Amalie Emmy Noether

Amalie Emmy Noether

23 Mart 1882'de Almanya'da doğan Amalie Emmy Noether, Matematik alanına birçok katkı sağlamıştır. İdealler Zinciri üzerinde çalışmasıyla ünlü olan Emmy, grup teorisi, sayı teorisi, cebir ve halka teorisi üzerine yaptığı çalışmalarla dünya çapında tanınmıştır. Matematik dalında Doktorasını Erlangen Üniversitesi'nden yapmıştır. Almanya Göttingen Üniversitesi'nde çalıştı. Naziler Alman Hükümeti üzerinde kontrolü ele geçirdiğinde Almanya'yı terk etmek zorunda kalmıştır. Daha sonra Pennsylvania'daki Bryn Mawr Koleji'nde konuk öğretim görevlisi olarak çalışmak üzere Amerika Birleşik Devletleri'ne taşınmıştır. Burada 1935'te ölümüne kadar görev yapmıştır ve hayat boyu 40'dan fazla makale yayınlanmıştır. Sevimli tarzı ile birçok öğrenciyi Matematik üzerine çalışmalar yapmaya yönlendirmiştir.

BÖLÜM 1
Gençlik Yılları

Amalie Emmy Noether, 23 Mart 1882'de Bavaria Almanya'da doğmuş olup Matematik profesörü Max Noether'in kızdır. Üniversite ve  hazırlık okullarına katılmasına izin verilmemiştir ve bu nedenle bitirme okuluna katılmıştır. Fransızca ve İngilizce konusunda uzmanlaşmıştır.

 

BÖLÜM 2
Eğitimi

Noether, Erlangen'de Höhere Töchter Schule'den mezun olmuştur. 1900 yılında Bavyera Eyaleti, kadınlara yönelik okullarda İngilizce ve Fransızca öğretmenliği için yapılan sınavları geçmiş, bir dil öğretmeni olduktan kısa süre sonra Noether, bir kadının zorlu bir yolu olarak kabul edilen Matematik peşinde koşmaya karar vermiştir. Alman profesörlerinden izin aldıktan sonra Erlangen Üniversitesi'nden iki yıl Matematik dersi almıştır.  1903 yılında Nürnberg'de düzenlenen matematik sınavından sonra Noether, Göttingen Üniversitesi'ne girmiştir. Minkowski, Hilbert, Blumenthal ve Klien gibi önde gelen matematikçilerin derslerine katılmıştır. Daha sonra Erlangen Üniversitesi'ne Doktora derecesi için katılmış ve 1907'de Matematikte Doktora derecesi almıştır.

 

BÖLÜM 3
Matematik Kariyeri

1908-1915 yılları arasında, Erlangen Matematik Enstitüsünde ücret almadan çalışmıştır. Felix Klien ve David Hilbert, Noether'ı 1915'te Göttingen Üniversitesi'nde matematik bölümüne davet etmişlerdir. Üniversitede çalışmak için çokça eleştirilmiştir, ancak öğrencileri Hilbert adına 4 yıl boyunca ders vermiştir. 1919'da 'Privatdozent' unvana layık görülmüştür, ancak ödül verilmemiştir. 1922'de Noether, maaşlı bir doçent olmuştur.

Parlak eserlerine ve bilgisine rağmen, kadın, bir Yahudi ve bir sosyal demokrat olduğu için profesör statüsüne sahip değildir. 1928-1929 yılları arasında Noether, Moskova Üniversitesi'nde misafir öğretim görevlisi olmuştur. 1930'da Frankfurt Üniversitesi'nde ders vermiştir. 1932'de Zürih'te Uluslararası Matematik Kongresi'nde bir ders vermiştir. 1933 yılına kadar Göttingen matematik bölümünün üyesi olmuştur. Naziler devraldığında Almanya'da mesleğine devam edemedi ve 1933'de ABD'ye taşınmıştır. Pennsylvania'daki Bryn Mawr Koleji'nde misafir profesör olarak ders vermeye başlamıştır. Buraya tam maaşlı uygun bir öğretim üyesi olarak kabul edilmiştir. Ayrıca Princeton İleri Araştırmalar Enstitüsünde ders vermiştir.

 

BÖLÜM 4
Noether’s Katkıları

Noether'in çalışması 3 ana döneme ayrılmıştır. İlk dönem 1907-1919 yılları arasında zamanı cebirsel değişmez teori, Galois Teorisi ve Fizik alanıdır. Noether, temel parçacık fiziği ve genel görelilik için önemli iki teoremi ispatlamıştır. 'Noether'in Teoremi' olarak bilinen teoremlerinden biri, modern fizik gelişimindeki en önemli katkılardan biridir.

1920-1926 yılları arasındaki ikinci çağda, matematiksel yüzük teorisi üzerine yoğunlaşmıştır. Cebire özet ve kavramsal yaklaşımı geliştirdi ve sonuçta topoloji, mantık, geometri, cebir ve doğrusal cebri birleştiren birkaç prensiple sonuçlandırmıştır. Çalışmaları soyut cebirde bir atılımdı. Değişmeli halkaların ideallerindeki zincir koşullarına dayanan çalışması tüm dünyadaki pek çok matematikçi tarafından onur kaynağı olarak karşılanmıştır. 1921'de yayınlanan "Ringbereichen'de Idealtheorie" ya da "Halka Etki Alanlarında İdealler Teorisi" adlı makalesi, değişmeli halka teorisinin temelini oluşturdu.

Noether, 1932'de Matematikte Ackermann-Teubner Anma Ödülünü almıştır.

 

BÖLÜM 5
Kişisel Hayatı

Matematiğe karşı tutkulu olduğu için Noether hiç evlenmemiştir. Meslektaşları ve diğer matematikçiler olan birçok arkadaşı vardır. En yakın arkadaşı Anna Pell Wheeler, meslektaşı ve Bryn Mawr Kolejinde Matematikçiydi. Alman matematikçi olan Hermann Weyl, aynı zamanda Bryn Mawr Koleji'ndeki arkadaşıydı.

Noether, uterus tümöründen kurtulmak için ameliyat geçirmiş ancak 1935'te post-operatif bir enfeksiyondan ölmüştür. Öğrencileri tarafından çok sevilmişti. İkinci Dünya Savaşı bittikten sonra Erlangen Üniversitesi onurlandırıldı.

Bu İçeriğe Tepki Ver

0
Bravo
0
Sevdim!
0
Çok iyi!
0
Hoş değil!
0
Yok artık!
0
Kızgın:!
0
Çok acı!

Üyelerimizin Yorumları

Yazar Bilgisi

Aziz Sancar
Ali Atay
Frida Kahlo
Demet Akbağ
Steven Holl
Amedeo Modigliani
İvan Pavlov
Bergüzar Korel