Metropolitan Sanat Müzesi
Metropolitan Sanat Müzesi (Metropolitan Art Museum), New York Manhattan'da yer alan Amerika Birleşik Devletleri'ndeki en büyük sanat müzesidir. Yılda ortalama 8 milyon ziyaretçiyle dünyanın en çok ziyaret edilen dördüncü sanat müzesi olan müzede, on yedi küratörlük departmanı arasında bölünmüş iki milyondan fazla eser bulunmaktadır. Central Park'ın doğu yakasında bulunan ana bina dünyanın en büyük sanat galerilerinden biridir. Ana binadan daha küçük bir yapı olan "The Cloisters", Orta Çağ Avrupa'sına dair oldukça kapsamlı sanat ve mimari eserler koleksiyonuna sahiptir. 18 Mart 2016'da, Madison Bulvarı'nda açılan "Met Breuer Müzesi" ise çağdaş sanat eserlerine ev sahipliği yapmaktadır.
1872 yılında açılan müzenin yerleşik koleksiyonu, Klasik, Antik ve Eski Mısır sanat eserlerinden, neredeyse tüm Avrupalı ressam ve heykeltraşların eserlerine kadar geniş bir yelpazeye sahiptir. Afrika, Asya, Okyanusya, Bizans ve İslam sanatına dair çok sayıda eserin yer aldığı müze, Dünya coğrafyasının neredeyse her noktasından eserler barındırmaktadır. Ayrıca müzede dünyanın dört bir yanından getirilen antika silah, zırh, müzik aleti, kostüm ve aksesuar koleksiyonları bulunmaktadır. Müzedeki galeriler, 1. yüzyıl Roma'sından modern Amerikan tasarımına kadar uzanan, farklı ve dikkat çekici mimari tasarımlarla oluşturulmuştur.
BÖLÜM 1Tarihçesi
- New York Eyaleti Yasama Meclisi, 13 Aralık 1870 tarihinde aldığı kararla "Metropolitan Museum of Art"ın kurulmasına sebep olan bir yasa çıkardı. Sözü edilen yasada "Şehirde güzel sanatlara yönelik çalışmaları teşvik etmek ve geliştirmek amacıyla bir müze ve sanat kütüphanesi kurulmasına karar verilmiştir" cümleleri bulunuyordu. Bu yasaya daha sonra, koleksiyonların "yıl boyunca halka ücretsiz olarak açık ve erişilebilir tutulmasını zorunlu kılan 1893 sayılı madde" eklendi. Müzenin kurucuları arasında işadamları, finansörler, önde gelen sanatçılar ve düşünürler de vardı.
- Müze, 20 Şubat 1872'de 5. Cadde'de bulunan bir binada açıldı. Kişisel sanat koleksiyonunu müzeye bağışlayan demiryolu yöneticisi John Taylor Johnston müzenin ilk başkanı oldu. Yayıncı George Palmer Putnam ise kurucu şef olarak göreve başladı. Sanatçı Eastman Johnson ve Howard Potter ortak kurucular olarak görev yapmaya başladı. Eski İç Savaş memuru Luigi Palma di Cesnola ise müzenin ilk yöneticisi oldu.
- İlk etapta müzeye, bir Roma lahiti ve çoğu Avrupa kökenli eserlerden oluşan 174 tablo eklendi. 1873'te Cesnola Kıbrıs Eserleri Koleksiyonu'nun satın alınmasıyla müze, Beşinci Cadde'deki binadan 14. Cadde'de bulunan Douglas Konağı'na taşındı.
- Müze, 1879 ve 1895 yılları arasında, Metropolitan Sanat Okulları Müzesi olarak bilinen ve güzel sanatlar alanında mesleki eğitim vermeyi amaçlayan bir dizi eğitim programı hazırladı.
- Müze, 75. yılını "Diamond Jubilee". 22 Şubat 1947’de ilk serginin açılışının yıldönümü çeşitli etkinliklerle kutlandı. Yıldönümü şenlikleri kapsamında Beşinci Cadde'deki vitrinlerde film ve müzeye dair görüntüler oynatıldı. Kutlamada ayrıca, başkan yardımcısı Thomas J. Watson başkanlığında Central Park binasının planlı bir şekilde yenilenmesini ve genişletilmesini desteklemek amacıyla üyelik ve para toplama kampanyası düzenlendi.
