Bronşit

Bronşit, akciğerlerde gelişen iltihaplanma sebebiyle ortaya çıkan solunum yolu hastalığıdır. Hastalık sebebiyle mukus kalınlaşması ve akıntısı oluşur. Soğuk algınlığına ya da farklı solunum yolu hastalıklarına bağlı olarak gelişebilir. Akut ve kronik olmak üzere iki tipi vardır. Akut olan bronşit kronik bronşite göre daha yaygın görülür. Akut bronşitte genelde kalıcı hasar gelişmez ve belirtiler birkaç gün içinde ortadan kaybolur. Ancak bronşite bağlı gelişen semptomlar gün geçtikçe artıyorsa tıbbi tedaviye ihtiyaç duyulabilir. KOAH bronşitin en riskli halidir ve devamlı tedavi gerektirebilir.

Bronşit akut ve kronik olmak üzere iki şekilde gelişebilir. Akciğerde hava yollarının tahrişi ve iltihaplanması sebebiyle ortaya çıkar. 

Akut Bronşit: 15-30 gün devamlılığını koruyabilir. Uygulanan tıbbi müdahalelerle hastalık kolayca kontrol altına alınabilir.

Kronik Bronşit: Akut bronşite göre daha tehlikelidir. Uzun süre devamlılığını korursa akciğer hava yollarının iç duvarlarında hasara yol açabilir. KOAH ve kronik Obstrüktif uzun süre devam eden kronik bronşite bağlı gelişebilir. Kronik bronşit gün geçtikçe belirtileri artan, kolay tedavi edilemeyen bir sağlık sorunudur.

Bronşit her ne şekilde gelişirse gelişsin en temel belirtisi öksürüktür. Öksürük sürekli ve ara ara gelişebilir.  bronşitin türüne göre yaşanabilecek belirtiler;

Devamlı Öksürük: Bronşit kronik ya da akut gelişse de öksürük önemli belirtiler arasındadır. Sarımsı ya da yeşil mukusun yani balgamın da eşlik ettiği şiddetli ve devamlı öksürüğe yol açabilir. Akut bronşit tedavi edilse de öksürük uzun süre varlığını koruyabilir. 

Öksürük: Bronşit başlangıç aşamasındayken ilk belirti olarak öksürük gelişebilir. Genelde iki hafta içinde azalır. Bazı hastalarda 2-3 ay boyunca devam edebilir. Sabahları ve geceleri daha belirgin ve kötü olur. 

Akut Bronşit Belirtileri

• Ses kısıklığı
• Öksürük
• Nefes almakta güçlük
• Burun akıntısı
• Titreme ve ateş
• Sinüs tıkanıklığı
• Hırıltı
• Göğüste sıkışma ve ağrı hissi
• Baş ağrısı
• Yorgunluk
• Ağız ve vücutta genel ağrı

Kronik Bronşit Belirtileri

• Öksürük
• Balgam
• Solunum yolu enfeksiyonları
• Nefes almakta güçlük çekmek
• Yorgunluk ve halsizlik
• Akciğerde anormal bulgular
• Ayak şişmesi
• Kalp yetmezliği
• Dudak ve ciltte morarma olarak sıralanabilir.

Kronik bronşit aynı zamanda;

• Pulmoner amfizem
• Pulmoner fibroz
• Tüberküloz
• Sinüzit
• Astım gibi hastalıklarla da ilişkili olarak yaşanabilir. 

Bronşitte Acil Müdahale Gerektiren Belirtiler

• Öksürüğün 3 haftadan uzun sürmesi
• Öksürüğün kanlı ve yoğun balgamlı olması
• Üç günden fazla yüksek ateş
• Uyuşukluk ve hafıza karışıklığı
• Göğüs ağrısı
• Hızlı nefes alıp verme
• KOAH, astım, kalp yetmezliği, amfizem gibi hastalıkların gelişiminde acil müdahale edilmesi gerekir.

Bronşit çoğu zaman soğuk algınlığı ve grip hastalığına yol açan virüsler kaynaklı oluşum göstermektedir. Bazen bakteriyel enfeksiyonlar ve farklı faktörler bronşite neden olabilir.

Akut Bronşit Nedenleri

Viral Enfeksiyonlar: Bronşit vakalarının %85 gibi bir oranında neden virüsler olarak saptanabilir. 

Bakteriyel Enfeksiyonlar: Çok sık olmasa da bazen bronşit viral enfeksiyon sebebiyle gelişim gösterebilir.

Tahriş Edici Maddeler: Solunum yollarını tahriş edebilecek sigara dumanı, kimyasal maddeler, sis gibi durumlarda bronşit gelişebilir.

Akciğer Sorunları: Akut bronşit astım ve kronik bronşit hastalıklarında daha sık görülür. 

