Amazon Yağmur Ormanları

Amazon yağmur ormanları (Amazon Rainforest), Güney Amerika'daki Amazon havzasının çoğunu kapsayan yağmur ormanlarıdır. Bu havza, 7.000.000 km²'lik alana sahiptir ve havzanın 5.500.000 km²'lik alanı yağmur ormanları ile kaplıdır. Bu bölge, dokuz ülke tarafından paylaşılan topraklardan oluşmaktadır. Amazon yağmur ormanlarının % 60'ını Brezilya,% 13'ünü Peru,% 10'unu Kolombiya,% 20'sini Venezuella ve geriye kalan miktarını Ekvador, Bolivya, Guyana, Surinam ve Fransız Guyanası barındırmaktadır. Amazon yağmur ormanları, Dünya'nın kalan yağmur ormanlarının sayısının yarısından fazlasını temsil etmektedir. Aynı zamanda 16.000 türe ayrılan tahmini 390 milyar adet ağacıyla, dünyadaki en geniş ve biyolojik çeşitliliğe tropik yağmur ormanlarınıdır.

• Bir jeolojik devir olan Eosen döneminde oluştuğu tahmin edilen yağmur ormanlarının, Atlantik Okyanusu'nun Amazon Havza'sına doğru yeterince genişlemesiyle birlikte, küresel tropikal sıcaklık düşüşünü takiben meydana geldiği düşünülmektedir. Yağmur ormanlarının kökeni en az 55 milyon yıla dayanmaktadır ve bölgenin büyük bir bölümü, iklimin daha kuru olduğu günümüzde savan tipi biyomlardan uzak kalmayı başarmıştır.
• Kretase-Tersiyer felaketinin canlı nesillerini yeryüzünden silmesinin ardından, tropik iklimin sağladığı elverişli koşulların, yağmur ormanlarının kıtaya yayılmasını sağladığı düşünülmektedir. Oligosen döneminde, yağmur ormanlarının nispeten dar bir bölgeye yayıldığı, Orta Miyosen döneminde ise genişlediği düşünülmektedir. Bununla birlikte, yağmur ormanları Buzul Çağı'nda gelişimini sürdürerek, çok çeşitli canlı türlerine ev sahipliği yapmaya başlamıştır.
• Eosen döneminin ortasında, Amazon'un drenaj havzasının Purus Kemeri tarafından bölündüğü düşünülmektedir. Doğu tarafındaki su Atlantik'e, batıdaki su ise Amazon Havzası boyunca Pasifik'e akıyordu. Bununla birlikte, And Dağları yükselirken, gölü çevreleyen geniş bir havza meydana geldi. Bu havza günümüzde Solimoes Havzası olarak bilinmektedir. Son 5-10 milyon yıl içinde biriken su, Purus Kemeri'nden geçerek doğu yönünde Atlantik Okyanusu'na doğru aktı.
• Amazon ormanlarında son 21.000 yıl boyunca önemli değişiklikler olduğuna dair kanıtlar bulunuyor. Amazon Havzası'ndan alınan tortu birikintilerinin analizi, son buzul çağında havzadaki yağış miktarının önceki yıllara oranla daha düşük olduğunu ve bunun ormanlardaki tropikal bitki örtüsü çeşitliliğini azalttığını göstermektedir.  Ancak bu azalmanın hangi ölçüde olduğu kesin olarak bilinmemektedir.

