Türkan Şoray

Türkan Şoray (25 Haziran 1945; İstanbul) oyuncu, senarist ve yönetmen. Sultan lakabıyla tanınır. Birçok filmde yer almış, yeşilçamın tanınan yüzlerinden olmuştur. Oyunculuğun yanı sıra döneminde senaristlik ve yönetmenlik de yaparak başarı elde eden sayılı kadınlardandır. 

25 Haziran 1945’te İstanbul’da doğmuştur. Babası devlet demiryollarında memurdur. Annesi ise ev hanımıdır. Ablası Nazan Şoray da kendisi gibi sinema oyuncusu ve aynı zamanda şarkıcıdır. 1954 yılında annesi ile babası boşanmıştır. Bunun üzerine annesi ile Karagümrük’e taşınmıştır. Burada yeni ev sahipleri oyuncu Emel Yıldız sayesinde oyunculuk hayatına başlamıştır. Emel Yıldız ile gittiği film setlerinde Türker İnanoğlu’nun dikkatini çekmiştir. Bu sayede “Köyde Bir Kız Sevdim” adlı filmde başrol oynamıştır.

1966’ya kadar ardı ardına bir çok filmde rol almış, kariyerinde bir tırmanış yaşamıştır. Ancak oynadığı filmlerin çoğu aynı konularda olduğu için bu yıllarda kariyerinde bir durgunluk yaşamıştır. Yönetmenler genelde onunla çalışmaktan kaçınmaya başlamıştır. Kariyerini toplamak için “Şoray Kanunları” adlı sayesinde kariyeri tekrar parlamıştır.

Annesinin arkadaşı Rüçhan Adlı tarafından korunup kollanması sebebiyle ona yakınlık duymuştur. Aralarında başlayan ilişki 20 yıl sürmüştür. 1983’te Rüçhan Adlı ile ayrılmış ve Cihan Ünal ile evlenmiştir. Cihan Ünal kendisi gibi sinema ve tiyatro oyuncusudur. Bu evliliklerinden Yağmur doğmuştur. Eşiyle birlikte bazı filmlerde birlikte de oynamışlardır. 1987’de Cihan Ünal’la yollarını ayırmıştır.

• Eğitim hayatına Rami Taş Mektebi’nde başlamıştır.
• Ardından Feriköy İlkokuluna gitmiştir.
• Fatih Kız Lisesi’nde orta öğrenimini tamamlamıştır.