- 1954'te müzede açılan "Grace Rainey Rogers Konser Salonu"nun açılışını kutlamak için, 1956 yılında bir dizi konser düzenlendi. Sonradan konserlerin yer aldığı programa eğitici dersler de eklendi ve her yıl bu kapsamda 200 etkinliğe düzenlendi. Programda, Marian Anderson, Cecilia Bartoli, Judy Collins, Marilyn Horne, Burl Ives, Juilliard Yaylı Dörtlüsü, Yo-Yo Ma, Itzhak Perlman, Artur Rubinstein, András Schiff, Nina Simone, Joan Sutherland ve André Watts gibi sanatçılar yer aldı. Program 1968 yılında William Kolodney ve 1969'dan 2010'a kadar Hilde Limondjian tarafından yönetildi.
- 1969'da Robert Lehman Vakfı, Metropolitan Sanat Müzesi'ne 3.000'e yakın sanat eseri bağışladı. 1975 yılında halka açılan ve büyük ölçüde Lehman Vakfı tarafından finanse edilen Robert Lehman Wing koleksiyonu, “Amerika Birleşik Devletleri'nde şimdiye kadar toplanmış en olağanüstü özel sanat koleksiyonlarından biri” olarak nitelendirdi.
- Metropolitan Sanat Müzesi'nin 100. yılı, sergiler, sempozyumlar, konserler, konferanslar, yenilenmiş galerilerin yeniden açılması, özel turlar ve sosyal etkinliklerle Ekim 1969'dan 1971 baharına dek 18 ay boyunca çeşitli etkinliklerle kutlandı. Müzenin vakfı, halk için yıl boyu süren sanat tarihi kursları ve çeşitli eğitim programları düzenledi. Bu programlar sanatçılar, yazarlar, besteciler, iç mimarlar ve sanat tarihçileri tarafından desteklendi.
- 2012 yılında, Daniel Brodsky'nin müzenin yönetim kurulu başkanı olarak atanmasının ardından, müzenin tüzüğü resmen değiştirildi. 2018 Ocak'ında, müze başkanı Daniel Weiss, müzeye süresiz ücretsiz giriş seçeneğini kaldırarak, tüm girişleri 25 dolar olarak güncelledi.
BÖLÜM 2Yakın Doğu Koleksiyonları
- Metropolitan Sanat Müzesi, 19. yüzyılın sonlarından itibaren Yakın Doğu eski sanat eserlerinin yer aldığı koleksiyonlara ev sahipliği yapmaya başladı. Birkaç çivi yazısı tablet ve mühürler ile oluşturulmaya başlanan koleksiyon 7.000'den fazla parçaya ulaştı.
- Neolitik Dönem'de başlayarak, Sasan İmparatorluğu'nun çöküşünü ve Geç Antik Çağ'ın sonunu kapsayan bir bölgenin tarihini temsil eden koleksiyon, Sümer, Hitit, Sasan, Asur, Babil ve Elamit kültürlerinden eserler içerir. Koleksiyonun öne çıkan kısımları arasında Asur Kralı II. Aşurnasirpal'ın Kuzeybatı Sarayı'ndaki bir dizi lamassu ve figürü yer alıyor.
BÖLÜM 3Afrika, Okyanusya ve Amerika Koleksiyonları
- Metropolitan Sanat Müzesi'nin ilk olarak 1882'de bir grup Peru menşeili antik parça ile başlattığı koleksiyon, 1969'da Amerikalı işadamı ve hayırsever Nelson A. Rockefeller'in 3.000'den fazla eser bağışlamasıyla göz alıcı bir noktaya geldi. Günümüzde, Afrika, Pasifik Adaları ve Amerika'dan getirilen 11.000'den fazla parçanın bulunduğu koleksiyon, müzenin güney ucundaki 40.000 metrekarelik Rockefeller Kanatı'nda yer alıyor.