Akut Bronşit Risk Faktörleri

• 50 yaş üzeri olmak
• Kimyasallara sık maruz kalmak
• Bağışıklık sisteminin hastalıklara karşı güçsüz olması
• Gastrik reflü
• Boğmaca ve grip gibi rahatsızlıklara karşı aşı olmamak

Kronik Bronşit Nedenleri

Kronik bronşit bilindik birçok nedene bağlı olarak gelişebilir. En sık rastlanan nedenleri;

Viral ve Bakteriyel Enfeksiyonlar: Üst solunum yoluna bağlı gelişen enfeksiyonlar, soğuk algınlığına neden olan virüsler kronik bronşite yol açabilir. 

Hava Kirliliği: Devamlı hava kirliliğine maruz kalan kişilerde kronik bronşit gelişme olasılığı oldukça yüksektir.

Sigara ve Duman: Sigara dumanı ve kimyasal dumanlara direkt maruz kalındığında akciğerlere ciddi zarar verebilir. Bu durumda hava yollarında tahriş ve enfeksiyon gelişerek bronşit açığa çıkabilir.

Bağışıklık Sistemi: Bağışıklık sisteminin zayıf olması kronik bronşit için önemli nedenler arasındadır.

Bronşit hastalığının tanı ve tedavisi için hastanelerin Kulak Burun Boğaz Bölümüne, gerekli görülürse Göğüs Hastalıkları Bölümüne gidilmelidir. Çocuklarda gelişen bronşit için Çocuk Hastalıkları bölümüne başvurulmalıdır.

Yaşanan semptomlar doğrultusunda uzman bir hekime başvurulduğunda gerekli muayene ve araştırmalar yapılacak ve bronşit tanısı konarak uygun tedaviye başlanacaktır. Gerekli durumlarda akciğer ve solunum yollarını incelemek için akciğer filmine başvurulabilir. Akciğerin durumunu kontrol etmek için oksijen miktarını ölçen testler uygulanır. Balgam örneği alınarak bakteri incelemesi yapılabilir. 

Bronşit tedavisi doktorun gerekli gördüğü durumlarda yapılır. Şiddetli öksürük ve kas ağrısını gidermek için öksürük şurubu ve ağrı kesiciler reçete edilebilir. Akut bronşit tedaviye gerek kalmadan alınacak basit yöntemlerle ve basit ilaçlarla kontrol altına alınabilir. Kronik bronşit için;

Nefes almayı kolaylaştıracak ilaçlar, atakları kontrol etmek için oral kortikosteroidler, budesonidli formoterol gibi ilaçlar öksürük için, ayrıca antibiyotikler reçete edilebilir. Kronik bronşitte gerekli görüldüğü durumlarda ameliyata da başvurulabilir. Ameliyat hasarlı akciğer dokusunu çıkarmak ve semptomları ortadan kaldırmak için uygulanır.

Bal: Bronşite bağlı gelişen öksürük tedavisinde kullanılabilecek doğal bir yöntemdir. Boğazı rahatlatıcı ve bağışıklık sistemini kuvvetlendirici etkiye sahiptir.

Soğan: Antiviral ve antibakteriyel etkiye sahip olan soğan, boğaz iltihabı ve boğaz ağrısına karşı iyi gelir. Bronşitin belirtilerini azaltmak için oldukça faydalıdır.

Kekik: Mukusu azaltmak ve rahatlama sağlamak için kekik çayından yardım alınabilir.

Susam: Susam tohumları bronşitin belirtilerini hafifletecek etkiye sahiptir. Bronşit nedeniyle yaşanan göğüs ağrısına karşı iyi gelir.

Ispanak: Balla birlikte tüketildiğinde bronşitin neden olduğu belirtileri hafifletir.

Sarımsak: Akut bronşit tedavisinde oldukça faydalıdır. Bronşitle mücadele etmek için kullanılabilir.

Zerdeçal: Bronşite bağlı gelişen öksürük tedavisinde zerdeçalden yardım alınabilir. Mukusu atmak ve semptomlara karşı rahatlama sağlamak için doğal bir tedavi yöntemidir.

Meyan Kökü: Bronşitten etkilenen kişiler iltihaba karşı meyan kökü kullanabilir.

Yeşil Çay: Antioksidan etkisinden dolayı bronşit ve benzeri hastalıklara oldukça faydalıdır. Bağışıklık sistemini kuvvetlendirici etkisi de bulunmaktadır.

Portakal: C vitamini kaynağı olan portakal iltihaba bağlı gelişen hastalıklar üzerinde faydalıdır.

Zencefil: Soğuk algınlığı tedavisinde yaygın şekilde kullanılan zencefil, bronşit tedavisinde de oldukça başarılıdır. Oluşan tahrişi, iltihabı giderir, bağışıklık sistemini kuvvetlendirir.