• Nemli tropik ormanlar, tür bakımından en zengin olan biyomdur ve Amerika'daki tropik ormanlar, Afrika ve Asya'daki tropik ormanlardan daha fazla canlı türüne ev sahipliği yapmaktadır. Amerika'nın en büyük tropik yağmur ormanları olan Amazon yağmur ormanları eşsiz bir biyolojik çeşitliliğe sahiptir. Dünyada bilinen her on canlı türünden biri Amazon yağmur ormanlarında yaşamaktadır. Bu bağlamda Amazon Yağmur Ormanları, dünyadaki en büyük canlı (bitki ve hayvan) türleri koleksiyonuna sahiptir.
• Bölge, yaklaşık 2,5 milyon böcek türüne, onbinlerce bitkiye ve yaklaşık 2.000 kuş ve memeliye ev sahipliği yapmaktadır. Bölgede bugüne kadar en az 40.000 bitki türü, 2.200 balık, 1.294 kuş, 427 memeli, 428 amfibi ve 378 sürüngen, bilimsel olarak sınıflandırılmıştır. Dünya bilinen kuş türlerinin beşte biri Amazon yağmur ormanlarında bulunur ve balık türlerinin beşte biri Amazon nehirlerinde ve akarsularında yaşar. Bilim adamları sadece Brezilya'da 96.660 omurgalı ve 128.843 omurgasız hayvan türü tanımlamışlardır. 
• 2001 yılında Ekvador'da bulunan yağmur ormanlarının çeyrek kilometrekaresi araştırılmış ve (62 dönüm) 1.100'den fazla ağaç türü tespit edilmiştir. Bu ölçüm kilometre kare bazında değerlendirildiğinde Dünya'daki en değerli ölçümdür. 1999 yılında yapılan bir araştırmada, Amazon yağmur ormanlarının bir kilometrekarelik (247 dönüm) alanında yaklaşık 90.790 canlı bitkinin bulunabileceği tespit edilmiştir. Ortalama bitki biyokütlesinin hektar başına 356.47 ton olduğu tahmin edilmektedir. Bölgedeki toplam ağaç türü sayısının 16.000 olduğu tahmin edilmektedir. 
• Yağmur ormanlarındaki bitki ve ağaçların yeşil yaprak alanları, mevsimsel değişimler sonucunda yaklaşık %25 oranında değişim göstermektedir. Bu değişiklikler fotosentez ve solunum arasında bir karbon dengesi sağlamaktadır.
• Yağmur ormanları, tehlikeli çeşitli hayvan türlerini de barındırır. En büyük yırtıcı hayvanlar arasında kara kayman, jaguar, puma ve anakonda bulunur. Nehirde, elektrikli yılan balıklarının sersemletebileceği veya öldürebileceği bir elektrik çarpması meydana gelebilirken, piranaların insanları ısırdığı ve yaraladığı bilinmektedir. Çeşitli zehirli kurbağa türleri, etlerinden alkaloid toksinler salgılarlar. Ayrıca çok sayıda parazit ve hastalığa yol açan vektör vardır. Vampir yarasaları yağmur ormanlarında yaşar ve kuduz virüsünü yayabilirler. Ayrıca Amazon bölgesinde sıtma, sarı humma ve Dang humması da görülebilir.

• Caverna da Pedra Pintada'da yapılan kazılardan elde edilen arkeolojik bulgular, insanların Amazon bölgesinde ilk olarak en az 11.200 yıl önce yaşamış olduklarını göstermektedir. Daha sonraki dönemde, orman çevresi boyunca yapılan yerleşimlerin, ormandaki bitki örtüsünde değişikliklere neden olduğu tespit edilmiştir.
• Uzun zamandır, Amazon yağmur ormanlarında büyük bir popülasyonun var olması imkansız olduğu için, sadece seyrek nüfuslu yaşam sürüldüğü düşünülüyordu. Arkeolog Betty Meggers, "Amazonia: Man and Culture in a Counterfeit Paradise" kitabında yer verdiği ifadelerle, bu fikrin önemli bir savunucusu olmuştu. Maggers kitabında, kilometrekare başına maksimum 0,2 kişilik bir nüfusun mevcut olabileceğini ifade etti. Bununla birlikte, son zamanlardaki antropolojik bulgular bölgenin yoğun bir şekilde insan nüfusuna sahiplik ettiğini göstermiştir. Amazon'da, MS. 1500’lü yıllarda, kıyı yerleşimleri ve iç bölgelerde toplam yaklaşık 5 milyon insanın yaşamış olabileceği belirtildi. 1900'larda 1 milyona düşen nüfus, 1980'lerin başında ise 200.000'den azdı
• Amazon Nehri boyunca seyahat eden ilk Avrupalı ​​1542'de Francisco de Orellana oldu. BBC'nin Unnatural Histories belgeseli, Orellana'nın 1540'larda Amazon Yağmur Ormanları boyunca karmaşık bir medeniyetin geliştiğine dair gözlemlerinde haklı olduğuna göstermektedir. Bu belgeselde Amazon yağmur ormanlarının, insanlar tarafından en az 11.000 yıldır şekillendiğine dair kanıtlar sunulmaktadır: Medeniyetin daha sonra çiçek hastalığı gibi Avrupa'dan gelen hastalıklar yüzünden tahrip olduğuna inanılıyor.