Rosa Luxemburg

1871 Polonya doğumlu olan Rosa Luxemburg, Alman Marksist teorisyen, filozof, ekonomist ve sosyalisttir. Polonya kökenli bir Yahudi olmakla birlikte Almanya vatandaşı olan Luxembrg, Polonya ve Litvanya Sosyal Demokrat Partileri, Almanya Sosyal Demokrat Partisi (SPD) ve Bağımsız Sosyal Demokrat Parti (USPD) üyesiydi.

Rosa Luxemburg üyesi olduğu Almanya Sosyal Demokrat Partisi I. Dünya Savaşı sırasında Almanlar tarafından yıkılınca yoldaşı Karl Liebknecht ile birlikte savaş karşıtı ve komünist bir parti olan Alman Komünist Partisi'ni kurdu. 1918 - 1919 yılları arasında yaşanan Alman Devrimi sırasında "Kırmızı Bayrak" adlı gazetenin kurucusu olan Luxemburg, I. Dünya Savaşı'nın ardından patlak veren ayaklanmalar sırasında Liebknecht ile birlikte öldürüldü. 

Devrimlerin yalnızca sanayileşmiş ülkelerde değil, az gelişmiş ülkelerde de olabileceğini savunan genç devrimci ve feminist Luxemburg'un mücadelesi, hala tüm dünyada sosyalistler için bir ilham kaynağı teşkil etmektedir.

• Rosa Luxemburg, 5 Mart 1871'de, Yahudi bir çift olan Lürnberg ve Line Lowenstein'ın çocukları olarak dünyaya geldi. Babası kereste tüccarı olan Rosa, beş yaşına geldiğinde hayatı boyunca peşini bırakmayacak olan bir kalça rahatsızlığı geçirdi.
• Ailesi, 1880 ve 1887 yılları arasında Varşova’ya taşındı. İlk öğretimini burada tamamlayan Rosa, mezuniyet sırasında asi tavırlarıyla nedeniyle kendisine takdim edilen madalyayı reddetti.
• 1889'da İsviçre'deki Zürih Üniversitesi'nde tarih, ekonomi, politika ve felsefe öğrenimi görmeye başladı.
• 1897 yılında “Polonya'nın Endüstriyel Gelişimi” üzerine yazdığı tezini vererek doktora eğitimini tamamladı.

• Rosa Luxemburg’un politik kariyeri Polonya’da Sol Proletarya Partisi’nin üyesi olmasıyla başladı. 1893 yılında, Leo Jogiches ve Julian Marchle ile birlikte “Sprawa Robotnicza” (İşçilerin Nedeni) gazetesini yayınlamaya başladılar.
• Bir süre sonra Leo Jogiches ve Rosa, Polonya Krallığı Sosyal Demokrat Partisi'ni kurdular.
• 1904 yılında yayınlanan “Rus Sosyal Demokrasisinin Örgütsel Soruları” adlı eseriyle Lenin'in teorilerine karşı çıkan Rosa, Parti Merkez Komitesi ile iktidarın birleşmesi halinde komünist bir diktatörlüğün oluşacağına inanıyordu.
• 1905'teki başarısız Rus Devrimi sırasında, Varşova'da Jogiches ile birlikte tutuklandı. Rosa bu süreçte, devrimlerin yalnızca gelişmsanayi ülkelerinde değil, az gelişmiş ülkelerde de olabileceğini fark etti.
• 1905'te Stuttgart'taki İkinci Uluslararası Sosyalist Kongre'de, savaşı önlemek için bütün Avrupa işçi partilerinin bir araya gelmesi gerektiğini öne sürdü.
• Bir süre sonra Sosyal Demokrat Parti’nin Berlin Eğitim Merkezi'nde Marksizm ve ekonomi üzerine dersler vermeye başladı. Burada derslerine katılan Friedrich Ebert, SPD lideri ve Weimar Cumhuriyeti'nin ilk başkanı oldu.
• 1912'de, Avrupa'da yapılan sosyalist kongrelerde SPD'yi temsil ettiği dönemde, Avrupa işçi partilerine, yaklaşmakta olan savaş karşısında grev ilan etmeleri için çağrıda bulundu.
• I. Dünya Savaşı 1914'te patlak verdiği sırada, SDP grevden kaçınma sözü vererek ateşkes ilan etmeyi kabul etti. Bu karar partinin dağılıp parçalanmasına neden oldu.
• Sonraki dönemde Rosa, Frankfurt’ta askeri istişareyi hedef alan savaş karşıtı gösteriler düzenledi. Emirlere uymayı reddettiği için, "yetkililerin yasa ve düzenlerine itaatsizlik" gerekçesiyle hapse atıldı.
• Ağustos 1914'te, yoldaşları Karl Liebknecht, Clara Zetkin ve Franz Mehring ile birlikte “Die Internationale” yi kurdu. Diğer adı "Spartacus League" olan örgüt, "Spartacus" takma adı altında yasadışı savaş karşıtı broşürler yayınlamaya başladı.
• SPD'nin aksine, “Spartacist League” savaşa şiddetle karşı çıktı ve savaş karşıtı genel grev çağrısı yaptı. 1916'da Rosa ile Karl Liebknecht tutuklanıp birkaç yıl hapis yattılar.
• 1918'de serbest bırakılan Rosa, Liebknecht ile birlikte "Spartacus League"i yeniden canlanmaya koyuldu. Aynı dönemde tüm siyasi tutuklular için af ve idam cezasının yasadan çıkartılmasını isteyen "Kızıl Bayrak" gazetesini kurdu.
• Almanya'nın yeni şansölyesi Friedrich Ebert iktidara geldikten sonra, sol kanat devrimini ortadan kaldırmak adına bir dizi emirler verdi. Bu kararlar kapsamında Rosa ve Liebknecht, 15 Ocak 1919'da Berlin'de tutuklandılar.

• Rosa Luxemburg 1899 yılında yayınlanan "Milisler ve Militarizm" yazısıyla Alman militarizmini ve emperyalizmini şiddetle reddetti. Yaklaşan savaş karşısında, savaşı önlemek adına işçilerin bir araya gelmesi için çağrılarda bulundu.
• 1916'da hapishanedeyken, Rus hükümetini devirmek için güç kullandıkları gerekçesiyle Bolşevikleri ve Lenin'i eleştiren “Rus Devrimi” adlı makalesini yazdı. 

• Rosa Luxemburg, 1898 yılında Gustav Lübeck ile evlendi. Bir anlaşma evliliği yapan çift, Rosa'nın Zürih Üniversitesi'nden mezun olup Alman vatandaşı olmasının ardından beş ay sonra ayrıldılar.
• Friedrich Ebert'in emri üzerine 1919'da yakalanan Rosa öldürüldü ve bedeni Berlin Landwehr Kanalı'na atıldı. 
• Birkaç ay sonra bulunan naaşı, Berlin'deki Friedrichsfelde Merkez Mezarlığı'nda, yoldaşı Liebknecht'in yanına defnedildi.
• Her Ocak ayının ikinci Pazar günü, sosyalist ve komünistler Rosa ve Liebknecht adına anma töreni düzenlemektedir.
• 1919'da ünlü Alman tiyatro sanatçısı Bertolt Brecht, Rosa'nın anısına "Epitaph" şiirini yazdı. Alman besteci Kurt Weill, “Berlin Requiem” olarak bilinen müziği bu şiir için besteledi.