İbn Battuta

İbn Battuta, hayatı boyunca pek çok gezi ve seyahatte bulunmuş, bunları kaleme alarak seyahatnameler yazmış olan ünlü Faslı yazar ve seyyahtır. 14. yüzyılda yazdığı ve bir seyyah olarak deneyimlerini aktardığı eserleri bugün hala tarih öğrencileri tarafından incelenmektedir. 

Küçük yaşlarda Dünya'yı keşfetmeye başlayan Battuta, hayatı boyunca seyahat etti. İbn Battuta aynı zamanda bilimle ilgilenen bir kaşifti ve İslâm medeniyetinin hakim olduğu hemen hemen tüm topraklara ayak bastı. Seyahat ettiği ülkelerdeki bazı kralların mahkemelerine katıldı ve Fas kültürünü tanıtmak için yerel halkla ilişkiler kurdu. 

Tecrübeli tarihçiler, Ibn Battuta'nın eserlerinde deneyimlerini tarafsızca aktardığını ve okuyucunun kendi bakış açısını oluşturmasına izin verdiğini belirtmişlerdir. Oldukça sıradışı bir hayat sürdüğü düşünülen Battuta'nın yaşamı boyunca 75000 milden fazla yol katettiği tahmin edilmektedir.

• İbn Battuta, 25 Şubat 1304'te Fas'ın Tangiers şehrinde, “Berberi” olarak bilinen Afrika kabile klanına mensup bir ailede dünyaya geldi. Babası yargıç olan Battuta, hukukçu bir ailenin evladıydı.
• İlk öğrenimini nerede gördüğü tam olarak bilinmeyen Battuta'nın Sünni Maliki anlayışına sahip bir okulda eğitim aldığı tahmin edilmektedir. Ayrıca edebiyat öğrenimi görmüştür.
• İbn Battuta 1326 yılında, henüz 21 yaşındayken ilk yolculuğunu gerçekleştirdi ve kutsal Mekke şehrine uzun bir seyahat yaptı. Burada Hac ibadetini tamamlayan Battuta, Mekke'den sonra alimlerden ders almak ve diploma kazanmak için Şam'a gitti.
• Mekke ve Medine şehirlerine yaptığı yolculuğun ardından gezgin olmaya karar veren İbn Battuta, Mekke'de "El-Hacı" unvanıyla onurlandırıldı.

• İbn Battuta, çoğunlukla tüccarların dünyayı dolaştığı bir zamanda, farklı ülkelere seyahat etme deneyimini yaşayan nadir insanlardandı. Battuta, 1330 yılına kadar Mekke'de kaldıktan sonra Aden ve Taizz'a gitti.
• İbn Battuta, 1331 yılında, Abu Bakr ibn Umar döneminde, o zamanlar oldukça müreffeh bir şehir olan Somali'deki Mogadişu'ya gitti. Bu ziyaretin ardından Mombasa ve Kilwa'ya yol aldı. Bu seyahati sırasında Battuta, Kilwa'daki şehir planlamasının oldukça gelişmiş düzeyde olduğunu belirten bir yazı kaleme aldı.
• İbn Battuta, 1332 yılında Hindistan'daki Delhi şehrinin sultanı Muhammed bin Tughlaq tarafından istihdam edilmek istendi. Hindistan'a ulaşmak için yola çıkan Battuta, Anadolu'ya gitti ve o dönem yükselmekte olan Osmanlılarla ilişki kurdu.
• 1334 yılında o zamanlar çok ünlü olan Konstantinopolis'e gitti ve Sultan Özbek Han'ın torununun doğumuna şahitlik etti. 
• Battuta, 1334'te Konstantinopolis'e yaptığı yolculuğun ardından, uzun zamandır planladığı Hindistan yolculuğuna başladı ve Hindikuş Dağları'nı dolaştı. O yılın eylül ayında Delhi'ye ulaştı ve Delhi Saltanatı'nın kralı Muhammed bin Tughlaq'a kendini arz etti.
• Hindistan'da, son derece nüfuzlu bir kral olan Muhammed bin Tughlaq, Battuta’yı İslam Hukuku hâkimi ve uzmanı olarak görevlendirdi. Hindistan'da altı yıl çalışan Battuta, halkının büyük bölümü müslüman olmayan bir ülkede İslâm hakimi olarak çalışmanın zorluklarını yaşadı ve altı senenin sonunda hayal kırıklıklarıyla görevinden ayrıldı.
• Hindistan'da kaldığı süre boyunca kral Muhammed bin Tughlaq'ın kanatları altındaydı ve ancak Çin'e elçi olarak atandığında ondan uzaklaşabildi.
• Son yolculuklarını iki İslâm ülkesi olan İspanya ve Sudan'a yaptı. Battuta’nın 1352’de ulaştığı Sudan’da kaleme aldığı anektot ve bilgiler, o zamandan beri Afrika hakkında yazılan en iyi bilgi kaynaklarından biri olmaya devam ediyor.
• Battuta 1353 yılında Fas'a geri döndü ve hakim olarak çalışmaya başladı. Hayatının son gününe dek bu görevini sürdürdü.

• İbn Battuta hakkındaki tüm bilgi kaynağı, hayatı boyunca yaptığı seyahat deneyimlerini aktardığı “Rihla” kitabı olduğundan ve hakkında fazla bir bilgi yoktur. Ayrıca hayatının önemli bir bölümünde kraliyet ailesine bağlı bir hakim olarak çalıştığı için kişisel yaşamı bu süreçte saklı tutulmuştur.
• Ölüm nedeni tam olarak bilinemmekle birlikte, tarihçilere göre ölüm yılı da bir tartışma konusudur. 1368-1369 yılları arasında hayatını kaybettiği tahmin edilmektedir.
• İbn Battuta’nın yaşamındaki en önemli eseri, o dönemde İslam dünyasında yaşadığı yolculukların adeta canlı birer tasvirlerini aktarmış olduğu “Rihla” adlı seyahatnamesidir. Otuz yıla yakın süreyle yaptığı seyahatlarde yaşadığı deneyimleri aktardığı kitap, bugün tarihçiler tarafından emsalleri arasında oldukça önemli bir eser olarak değerlendirilmektedir.