Rosa Parks

Tam adı Rosa Louise McCauley Parks olan Rosa Parks, "Özgürlük Hareketinin Annesi” bilinen Amerikalı insan hakları savunucusu ve aktivisttir. Sivil Haklar Hareketi'ni başlatan ilk Afro-Amerikalı olan Parks, hayatı boyunca Montgomery'de yaşadı ve çalıştı.

Yoğun bir ayrımcılığın hüküm sürdüğü Montgomery'de, otobüslerde siyahilerin beyaz insanların yanına oturmalarına izin verilmiyordu. Siyahiler için otobüsün arka tarafında özel olarak ayrılan koltuklar vardı ve oturma yerleri tamamen sürücünün inisiyatifine bağlıydı. Parks bir gün işten eve dönmek için otobüse bindiğinde, oturduğu koltuğu beyaz bir yolcuya bırakması istendi. Bu olay Parks'ın Sivil Haklar Hareketi'ni başlatmasına neden oldu. Yaptığı eylemler yüzünden 1955 yılından tutuklanan Parks, kocası ile birlikte Montgomery'deki az sayıdaki Afro-Amerikalı aktivistlerden biriydi.

Cesareti ve azmiyle ünlenen Parks, hapisten çıktıktan sonra tüm hayatını Afrika kökenli Amerikalıların sosyal ırkçılığa maruz kalmamaları için mücadeleler vererek geçirdi.

• Rosa Parks, 4 Şubat 1913'te Alabama'da Leona ve James McCauley çiftinin tek çocukları olarak dünyaya geldi. Babası marangoz, annesi de öğretmen olduğu için orta sınıf bir ailenin mensubuydu. Doğumundan bir süre sonra annesi ve babası aydıldı. Rosa ise annesiyle yaşamaya başladı.
• İlk öğrenimini Montgomery'deki Kız Endüstri Okulu'da alan Parks, sonrasında "Alabama State Negros College"da bir dönem okuduysa da, ailesine bakmak için eğitim hayatını yarıda bırakmak zorunda kaldı.

• 1932'de evlendikten sonra, ev işçiliği, hasta gözetmenliği gibi küçük işlerde çalıştı. Zira herhangi bir kalifiye işi yapabilmek için diploması yoktu. Sonrasında kocasının ısrarı üzerine lise öğrenimini tamamladı.
• Parks 1943'te, NAACP'nin (Siyahi İnsanların Gelişmesi İçin Ulusal Birlik) Montgomery bölümüne katıldı. Burada Sivil Haklar Hareketi'ne giderek daha fazla dahil oldu. Örgütteki tek kadın olduğu için örgütün sekreteri olarak görev yapmaya başladı.
• Örgütün sekreteriyken, 1944'te Recy Taylor adında siyahi bir kadına, bir çete tarafından tecavüz edilmesi üzerine, diğer aktivistlerle birlikte “Recy Taylor için Eşit Adalet Komitesi” kampanyası başlattı.
• Sonraki yıllarda, federal bir kurum olduğu için ırkçılığın yapılmadığı "Maxwell Hava Kuvvetleri Üssü"nde çalışmaya başladı. Ayrıca bazı liberal çiftlerin evine temizlikçi olarak gitmeye başladı.
• Parks 1955'te, siyahi bir genç olan Emmett Till'in beyaz bir kadınla flört ettiği için öldürülmesi vakasını tartışmak için Montgomery'de düzenlenen bir toplantıya katıldı. 
• Aynı yıl işten çıkıp eve dönmek için otobüse bindiği bir gün, beyaz bir yolcu için oturduğu yeri terk etmesi istendi. Yaşadığı bu gergin olay sonrası Montgomery'de bir dizi eylem yaptı ve 1955'te tutuklandı. Ertesi akşam NAACP'nin Montgomery bölümünün başkanı Edgar Nixon ve Clifford Durr adlı bir arkadaşı tarafından kurtarıldı. 
• Ertesi sabah, "Montgomery Otobüs Boykotu" siyahi insanların gittikleri kiliselerde halka ilan edildi ve “Montgomery Advertiser” haberi duyurdu. Boykot, siyahilerin beyazlarla eşit muamele görmesi, siyah sürücülerin işe alınması ve bunlar gibi eşitlikçi talepleri amaçlıyordu.
• Parks’ın davasının sonuçlaması yıllar alacak gibi görünüyordu, ancak boykot siyahiler tarafından 381 gün boyunca sürdürüldü.
• Martin Luther King'in 1958’de yazdığı “Stride Toward Freedom” kitabında, Parks’ın Afrika kökenli Amerikalıların için verdiği medeni haklar mücadelesinin uluslararası eşitlik bilincinin artmasında öncü bir rol oynadığı yönünde değerlendirildi.
• Parks 1957'de eylemcilere yönelik yaptırımlar nedeniyle işini sürdüremediği için Virginia'ya gitmek zorunda kaldı. Burada siyahiler için eğitim veren bir kolejde çalıştı.
• 1965 yılında, Detroit'te Afrika kökenli ABD Temsilcisi John Conyers tarafından sekreter ve resepsiyonist olarak işe alındı. Yaklaşık 23 yıl boyunca bu görevde çalıştı.
• 1980'lerde medeni haklar ve eğitim eşitliği için mücadele vermeye devam etti. Pek çok konferansa konuşmacı olarak katıldı ve kazandığı parayla lise son sınıf öğrencileri için "Rosa L. Parks Burs Vakfı"nı kurdu.
• 1987'de Elaine Eason Steele ile “Rosa and Raymond Parks Institute for Self Development”ı kurdu. 
• Parks, 1992 yılında otobiyografisini kaleme aldı. “Rosa Parks: My Story” adıyla yayınlanan kitap, otobüste yaşadığı olayla birlikte başlayan mücadelesini ve karşılaştığı zorlukları anlatıyordu. Birkaç yıl sonra, “Quiet Strength” adlı hatıra kitabı yayınlandı.

• Parks, 1963 yılında Montgomery'de bir berber olan Raymond ile evlendi. Eşi de kendisi gibi NAACP'nin bir üyesiydi. Eşi 1977'de boğaz kanserinden ölünceye kadar onunla evli kaldı. Hiç çocukları olmadı.
• 1970'ler Parks ve ailesi için oldukça zorlu geçti. O ve kocası yıllarca mide ülseri rahatsızlığı yaşadı. Kocası, erkek kardeşi ve annesine kanser teşhisi kondu. Sonunda hepsi de 70'lerin sonunda öldü.
• 1994'te bir Afro-Amerikalı uyuşturucu bağımlısı evine girdi ve ona saldırarak evini soydu.
• Oldukça ünlü olan Parks, buna rağmen zengin biri değildi ve yalnızca maaşıyla geçimini sürdürdü.
• Detroit'teki evinin kirasını ödeyemedi. Ancak sahip olduğu prestij ve ona duyulan sevgi nedeniyle, 2002'de hayatının geri kalanında tüm yaşamsal masrafları, yanında çalıştığı yöneticiler tarafından üstlenildi.
• Parks, 2005 yılında Detroit'te hayatını kaybetti. Naaşı Washington'a defnedilmekle onurlandırılan ilk kadın ve Amerikan kökenli olmayan ikinci devlet memuruydu.
• Ölümünün ardından adı, Missouri'de “Rosa Parks Highway” otoyoluna verildi.