• 1960 Aşk Rüzgarı
• 1960 Güzeller Resmi Geçidi
• 1960 Köyde Bir Kız Sevdim
• 1961 Afacan
• 1961 Aşk ve Yumruk
• 1961 Dikenli Gül
• 1961 Gönülden Gönüle
• 1961 Hatırla Sevgilim
• 1961 Kaderin Önüne Geçilmez
• 1961 Kardeş Uğruna
• 1961 Melekler Şahidimdir
• 1961 Otobüs Yolcuları
• 1961 Sevimli Haydut
• 1961 Siyah Melek/ Zincirler Kırılırken
• 1961 Utanmaz Adam
• 1962 Acı Hayat
• 1962 Allah Seviniz Dedi
• 1962 Aşk Yarışı
• 1962 Bardaktaki Adam
• 1962 Billur Köşk
• 1962 Bir Haydut Sevdim
• 1962 Biz de Arkadaş mıyız?
• 1962 Dikmen Yıldızı
• 1962 Kırmızı Karanfiller
• 1962 Lekeli Kadın
• 1962 Ne Şeker Şey
• 1962 Zorlu Damat
• 1962 Ümitler Kırılınca
• 1963 Acı Aşk
• 1963 Ayşecik Canımın İçi
• 1963 Badem Şekeri
• 1963 Beni Osman Öldürdü
• 1963 Bütün Suçumuz Sevmek
• 1963 Dağlar Kralı
• 1963 Genç Kızlar
• 1963 Küçük Beyin Kısmeti
• 1963 Sayın Bayan
• 1963 Çalınan Aşk
• 1963 Çapkın Kız
• 1963 İki Kocalı Kadın
• 1964 Adanalı Tayfur Kardeşler
• 1964 Anasının Kuzusu
• 1964 Bomba Gibi Kız
• 1964 Bücür
• 1964 Fıstık Gibi Maşallah
• 1964 Gençlik Rüzgarı
• 1964 Gözleri Ömre Bedel
• 1964 Kader Kapıyı Çaldı
• 1964 Kızgın Delikanlı
• 1964 Macera Kadını
• 1964 Mualla
• 1964 Yılların Ardından
• 1964 Öksüz Kız
• 1965 Ekmekçi Kadın
• 1965 Elveda Sevgilim
• 1965 Garip Bir İzdivaç
• 1965 Hayatımın Kadını
• 1965 Komşunun Tavuğu
• 1965 Seven Kadın Unutmaz
• 1965 Siyah Gözler
• 1965 Sürtük
• 1965 Vahşi Gelin
• 1965 Veda Busesi
• 1966 Akşam Güneşi
• 1966 Altın Küpeler
• 1966 Anaların Günahı
• 1966 Düğün Gecesi
• 1966 El Kızı
• 1966 Eli Maşalı
• 1966 Günahkar Kadın
• 1966 Karanfilli Kadın
• 1966 Kenarın Dilberi
• 1966 Meleklerin İntikamı
• 1966 Meyhanenin Gülü
• 1966 Sana Layık Değilim
• 1966 Siyah Gül
• 1966 Çalıkuşu
• 1966 Çamaşırcı Güzel
• 1967 Ana
• 1967 Ayrılsak da Beraberiz
• 1967 Ağlayan Kadın
• 1967 Bir Dağ Masalı
• 1967 Her Zaman Kalbimdesin
• 1967 Kara Duvaklı Gelin
• 1967 Kelepçeli Melek
• 1967 Sinekli Bakkal
• 1967 Tapılacak Kadın
• 1967 Ölümsüz Kadın
• 1968 Abbase Sultan
• 1968 Artık Sevmeyeceğim
• 1968 Ayşem
• 1968 Ağla Gözlerim
• 1968 Aşk Eski Bir Yalan
• 1968 Dünyanın En Güzel Kadını
• 1968 Aşk Eski Bir Yalan
• 1968 Kadın Değil Baş Belası
• 1968 Kadın Severse
• 1968 Kadın İntikamı
• 1968 Kahveci Güzeli
• 1968 Vesikalı Yarim
• 1969 Ateşli Çingene
• 1969 Aşk Mabudesi
• 1969 Bana Derler Fosforlu
• 1969 Buruk Acı
• 1969 Fosforlu Cevriyem
• 1969 Günah Bende mi?