- Koleksiyon, 40.000 yıllık yerli Avustralya kaya resimlerinden, Yeni Gine'deki Asmat halkı tarafından oyulmuş 15 metre yüksekliğinde sütunlara ve Nijerya'dan getirilen paha biçilemez parçalara dek uzanıyor. Afrika, Okyanusya ve Amerika koleksiyonunda yer alan parça yelpazesi, Metropolitan Sanat Müzesi'ndeki koleksiyonlar arasında en kapsamlısıdır.
BÖLÜM 4Asya Sanatı
- Metropolitan Sanat Müzesi'nin 35.000’den fazla eserden oluşan Asya koleksiyonları bölümü, Amerika'daki en kapsamlı Asya sanat koleksiyonuna sahiptir. Koleksiyonun başlangıç tarihi, neredeyse müzenin kuruluş tarihiyle denktir. Müzeye ilk bağışlanan koleksiyonların çoğu Asya sanatına dair eserler içeriyordu.
- 4.000 yıllık Asya tarihindeki tüm medeniyetlere ait eserler, Metropolitan Sanat Müzesi'nin Asya bölümünde temsil edilmektedir ve sergilenen eserler resim, heykel ve metal işçiliğine kadar her türlü dekoratif sanatı içermektedir.
- Bölümde, Çin kaligrafi ve resim koleksiyonunun yanı sıra Hint heykelleri, Nepal ve Tibet eserleri, Burma (Myanmar), Kamboçya ve Tayland eserleri oldukça ünlüdür.
- Bölümde, Hindistan'daki üç antik dinin (Hinduizm, Budizm ve Jainizm) hepsine ait çok sayıda heykel bulunmaktadır. Maxwell K. Hearn, 2011'den bu yana müzenin Asya bölümünün başkanlığını yapmaktadır.
BÖLÜM 5Mısır Sanatı
- Metropolitan Sanat Müzesi'nin Mısır Sanatı bölümündeki eserler, ilk etapta bağışlanan özel koleksiyonlardan oluşsa da, müzenin kendi arkeolojik kazıları sırasında ortaya çıkarılan eserler, günümüzde mevcut koleksiyonun yarısını oluşturmaktadır.
- Paleolitik dönemden Ptolemaik döneme kadar 26.000'den fazla Mısır sanat eseri, Metropolitan Sanat Müzesi'nin Mısır koleksiyonunu oluşturmaktadır. Bu eserlerin neredeyse hepsi, müzenin 40 bölümden oluşan Mısır Galerisi'nin devasa kanadında sergilenmektedir.
- Metropolitan Sanat Müzesi'nin Mısır koleksiyonundaki en değerli eserler arasında gösterilen 13 ahşap model, 1920 yılında Batı Asbest'teki Güney Asasif'te bulunan bir mezarda keşfedildi. Bu modeller, oldukça ayrıntılı bir şekilde, Orta Krallık'ın başlarında Mısır yaşamına dair kesitler göstermektedir.
- Mısır Sanatı bölümünün en popüler merkezi Dendur Tapınağı'dır. Mısır hükümeti tarafından tasfiye edilmiş büyük bir kumtaşı tapınağı Dendur Tapınağı, 1965 yılında Amerika Birleşik Devletleri'ne verildi ve 1978'de müzenin Sackler Kanadı'na yerleştirildi. Büyük bir odada, Central Park'a açılan bir pencere ile aydınlatılan Dendur Tapınağı, müzenin en ilgi gören cazibe merkezlerinden biri olarak hala sergilenmektedir.
BÖLÜM 6Avrupa Heykel ve Dekoratif Sanatlar Koleksiyonu
- Avrupa Heykel ve Dekoratif Sanatlar koleksiyonu, müzenin 15. yüzyıldan 20. yüzyılın başlarına kadar olan döneme dair 50.000 ayrı parçadan oluşan, en büyük bölümlerinden biridir.
- Koleksiyon, özellikle Rönesans dönemi heykellerinde yoğunlaşmasına rağmen; mobilya, mücevher, cam ve seramik parçaları, duvar halıları, tekstil ürünleri, saatler ve enstrümanların bulunduğu kapsamlı galerileri de içermektedir.
- Seçkin İngiliz ve Fransız mobilya koleksiyonlarına ek olarak, ziyaretçiler mobilyalı dönem odalarını da görebilmektedirler. Koleksiyon, yeniden inşa edilen İspanyol Vélez Blanco kalesinin 16. yüzyıldan kalma verandasını ve Gubbio'daki Ducal Sarayı'nda bulunan intarsia çalışmalarını da içermektedir.
