besindir.
• Yanıkların iyileşme sürecini hızlandırır.
• Antioksidandır.
• Anti-enflamatuvardır. Bu hastalıkların tedavisinde kullanılır.
• Cildi yeniler. Cilt için detoks etkisi vardır.
• Kadınlarda vajinal akıntıların azalmasını sağlar. 

• Her besinde olduğu gibi aşırı tüketimi karın ağrısı, mide bulantısı gibi rahatsızlıklara yol açabilir. 
• Tanen duyarlılığı olan kişilere tüketmesi tavsiye edilmez.
• Alerjisi olan kişilerde alerjik reaksiyonlara sebep olabilir. 

• Taze olarak tüketilebilir. 
• Tatlılarda, hamur işlerinde, smoothielerde kullanılabilir.
• Yanıklar için lapası hazırlanıp cilde uygulanabilir.
• Marmelatı veya reçeli yapılabilir.
• Kökleri kaynatılıp bu su içilebilir. Bu halde böbrek kumu ve taşlarının düşmesine fayda sağlar.
• Ağız sağlığı için yaprakları kaynatılıp bu su ile gargara yapılabilir.
• Yine kan şekerindeki dengeleyici etkisini görmek için yapraklarından yapılan çay tüketilebilir.
• Çiçeklerinin kaynatılması ile elde edilen su el losyonu olarak kullanılabilir. 

Bir kupa suyun içine 1 tatlı kaşığı böğürtlen yaprağı eklenir. Kaynatılır. Kaynadıktan sonra altı kapatılıp 10-15 dakika demlenmeye bırakılır. Demlendikten sonra içindeki yapraklar süzülerek tüketilir. 

Bir litre suyun içine 50 gram böğürtlen çiçeği eklenerek su kaynatılır. Ardından çiçekler süzülür ve soğumaya bırakılır. El losyonu olarak kullanılır. 

İki çorba kaşığı böğürtlen yaprağı yarım litre suyun içine eklenerek kaynatılır. Bir saat demlendirilir. Ardından süzülür. Günde dört kez bir çay bardağı kadar yemeklerden önce içilir. Bu çay mesane kumlarını dökmeye yardımcı olur. 

Bir çorba kaşığı böğürtlen kökü yarım litre suda kaynatılır. Bir saat demlendirilip süzülür. Günde dört kez bir çay bardağı kadar yemeklerden önce içilir. Kan şekerini düşürmeye yardımcı olur. 

• Düzenli olarak tüketilirse antioksidan etkisi gösterir. 
• C vitamini içerdiği için vücudu destekleyici bir etkisi vardır.
• İdrar yolu enfeksiyonu gerçekleşmesinin önüne geçer. Ağızdaki yaraların geçmesini sağlar.
• Kan şekerini düzenler.
• Vajinal akıntıları keser.
• Kolesterolü dengeler.
• Cildin sıkılaşmasını sağlar.
• Bağışıklığı güçlendirir.
• Kalp ve damar sağlığına iyi gelir.
• Kemik, göz ve cilde iyi gelir. 

Bir bardak kaynamış suyun içine iki çay kaşığı kadar kurutulmuş böğürtlen yaprağı eklenir. Demlenmesi için 10 dakika bekletilir. Ardından süzülür. Tüketmeye hazırdır. 

Bir kilogram böğürtlen ayıklanıp güzelce yıkanır. 1 kilogram toz şeker kullanılarak bir sıra böğürtlen bir sıra şeker olmak üzere tencereye konur. Böğürtlenler bu şekilde iki saat kapağı kapalı olarak oda sıcaklığında bekletilir. Ardından ocağa konup 25 dakika kadar kısık ateşte pişirilir. 25 dakika sonra yarım tatlı kaşığı limon suyu ve isteğe göre 2 adet karanfil eklenir. Ardından 3-4 dakika daha bekletilir ve ocağın altı kapatılır. Reçel soğuduktan sonra tüketilmeye hazırdır. 

Eğer pişirilirken çok fazla karıştırılmazsa taneler dağılmadan kalır. 

Bir kase yoğurt, bir kase böğürtlen, küçük bir muz, yarım bardak yulaf ezmesi blenderdan geçirilir. İstenirse içine buz da eklenebilir. Homojen bir karışım elde edilene kadar karıştırılır. Ardından tüketmeye hazırdır. Taze böğürtlen ya da donmuş böğürtlen kullanılarak yapılabilir. Bardağa alındıktan sonra taze böğürtlen taneleriyle süslenebilir.