• 1969 Kölen Olayım
• 1969 Sana Dönmeyeceğim
• 1969 Seninle Ölmek İstiyorum
• 1969 Sonbahar Rüzgarları
• 1970 Arım, Balım, Peteğim
• 1970 Ağlayan Melek
• 1970 Birleşen Yollar
• 1970 Buğulu Gözler
• 1970 Bülbül Yuvası
• 1970 Hayatım Sana Feda
• 1970 Herkesin Sevgilisi
• 1970 Kara Gözlüm
• 1970 Mazi Kalbimde Yaradır
• 1970 Mağrur Kadın
• 1970 Merhamet
• 1970 Tatlı Meleğim
• 1971 Ateş Parçası
• 1971 Bir Genç Kızın Romanı
• 1971 Bir Kadın Kayboldu
• 1971 Gelin Çiçeği
• 1971 Güllü
• 1971 Gülüm, Dalım, Çiçeğim
• 1971 Mavi Eşarp
• 1971 Melek mi Şeytan mı
• 1971 Sevmek ve Ölmek Zamanı
• 1971 Unutulan Kadın
• 1971 Yedi Kocalı Hürmüz
• 1972 Cemo
• 1972 Dönüş
• 1972 Sisli Hatıralar
• 1972 Vukuat Var
• 1972 Zulüm
• 1972 Çile
• 1973 Asiye Nasıl Kurtulur
• 1973 Azap
• 1973 Dert Bende
• 1973 Gazi Kadın/ Nene Hatun
• 1973 Güllü Geliyor Güllü
• 1973 Mahpus
• 1973 Namus Borcu
• 1973 Sultan Gelin
• 1973 Yalancı/ Çok Yalnızım
• 1974 Açlık
• 1974 Yüreğimde Yare Var
• 1974 Çılgınlar
• 1974 Şenlik Var/ Bal Kız
• 1975 Acele Koca Aranıyor
• 1975 İnce Memed Vuruldu
• 1976 Bodrum Hakimi
• 1976 Deprem
• 1976 Devlerin Aşkı
• 1977 Baraj
• 1977 Dila Hanım
• 1977 Selvi Boylum, Al Yazmalım
• 1978 Bir Aşk Masalı
• 1978 Cevriyem
• 1978 Sultan
• 1978 Tatlı Nigar
• 1979 Aşk ve Nefret
• 1979 Hazal
• 1979 Küskün Çiçek
• 1981 Yılanı Öldürseler
• 1982 Mine
• 1982 Seni Kalbime Gömdüm
• 1983 Metres
• 1983 Seni Seviyorum
• 1984 Bir Sevgi İstiyorum
• 1985 Bir Kadın Bir Hayat
• 1985 Körebe
• 1987 Gramofon Avrat
• 1987 Hayallerim, Aşkım ve Sen
• 1987 On Kadın
• 1987 Rumuz Goncagül
• 1988 Ada
• 1988 Bir Yudum İnsan
• 1989 Ölü Bir Deniz
• 1990 Berdel
• 1990 Soğuktu ve Yağmur Çişeliyordu
• 1991 Menekşe Koyu
• 1993 Tatlı Betüş
• 1993 Şahmaran
• 1994 Bir Aşk Uğruna
• 1995 Yer Çekimli Aşklar
• 1996 Aynalar
• 1996 Gözlerinde Son Gece
• 1997 Nihavend Mucize
• 1998 İkinci Bahar
• 2001 Tatlı Hayat
• 2002 Gönderilmemiş Mektuplar
• 2004 Mürüvvetsiz Mürüvvet
• 2005 Akad Sineması
• 2005 Sami Hazinses Belgeseli
• 2006 Ayın Yıldızı
• 2006 Aşk Beklenmez
• 2006 Cemile
• 2006 Hayatımın Kadınısın
• 2007 Aşk Yeniden
• 2007 Hicran Sokağı
• 2007 Salih Tozan Belgeseli
• 2007 Suna
• 2008 Vurgun
• 2008 İzzet Günay Belgeseli
• 2009 Altın Kızlar
• 2011 Gümüş Lale Burası Osmanlı 1711/ Sır Kanunu
•  2012 Bir Zamanlar Osmanlı Kıyam
• 2014 Sinemada İstanbul: Kadrajdaki Şehir
• 2015 Hatıraların Masumiyeti