- Ayrıca Bernini'nin Bacchanal'ı, Rodin’in Calais Burghers’i, Houdon’a ait Voltaire Büstü’nü ve kızı Sabine’nin ünlü portresini de içeren pek çok benzersiz eser yer alıyor.
BÖLÜM 7Yunan ve Roma Sanatı
- Müzenin Yunan ve Roma sanat koleksiyonu 17.000'den fazla parça içermektedir. Bu koleksiyonun başlangıç tarihi müzenin kuruluşla denktir ve müzeye ilk bağışlanan parça eski bir Roma lahitidir.
- Koleksiyon, Antik Yunan ve Roma İmparatorluğu’nun eserlerine yoğunlaşmasına rağmen, Yunan siyah ve kırmızı figürlü vazolardan, Roma tunik pimlerine kadar çok çeşitli kültürel kültürel eşya ve sanat eserlerini barındırmaktadır.
- Koleksiyonun öne çıkan parçaları arasında Amathus lahiti ve "Monteleone arabası" olarak bilinen görkemli bir Etrüsk savaş arabası vardır.
- Koleksiyon ayrıca, Yunan veya Roma imparatorluklarından çok daha erken dönemlere dair çok sayıda parça içermektedir. Bunların arasında en dikkat çekici olanlarından biri, MÖ 3.000 yılının ortalarından kalma, modern görünecek kadar soyut olan ilk Kiklad heykelleri koleksiyonudur.
- Yunan ve Roma galerileri ayrıca, Boscoreale'deki soylu bir villaya ait yeniden inşa edilmiş bir yatak odasının tamamını, farklı dönemlerden birkaç büyük klasik duvar resmini ve kabartmaları içermektedir.
- Roma galerileri, koleksiyonun büyük bir bölümünün kalıcı olarak sergilenmesine izin verecek şekilde yaklaşık 60.000 m²'ye genişletilmiştir.
BÖLÜM 8İslâm Sanatı
- Metropolitan Sanat Müzesi, İslâm dünyasının en büyük sanat eseri koleksiyonlarından birine sahiptir. Koleksiyon, İslâmi sanat eserlerinin yanı sıra, Eski Doğu Medeniyetleri'ne ait kültürel ve seküler kökenli sanat eserlerini de içerir. İslam elyazmalarının en lüksü olarak bilinen, Şah I. Tahmasp'ın hükümdarlığı döneminde hazırlanan "Shahnama" listesindeki minyatür de Metropolitan Sanat Müzesi'nde sergilenmektedir. Ayrıca "The Sade Holiday", "Tahmiras kills divs", "Bijan and Manizhe" gibi önemli eserler de yine bu koleksiyonda yer almaktadır.
- Müzenin İslâm sanat koleksiyonu, yalnızca dini sanatlarla sınırlı değildir. 12.000 parçadan oluşan koleksiyonun önemli bir bölümü, İspanya'dan Kuzey Afrika'ya, oradan da Orta Asya'ya kadar uzanan İslami kültürlere ait obje ya da seküler sanat eserlerinden oluşmaktadır. İran ve Babür kökenli minyatür resimler koleksiyonu, İslam Sanatı Koleksiyonu'nun öne çıkan bölümleri arasındadır. Kanuni Sultan Süleyman'ın resmi kararnamelerinden, farklı dönemlerin kaligrafi tarzlarını yansıtan bir dizi Kuran el yazmasına kadar, hem dini, hem de seküler hat sanatı çalışmaları yer almaktadır.
- Müzedeki İslam Sanatları galerileri 2001'den 2011 yılına dek meşakkatli bir düzenleme çalışmasından geçirilmiştir. Bu çalışmada Arap Ülkeleri, Türkiye, İran, Orta Asya ve Güney Asya koleksiyonları genişletilererk farklı bölümlere ayrılmıştır.
- Müzenin diğer pek çok bölümünde olduğu gibi İslâm Sanatı galerilerinde de, Şam'da 18. yüzyılın başlarından kalma bir evin Nur Al-Din Odası da dahil olmak üzere birçok iç mekan bulunmaktadır.