Keynesyen İktisat

Keynesyen İktisat teorisi, 1929 yılında ortaya çıkan Büyük Buhran sonucu meydana gelen depresyon ortamını gidermek amacıyla geliştirilmiş bir modeldir.

John Maynard Keynes' in 1936 yılında yayınlanan Genel Teori (İstihdam, Faiz ve Paranın Genel Teorisi) Büyük Buhran' a ve ''Her arz kendi talebini yaratır'' düşüncesini eleştirmek amacıyla yazılmıştır. 

Keynesyen iktisat modeli ile beraber Maliye Politikasının da temelleri atılmıştır.

Keynes modeline göre; tam istihdam dengesi tamamen tesadüfi bir durumdur ve sürdürülmesi mümkün değildir. Devletin müdahale etmemesi durumunda ekonomide işsizlik ve dengesizlik durumu süreklilik kazanan bir sorun olacaktır. Dolayısıyla ekonomide tam istihdam değil eksik istihdam durumu söz konusudur.

Her arz kendi kendi talebini yaratmaz aksine her talep kendi arzını yaratmaktadır. Talep olmaksızın arz yaratmanın bir anlamı olmayacaktır.Ekonomik hayatın düzenlenmesi de denetlenmesi ve kontrol altına alınması da talep yönlü politikalar aracılığıyla mümkün olacaktır.

Ücretler klasik iktisatçıların iddia ettiği gibi aşağı yönlü esneklik göstermemekte, Keynesyen makro denge düzeyinde gönülsüz işsizlik bulunması da mmümkündür. Denge noktasındaki bu işsizliğin nedenlerinden biri ücretlerin katı olmasından (esnek olmaması) kaynaklanmaktadır.

Tasarruf ve tüketim fonksiyonları faiz oranlarını belirlemez. Ekonomide toplam talebin önemli kısmını oluşturan tüketimi belirleyen etmen gelirdir. Tüketim milli gelir arttığı sürece artacaktır. Ancak tüketimdeki artış, milli gelirin artış oranından daha az miktarda olacaktır. Yatırımı ise faiz haddi belirlemektedir. Faiz haddini de para arz ve talebi belirlemektedir. 

Kısa dönem, uzun dönemden daha önemli olabilmektedir. İşsizlikteki kısa dönem artışları uzun vadede daha fazla zarara yol açabilmektedir. Dolayısıyla; ülkenin ekonomisinde dengesizlik durumu yaratabilmektedir. Buradaki varsayım ışığı altında Keynes; "Uzun vadede hepimiz ölmüş olacağız." şeklindeki ünlü açıklamasını yapmıştır.

Keynesyen teori; işsizlikle mücadele konusunda enflasyon ile mücadelen daha fazla önem vermektedir. İşsizlik, üretimi azaltacağından, fiyatlar ile alakalı daha çok istikrarsızlık yaratacağından dolayı, enflasyonun esasında işsizlik temelli bir ekonomik sorun olduğunu iddia etmekte, öncelikle işsizlik ile alakalı politikalar üzerinde durmuk gerektiğini savunmuşlardır. Bu durumda  devlet ekonomiye daha çok yatırım yapmalı, toplam talebi arttırmalı, artan talebin de karşılanması için işletmelerin daha çok işçi alımı yapmaları sonucu işsizliği azaltacaklarını öne sürmüşlerdir. 

Maliye Politikası Amaçları

• Fiyat istikrarı ve tam istihdamı sağlamak
• İktisadi Büyüme ve Kalkınmayı sağlamak
• Gelir dağılımında adaleti sağlamak
• Kaynak tahsisinde etkinlik sağlamak

Maliye Politikası Araçları

• Kamu harcamaları
• Kamu gelirleri
• Kamu borçlanması
• Kamu bütçesi

Gelirler Politikası (Heteredoks Politika):  Devletin ücret ve fiyat oluşum sürecine doğrudan müdahele ettiği politikalardır. İşsizliğin artmasına yol açmadan ücretlerin belli bir süre için sabit kalmasını sağlayarak  veya bunlardaki artışların enflasyon oranının altında tutulması yoluyla enflasyonu düşürmeye yönelik politikalardır.

Dış Ticaret Politikası: Ticaret dengesini sağlamaya yönelik politikalardır. 

Para Politikası:  Fiyat istikrarını sağlamak amacıyla izlenen politikalardır.

Genişletici Maliye Politikası: Kamu harcamalarını arttırarak veya vergi oranlarını düşürerek ekonomideki tüketim harcamalarını arttırmaya yönelik izlenen politikalardır.

Daraltıcı Maliye Politikası:  Kamu harcamalarını azaltarak veya vergi oranlarını yükselterek toplam tüketim harcamalarını azaltmaya yönelik politikalardır.

Maliye politikasının etkinliği, yatırımın faiz hadlerine ve talep edilen para miktarıın faiz hadlerine olan duyarlılığına bağlı olarak belirlenmektedir.