• 1972 Dönüş
• 1973 Azap
• 1976 Bodrum Hakimi
• 1981 Yılanı Öldürseler
• 2015 Uzaklarda Arama

• 1969 Buruk Acı
• 1981 Yılanı Öldürseler

• 1964 Antalya Altın Portakal Film Festivali En İyi Kadın Oyuncu Ödülü (Acı Hayat)
• 1968 Antalya Altın Portakal Film Festivali En İyi Kadın Oyuncu Ödülü (Vesikalı Yarim)
• 1972 5. Altın Koza Film Festivali En Başarılı Kadın Oyuncu (Mahpus)
• 1972 1. Altın Kelebek Ödülleri En İyi Kadın Oyuncu Ödülü
• 1973 Moskova Film Festivali Özel Ödül (Dönüş)
• 1978 Taşkent Film Festivali Uluslararası Aytmatov Kulubü Geleneksel Ödülü (Selvi Boylum Al Yazmalım)
• 1987 Antalya Altın Portakal Film Festivali En İyi Kadın Oyuncu (Hayallerim, Aşkım ve Sen)
• 1990 2. İzmir Film Festivali Altın Artemis Onur Ödülü
• 1991 Türkiye Cumhuriyeti Devlet Sanatçısı Ünvanı
• 1992 8. Bastia Akdeniz Sinemaları Festivali En İyi Kadın Oyuncu (Soğuktu Ve Yağmur Çiseliyordu)
• 1994 6. Ankara Uluslararası Film Festivali Emek Ödülü
• 1994 Antalya Altın Portakal Film Festivali En İyi Kadın Oyuncu (Bir Aşk Uğruna)
• 1996 15. Uluslararası İstanbul Film Festivali Sinema Onur Ödülü
• 1999 Roma Film Festivali (Büyük Ödül)
• 1999 2. Uçan Süpürge Kadın Filmleri Festivali Kadın Yönetmen Ödülü
• 2000 Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Zirvedekiler 2000 Ödülü
• 2001 Akademi İstanbul Yılın En Başarılı Sanatçısı Ödülü
• 2009 Sadri Alışık Ödülleri Onur Ödülü
• 2013 Engelsiz Yaşam Vakfı Türk Sineması Üstün Başarı Ödülü
• 2013 11. Türk Film Festivali Onur Ödülü

Türkan Şoray Türk sinemasında Sultan olarak tanınmıştır. Sultan olarak tanınmasında Rüçhan Adlı’nın payı büyüktür. Adlı, Şoray’a gönderdiği çiçeklere sık sık “Sultanım” diye not yazdırırdı. Bu notlar ve sultan adı medyaya yansıyınca Türkan Şoray Sultan olarak anılmaya başlandı.

Aynı haftalarda Türkan Şoray’ın oynadığı ve birbirine çok benzeyen filmler vizyona girer. Bu filmler birbirlerini kötü etkiler. Filmler birbirlerini kötü etkilerler. Bu nedenle yapımcılar da Şoray’ı kara listelerine alırlar. Bir süre kimse Şoray ile film yapmak istemez. Türkan Şoray da kariyerini toplamak için bu kuralları yazar. Bu kuralları tüm yapımcılara karşı taviz vermeksizin uygulamıştır.

1. Türkan Şoray film senaryolarını film çekim tarihinden en az bir ay önce beğenir.
2. Türkan Şoray, Senaryoyu beğenmediği takdirde yeni senaryo verilecektir.
3. Her senaryoda beğendi mutabakatı şarttır.
4. Filmde öpüşme ve açık sahneden olmayacaktır.
5. Filmdeki modern giysiler Türkan Şoray’a tarihsel olanlar ise şirkete aittir.
6. Film çekimi İstanbul dahili olup Türkan Şoray İstanbul dışına çıkamaz.
7. Çalışma saatleri sabah 8 ile akşam 19 arasıdır.
8. Pazar günleri Türkan Şoray çalışmaz.
9. Türkan Şoray adı jenerik, afiş ilan ve sinema fenerlerinde başta ve tek olarak yazılacaktır.
10. Filmin her oynadığı yerde 9. madde uygulanacaktır.
11. Filmlerin seslendirilmesinde Türkan Şoray’ın sesi için kendi mutabakatı şarttır.
12. Şirket filmi kendi hesabına çeker. Eğer başka şirketle ortak yapıma gidilirse Türkan Şoray’ın mutabakatı şarttır.
13. Film renkli ise Türkan Şoray’ın mutabakatı ile çekim günleri uzayabilir.
14. Çekilecek filmin rejisörü ve baş erkek oyuncusu için Türkan Şoray’ın mutabakatı şarttır.
15. Bu şartlara riayet etmeyen film şirketi 100 bin lira ödemeyi taahhüt eder.
16. İhtilaf vukuunda merci mahkemeleri İstanbul mahkemeleridir.
17. Türkan Şoray şirketlerden film başına 60 bin lira alır.
18. Türkan Şoray mecburi gecikmeleri 10 günden fazla beklemez.